Cytotoxiciteit: effect van meetmethode en cryopreservatie

                                                                                                                                                                                                                                                                                                            Chiara Destino

* Voor het PDF-bestand: zie bijlage

Wereld zonder dierproeven binnen handbereik.

Dieren worden vandaag nog veel te vaak gebruikt om te achterhalen welke nadelige effecten chemische producten op mensen hebben. Daar lijkt nu verandering in te komen door een nieuwe test van de Vlaamse onderzoeksinstelling VITO (Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek).

“In plaats van dieren gebruiken we menselijke cellen die in het lab uit navelstrengbloed worden geïsoleerd.” Aan het woord is onderzoekster Chiara Destino. “We werken samen met twee ziekenhuizen uit Geel en Mol; telkens er een baby wordt geboren krijgen wij het bloed uit de navelstreng, natuurlijk na toestemming van de moeder.”

Volwaardig alternatief voor dierproeven?

In het laboratorium isoleren de onderzoekers stamcellen uit het bloed. Stamcellen zijn basiscellen die zich nog tot allerhande lichamelijke cellen kunnen ontwikkelen. Dat kan gaan van levercellen tot spiercellen en bloedcellen.

“In het lab kunnen we met een aangepaste kweekmethode deze stamcellen laten ontwikkelen tot zogenaamde dendritische cellen. In het lichaam bevinden deze cellen zich op plaatsen die in contact komen met de buitenwereld, onder andere in de huid, long en darm. Deze cellen zijn belangrijk om lichaamsvreemde stoffen te herkennen en een allergische reactie op gang te brengen. Wanneer de huid in aanraking komt met een allergieveroorzakende stof gaat de dendritische cel reageren. De gekweekte cellen zijn perfect geschikt om een levende situatie in het lab na te bootsen en zo na te gaan of een chemisch product al dan niet een allergische reactie op de huid teweegbrengt”, legt Chiara Destino uit. “Zeer belangrijk is dat er nu geen dieren worden opgeofferd”, stelt ze.

Werken met ingevroren stamcellen

Het probleem is dat het erg tijdrovend is om stamcellen te isoleren uit het navelstrengbloed en hieruit dendritische cellen te kweken. Bovendien zijn onderzoekers erg afhankelijk van het aanbod aan navelstrengbloed. “Het gaat allemaal veel eenvoudiger als we met ingevroren stamcellen kunnen werken”, zegt Chiara Destino, die dan ook besloot te onderzoeken of ingevroren stamcellen eveneens gebruikt kunnen worden om te kweken. Na weken van onderzoek en testen blijkt nu dat dit inderdaad mogelijk is. “Dit is een grote stap voorwaarts” aldus Chiara Destino. “De praktische proeven kunnen nu makkelijk in een werkschema worden ingepast. Met ingevroren stamcellen kunnen we de testen uitvoeren wanneer we willen”.

De veranderende testmethodes komen er onder impuls van de Europese Unie. De Europese wetgeving heeft het onderzoek naar dierproefvervangende toxicologische testen een extra impuls gegeven. De Vlaamse onderzoeksinstelling VITO heeft deze kans met beide handen gegrepen voor het ontwikkelen van alternatieve testen.

Toekomstvisie

Een wereld zonder dierproeven ligt volgens de onderzoekers binnen handbereik. “Binnenkort hoeven we ons geen zorgen meer te maken hoeveel dieren er opgeofferd worden bij het testen van chemische producten als haarverf, latexhandschoenen, handcrème, reinigingsmiddelen, …”, besluit Chiara Destino.