Rana Plaza: aanleiding, impact en controlesystemen. Sociale controlesystemen in het bedrijfsleven.
Wat als de broek u past maar de productieomstandigheden knellen?
Weet u het nog? Op 24 april 2013 stortte de Bengaalse textielfabriek Rana Plaza in.
Minstens 1125 werknemers kwamen om en 2500 arbeiders liepen (zware) verwondingen op.
In één klap zoveel slachtoffers voor onze kledingproductie…
Het is best mogelijk dat de kledij die u op dit ogenblik draagt in zo’n onveilige fabriek geproduceerd is. Nu is de vraag wat de oorzaak van deze toestanden was, wat de impact ervan is en waar de oplossing schuilt.
De weg die kledij aflegt: van productiehel naar winkeloase
Kledingwinkels, oorden van heerlijke ontspanning en momenten van rust. Althans, voor ons, als consument. De kledingwinkel is een punt waarin 2 werelden samenkomen: een wereld van onmenselijkheid en bitter hard werken o ntmoet er de onze.
Hoe kunnen we iets doen aan deze pijnlijke realiteit? De oversteek van productieplaats naar kledingwinkel bestaat uit gladde stapstenen. Bij elke stap in het productieproces bestaat het risico dat iemand uitglijdt op ethische tekortkomingen. Om naar een oplossing toe te werken is er dus meer nodig dan een kritische blik die één kant uitkijkt. Daarom is het doel van deze thesis oplossingsgerichte ideeën aan te stippen vanuit een bedrijfsstandpunt, maar evengoed vanuit andere invalshoeken.
7 standpunten
Deze thesis koppelt theoretische visies aan de praktijk. Daartoe kreeg de inhoudstafel een unieke vorm als Siamese tweeling: het verhaal vanuit de literatuur wordt toegepast op (en aangevuld met) de realiteit. Op die manier krijgen relevante ideeën een plaats.
Concreet doen 14 personen hun relaas, zij weerspiegelen 7 relevante partijen met uiteenlopende belangen.
Een eerste invalshoek wordt geboden door 2 NGO’s (Solidaridad en de Schone Kleren Campagne, ook een Bengaalse vakbondsvertegenwoordiger komt hierbij aan het woord). Andere perspectieven worden geïncorporeerd door 3 bedrijven met een verschillende positie in en rond de productieketen (beroepsorganisatie Creamoda, verdeler Global Impact en winkelketen Bel & Bo).
Een secretaris van het Europees parlement neemt de internationale regulerende context voor zijn rekening (Eenheid van Internationale Handel, Ontwikkeling en Mensenrechten).
Tenslotte deelt ook een journalist zijn visie (hij schreef voor De Morgen, de Knack en MO-magazine).
Zo worden heel wat relevante actoren belicht. Hun standpunten en ideeën worden verweven in een samenhangend verhaal dat de pijnpunten niet schuwt en evenzeer hoopvol naar uitwegen kijkt.
Wie kan wat doen aan deze hel?
In feite is de ramp van Rana Plaza slechts een symptoom van een onderliggende problematiek. Onder andere de onveiligheid en het gebrek aan respect voor de mensenrechten van de arbeiders liggen aan de oorzaak.
Ten eerste zijn er in Bangladesh verschillende zaken voor verbetering vatbaar. De kledingfabrikanten hebben de plaatselijke politiek in handen; zowat één op vijf Bengaalse parlementariërs is fabriekseigenaar.
Ook ontbreekt het de Bengaalse regering aan middelen om de bestaande wetgeving af te dwingen.
Daarnaast schort er nog heel wat aan de vakbonden, waardoor de plaatselijke werknemers monddood blijven. Bovendien vreest het land dat vakbondseisen de aantrekkelijkheid voor buitenlandse investeerders zouden tegenwerken; en daar heeft het net zo’n nood aan.
De textielindustrie is zeer geglobaliseerd en mobiel, een internationaal bedrijf kan bijgevolg gemakkelijk verhuizen naar een andere productielocatie.
Verder speelt cultuur een rol: de overgrote meerderheid van de textielarbeiders zijn dames. Vaak is hun supervisor van het mannelijk geslacht. Door de culturele superioriteit van de man is de afstand tussen beide machtsposities nog groter. Omwille van het overaanbod aan arbeid, riskeren werknemers die protesteren meteen vervangen te worden.
Ten tweede moeten multinationals hun strategie herzien. Zij kunnen hun machtspositie aanwenden om producenten de goede richting aan te wijzen. Hierbij schuilt een ander probleem: in een geglobaliseerde wereld is de productieketen niet altijd overzichtelijk. Onderaannemers besteden hun opdrachten soms nog verder uit. Zo wordt het voor merken en winkelketens moeilijk om te overzien wie aan de kledij heeft gewerkt en in welke omstandigheden dit gebeurde. Door aan te sluiten bij initiatieven maken ze kenbaar dat ze externe controle niet schuwen. Het gebrek aan overzicht wordt op die manier echter niet gecompenseerd.
Tenslotte mogen we in het pashokje ons gewicht in dit geheel niet onderschatten. Uiteindelijk is de productie volledig op de eindkoper gericht. Een betere transparantie van de productieomstandigheden (zoals labels) is hiervoor zeker welkom. Dan kunnen wij ook rekening houden met de achtergrond van de kledij. Uiteindelijk weegt onze stem door.
Wat blijkt nu?
Het bewustzijn in Bangladesh is positief geëvolueerd. Sinds deze fatale gebeurtenis worden vakbonden opnieuw erkend. Verder zijn de lonen enigszins gestegen en de werknemers worden iets beter behandeld. Toch zijn de Bengaalse cultuur en context diep geworteld, wat snelle veranderingen tegenwerkt.
Er is dus nood aan impulsen vanuit de bedrijfswereld of Europa. Daarom kan een dwingende internationale wetgeving wenselijk zijn. Bepaalde belangengroepen bieden echter tegenwind. Gelukkig neemt de aandacht van de merken toe naar aanleiding van de recente gebeurtenissen. Zo werd het Veiligheidsakkoord in het leven geroepen: strikte afspraken waar de Bengaalse overheid, vakbonden en merken bij betrokken zijn. Dergelijke initiatieven tellen steeds meer leden en waardoor hun invloed toeneemt.
De media spelen tenslotte een sleutelrol bij de bewustmaking van Westerse consumenten. Daarom is de nood aan regelmatige media-aandacht reëel voor dit onderwerp. Overzichtelijke certificaten zijn essentieel zodat de consument zijn oordeel kan vellen.
Wie is de schuldige dan?
Lokale producenten zijn niet per se de boze wolven in dit verhaal. Zij moeten concurreren met lage prijzen omdat de tussenhandelaars dikwijls – in opdracht van de merken – de goedkoopste producent uitkiezen. Merken moeten ook aan hun reputatie denken en ethische eisen stellen; maar omwille van het gebrek aan overzicht ontspringen veel wanpraktijken de dans. Bovendien hebben de consumenten weinig zicht op de ware productieomstandigheden waarin hun nieuwe aankoop het licht zag. Door hier bij aankoop even naar te vragen, geven zij een belangrijk signaal aan de machtigste spelers: de merken.
Kortom, zolang er niet meer transparantie in het spel komt, zal elke partij in het duister tasten ten koste van de… Bengaalse textielarbeiders.
Nu is het onze beurt
Ongetwijfeld zorgt deze thesis ervoor dat u in de toekomst de productieomstandigheden zult navragen en oordelen of ze knellen vooraleer u het kledingstuk zelf past, right?
Bibliografie
Accord on Fire and Building Safety in Bangladesh. (2013). Accord on Fire and Building Safety in Bangladesh. Gedownload van http://bangladeshaccord.org/wp-content/uploads/2013/10/the_accord.pdf
Accord on Fire and Building Safety in Bangladesh. (2014). Welcome to the Accord. Geraadpleegd van http://www.bangladeshaccord.org/
AFP. (2013, 16 mei). Mogelijk zes doden bij instorting schoenfabriek Cambodja. Het Nieuwsblad. Geraadpleegd van http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=dmf20130516_0058…
Ali Manik, J., Greenhouse, S., & Yardley, J. (2013, 25 april). Western Firms Feel Pressure as Toll Rises in Bangladesh. International New York Times. Geraadpleegd van http://www.nytimes.com/2013/04/26/world/asia/bangladeshi-collapse-kills…
Ali Manik, J., & Yardley, J. (2013, 26 januari). 7 Die in Fire at Factory in Bangladesh. International New York Times. Geraadpleegd van http://www.nytimes.com/2013/01/27/world/asia/factory-fire-kills-at-leas…
Ali Manik, J., & Yardley, J. (2013, 27 januari). Bangladesh Factory, Site of Fire That Trapped and Killed 7, Made European Brands. International New York Times. Geraadpleegd van http://www.nytimes.com/2013/01/28/world/asia/bangladesh-factory-site-of…
Auret, D., & Barrientos, S. (2004). Participatory social auditing – a practical guide to developing a gender-sensitive approach, IDS Working Paper, 237, Brighton: Institute for Development Studies.
Avi-Yonah, R. S. (2000). ‘Globalization, tax competition, and the fiscal crisis of the welfare state’. Harvard Law Review, 113, 1575–676.
Bangla News 24. (2013, 9 november). General strikes cost BD $8bn. Bangla News 24. Geraadpleegd van http://www.banglanews24.com/English/detailsnews.php?nssl=1c3dc18e69f6e8…
Bar. (2013, 2 mei). EU dreigt met sancties. De Standaard. Geraadpleegd van http://www.standaard.be/cnt/dmf20130501_00563137
Baron, D. P. (2003). Private politics. Journal of Economics & Management Strategy, 12, 31–66.
Beck, U. (2000). What Is Globalization? Cambridge: Polity Press.
Belga. (2013, 27 april). Eigenaars opgepakt na instorting textielfabriek in Bangladesh. Het Nieuwsblad. Geraadpleegd van http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=dmf20130427_0055…
Belga. (2013, 1 mei). Arbeiders Bangladesh eisen veilige werkomstandigheden tijdens 1 mei-protest. Het Nieuwsblad. Geraadpleegd van http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=dmf20130501_0056…
Belga. (2013, 10 mei). Dodentol Dhaka loopt op tot meer dan duizend. Het Nieuwsblad. Geraadpleegd van http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=dmf20130510_0057…
Belga. (2013, 23 september). Textielarbeiders manifesteren tegen lage lonen en slechte werkomstandigheden. Het Nieuwsblad. Geraadpleegd van http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=dmf20130923_0075…
BTC Belgian Development Agency. (2010). Eerlijke & duurzame handel: welke labels en garantiesystemen voor mijn bedrijf? Geraadpleegd van http://issuu.com/tradefordevelopmentcentre/docs/labels-bedrijf/49
Benoit, L. (2014). De productieomstandigheden in de Bengaalse textielsector. Interview algemeen directeur bij Bel & Bo, 13/05/2014, Bel & Bo Deerlijk.
Boddewyn, J. J., & Lundan, S. M. (2010). The internalization of societal institutions. Ongepubliceerd Manuscript, New York.
Braithwaite, J., & Drahos, P. (2000). Global Business Regulation. Cambridge: Cambridge University Press.
Business Social Compliance Initiative. (2014a). About BSCI. Geraadpleegd van https://www.bsci-intl.org/about-bsci
Business Social Compliance Initiative. (2014b). BSCI Code of Conduct. Gedownload van http://www.bsci-intl.org/system/files/3.bsci_code_of_conduct_2014.pdf&n…;
Business Social Compliance Initiative. (2014c). Engaging – Tackling the Challenge Together. Geraadpleegd van http://www.bsci-intl.org/our-work/engaging
Business Social Compliance Initiative. (2014d). Governance. Geraadpleegd van http://bsci-intl.org/about-bsci/governance
Business Social Compliance Initiative. (2014e). Participants. Geraadpleegd van https://www.bsci-intl.org/join-us/entreprise/regular-member
Business Social Compliance Initiative. (2014f). Producers. Geraadpleegd van https://www.bsci-intl.org/join-us/supplier
Business Social Compliance Initiative. (2014g). The BSCI Approach to Good Working Conditions. Geraadpleegd van https://www.bsci-intl.org/about-bsci/bsci-approach/bsci-approach-good-w…
Ceustermans, S. (2014). De productieomstandigheden in de Bengaalse textielsector. Interview met coöperante van Wereldsolidariteit en coördinatrice van de Schone Kleren Campagne, 07/04/2014, Wereldsolidariteit Brussel (Schaarbeek).
Chatterji, A., & Levine, D. (2005). Breaking down the wall of codes: Evaluating non-financial performance measurement, Working Paper, UC Berkeley: Haas School of Business.
Clean Clothes Campaign. (s.d.a). Contact us: Belgium. Geraadpleegd van http://www.cleanclothes.org/about/contact/#Belgium
Clean Clothes Campaign. (s.d.b). What we believe in. Geraadpleegd van http://www.cleanclothes.org/about/principles
Clean Clothes Campaign. (s.d.c). Who we are. Geraadpleegd van http://www.cleanclothes.org/about/who-we-are
Cohen, R., & Kennedy, P. (2000). Global Sociology. London: Macmillan.
Cragg, W. (Ed.) (2005). Ethics Codes, Corporations and the Challenge of Globalization. Cheltenham: Edward Elgar.
CSR WeltWeit. (2012). Multi-stakeholder initiatives. Geraadpleegd uit http://www.csr-weltweit.de/en/initiatives-principles/multi-stakeholder-…
Cutler, A. C. (2001). Critical reflections on the Westphalian assumptions of international law and organization: a crisis of legitimacy. Review of International Studies, 27, 133–50.
De Coninck, K. (2012, 4 december). Bengalese arbeiders protesteren tegen werkomstandigheden. Het Nieuwsblad. Geraadpleegd van http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=dmf20121203_0039…
den Hond, F., & de Bakker, F. G. A. (2007). Ideologically motivated activism: how activist groups influence corporate social change activities. Academy of Management Review, 32, 901–24.
Detomasi, D. A. (2007). The multinational corporation and global governance: modelling global public policy networks. Journal of Business Ethics, 71, 321–34.
Devnath, A. (2013, 14 november). Bangladesh Raises Minimum Wage for Garment Workers After Unrest. Bloomberg. Geraadpleegd van http://www.bloomberg.com/news/2013-11-13/bangladesh-garment-factories-t…
Doh, J. P. (2005). Offshore outsourcing: implications for international business and strategic management theory and practice. Journal of Management Studies, 42, 695–704.
Doh, J. P., & Guay, T. R. (2006). Corporate social responsibility, public policy, and NGO activism in Europe and the United States: an institutional-stakeholder perspective. Journal of Management Studies, 43, 47–73.
Duisterwinkel, C. (2014). De productieomstandigheden in de Bengaalse textielsector. Telefonisch interview met lid van de stakeholdersraad bij het Business Social Compliance Initiative, programmahoofd goud en textiel en lid van het fashion team bij Solidaridad, 13/05/2014, Nederland.
Economy of Bangladesh. (2014). In Wikipedia. Geraadpleegd op 27/05/2014 uit http://en.wikipedia.org/wiki/Economy_of_Bangladesh#Textile_sector
Ethical Trading Initiative. (2014a). ETI’s origins. Geraadpleegd van http://www.ethicaltrade.org/origins-eti
Ethical Trading Initiative. (2014b). Why we exist. Geraadpleegd van http://www.ethicaltrade.org/about-eti/why-we-exist
European Information and Research Network on Parliamentary History. (2014). Bangladesh. Geraadpleegd van http://euparl.net/9353000/1/j9vvhskmycle0vf/vgaxlcr0e007
Falk, R. (2002). Revisiting Westphalia, discovering post-Westphalia. Journal of Ethics, 6, 311–52.
Fair Wear Foundation. (2009a). About. Geraadpleegd van http://www.fairwear.org/22/about/
Fair Wear Foundation. (2009b). Countries. Geraadpleegd van http://www.fairwear.org/26/countries/
Fair Wear Foundation. (2009c). FWF Code of Labour Practices. Gedownload van http://www.fairwear.org/ul/cms/fck-uploaded/documents/companies/FWFdocs…
Finactum. (2014). Global impact. Algemene bedrijfsinformatie. Geraadpleegd van http://www.finactum.be/company/BE0457174361/Global+impact
FNV Mondiaal. (2014). Textielindustrie in Bangladesh. Geraadpleegd van http://www.fnvmondiaal.nl/projecten/projectenoverzicht/Bangladesh_texti…
Fort, T. L., & Schipani, C. A. (2004). The Role of Business in Fostering Peaceful Societies. Cambridge: Cambridge University Press.
Frederick, W. C. (1998). Business and society. In Cooper, G. L. and Argyris, C. (Eds), The Concise Blackwell Encyclopaedia of Management. Oxford: Blackwell, 54–6.
Friedman, M. (1962). Capitalism and Freedom. Chicago, IL: University of Chicago Press.
Giddens, A. (1990). Consequences of Modernity. Cambridge: Polity Press.
Gilbert, D. U.,, & Rasche, A. (2007). Discourse ethics and social accountability: the ethics of SA 8000. Business Ethics Quarterly, 187-216.
Gonchar, M. (2013, 30 april). Hundreds Killed in Bangladesh Garment Factory Collapse. International New York Times. Geraadpleegd van http://learning.blogs.nytimes.com/2013/04/30/hundreds-killed-in-banglad…
Greenhouse, S. (2013, 22 januari). Wal-Mart Toughens Fire Safety Rules for Suppliers After Bangladesh Blaze. International New York Times. Geraadpleegd van http://www.nytimes.com/2013/01/23/business/wal-mart-toughens-fire-safet…
Group of the Progressive Alliance of Socialists & Democrats in the European Parliament. (2013). Secretariat. Geraadpleegd van http://www.socialistsanddemocrats.eu/about-us/secretariat-0
Habermas, J. (1990). Moral consciousness and communicative action. Cambridge MA: MIT Press.
Habermas, J. (1993). Justification and application: Remarks on discourse ethics. Cambridge MA: MIT Press.
Habermas, J. (1996). Between facts and norms. Cambridge MA: Blackwell Publishing.
Habermas, J. (1998). On the pragmatics of communication. Cambridge MA: MIT Press.
Habermas, J. (1999). The inclusion of the other: Studies in political theory. Cambridge MA: Blackwell Publishing.
Habermas, J. (2001). The Postnational Constellation. Cambridge, MA: MIT Press.
Habermas, J. (2003). Truth and justification. Cambridge MA: MIT Press.
Hancké, C. (2013, 25 april). Arbeidsters moesten werken ondanks gevaar. De Standaard. Geraadpleegd van http://www.standaard.be/cnt/dmf20130424_00554708
Harney, A. (2005, 21 april). Laying a False Trail. Financial Times. Geraadpleegd van http://www.ft.com/cms/s/a1b02c86-b295-11d9-bcc6-00000e2511c8,Authorised…
Hasan Abed, F. (2013, 29 april). Bangladesh Needs Strong Unions, Not Outside Pressure. International New York Times. Geraadpleegd van http://www.nytimes.com/2013/04/30/opinion/bangladesh-needs-strong-union…
Haufler, V. (2001). A Public Role for the Private Sector: Industry Self-Regulation in a Global Economy. Washington, DC: Carnegie Endowment for International Peace.
Held, D., McGrew, A., Goldblatt, D., & Perraton, J. (1999). Global Transformation. Stanford, CA: Stanford University Press.
Henderson, P. D. (2001). Misguided Virtue: False Notions of Corporate Social Responsibility. London: Institute of Economic Affairs.
Hillman, A. J., Keim, G., & Schuler, D. (2004). Corporate political activity: a review and research agenda. Journal of Management, 30, 837–57.
Institute for Global Labour and Human Rights. (2013). Gap and Old Navy in Bangladesh: Cheating the Poorest Workers in the World. Geraadpleegd van http://issuu.com/iglhr/docs/1310-iglhr-gapoldnavyinbangladesh
International Labour Office. (2014a). Minimum wage systems. Gedownload van http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---relconf/documents…
International Labour Office. (2014b). 371st Report of the Committee on Freedom of Association. Gedownload van http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---relconf/documents…
International Labour Organization. (2014a). Decent work agenda. Geraadpleegd van http://www.ilo.org/global/about-the-ilo/decent-work-agenda/lang--en/ind…
International Labour Organization. (2014b). Mission and objectives. Geraadpleegd van http://www.ilo.org/global/about-the-ilo/mission-and-objectives/lang--en…
International Labour Organization. (2014c). Origins and history. Geraadpleegd van http://www.ilo.org/global/about-the-ilo/history/lang--en/index.htm
International Labour Organization. (2014d). Rights at work. Geraadpleegd van http://www.ilo.org/global/about-the-ilo/decent-work-agenda/rights-at-wo…
International Monetary Fund. (2009). World Economic Outlook Database – Gross domestic product per capita, current prices. Geraadpleegd van http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/01/weodata/weorept.aspx?pr…;
International New York Times (12 april 2005). 26 Die and Scores Are Missing After a Factory Collapses in Bangladesh. International New York Times. Geraadpleegd van http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E04EFDA123EF931A25757C0…
International Organization for Standardization. (s.d.). ISO 26000 – Social responsibility. Geraadpleegd van http://www.iso.org/iso/home/standards/iso26000.htm
International Organization for Standardization. (2010). Discovering ISO 26000. Gedownload van http://www.iso.org/iso/discovering_iso_26000.pdf
International Organisation of Employers & International Chamber of Commerce. (2004). Joint views of the IOE and ICC on the draft “Norms on the responsibilities of transnational corporations and other business enterprises with regard to human rights”. Gedownload van http://www.business-humanrights.org/Links/Repository/179848/link_page_v…
Jensen, M. C. (2002). Value maximization, stakeholder theory, and the corporate objective function. Business Ethics Quarterly, 12, 235–56.
Kaul, I., Conceição, P., Le Goulven, K., & Mendoza, R. U. (Eds) (2003). Providing Global Public Goods. Oxford: Oxford University Press.
Kearney, N. (2005). Textiles. ETI Biennial Conference, Londen, Groot-Brittannië, 12 mei 2005.
Keim, G. D. (2001). Business and public policy. Competing in the political market place. In Hitt, M., Freeman, R. & Harrison, J. (Eds.), Handbook of Strategic Management. Oxford: Blackwell, 583–601.
Kobrin, S. J. (2009). Private political authority and public responsibility: transnational politics, transnational firms and human rights. Business Ethics Quarterly, 19, 349–74.
Koenig-Archibugi, M. (2005). Transnational corporations and public accountability. In Held, D. and Koenig-Archibugi, M. (Eds), Global Governance and Public Accountability. Oxford: Blackwell, 110–35.
KVDA. (2013, 20 augustus). Kledingexport Bangladesh explodeert ondanks dodelijke fabrieksrampen. Knack. Geraadpleegd van http://www.knack.be/nieuws/wereld/kledingexport-bangladesh-explodeert-o…
Kvde. (2013, 25 september). Staking textielsector Bangladesh duurt voort. Het Nieuwsblad. Geraadpleegd van http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=dmf20130925_0075…
List of minimum wages by country. (2014). In Wikipedia. Geraadpleegd op 7/05/2014 uit http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_minimum_wages_by_country
Locke, R., Qin, F., & Brause, A. (2006). Does Monitoring Improve Labor Standards? Lessons from Nike. Working Paper, 24, Harvard University.
Machiels, S. (2014). De productieomstandigheden in de Bengaalse textielsector. Interview met verantwoordelijke van innovaties door onderzoek en ontwikkeling bij Global Impact, 22/04/2014, Global Impact Genk.
Mackey, A., Mackey, T. B., & Barney, J. B. (2007). Corporate social responsibility and firm performance: investor relations and corporate strategies. Academy of Management Review, 32, 817–35.
Mamic, I. (2003). Business and code of conduct implementation: how firms use management systems for social performance. New York and Geneva: International Labor Organisation.
Margolis, J. D., & Walsh, J. P. (2003). Misery loves companies: rethinking social initiatives by business. Administrative Science Quarterly, 48, 268–305.
Matten, D., & Crane, A. (2005). Corporate citizenship: towards an extended theoretical conceptualization. Academy of Management Review, 30, 166–79.
McWilliams, A., & Siegel, D. (2001). Corporate social responsibility: a theory of the firm perspective. Academy of Management Review, 26, 117–27.
McWilliams, A., Siegel, D., & Wright, P. M. (2006). Corporate social responsibility: strategic implications. Journal of Management Studies, 43, 1–18.
Merk, J., & Zeldenrust, I. (2005). The Business Social Compliance Initiative (BSCI): A Critical Perspective. Amsterdam: Clean Clothes Campaign.
Ministry of Foreign Affairs (Netherlands). (s.d.). National Contact Point OECD Guidelines. Geraadpleegd van http://www.oesorichtlijnen.nl/en/national-contact-point
Mitchell, R. K., Agle, B. R., & Wood, D. J. (1997). Toward a theory of stakeholder identification and salience: defining the principle of who and what really counts. Academy of Management Review, 22, 853–86.
National Bank of Belgium. (2013). Jaargegevens: kleding en kledingtoebehoren, andere dan van brei- of haakwerk. Geraadpleegd van http://www.nbb.be/sdb/TableViewer/tableView.aspx
Nike, Inc., et al. v. Kasky. (2003). Certiorari to the Supreme Court of California. Geraadpleegd van http://supreme.justia.com/cases/federal/us/539/654/
O’Rourke, D. (2000). Monitoring the Monitors: A Critique of PriceWaterhouseCoopers (PwC) Labor Monitoring. Gedownload van http://web.mit.edu/dorourke/www/PDF/pwc.pdf
OECD. (2008). OECD Guidelines for Multinational Enterprises. Geraadpleegd van http://www.oecd.org/investment/mne/1922428.pdf
Office of the High Commissioner for Human Rights. (2014). International Human Rights Law. Geraadpleegd van http://www.ohchr.org/en/professionalinterest/Pages/InternationalLaw.aspx
Organisation for Economic Co-operation and Development. (2011). Better policies for better lives. Gedownload van http://www.oecd.org/about/47747755.pdf
Ostwind-Institut. (2011). The Asia Floor Wage Campaign – Decent income for garment workers in Asia. Gedownload van http://www.eu-china.net/web/cms/upload/pdf/materialien/2011_Musiolek-As…
Palazzo, G., & Scherer, A. G. (2006). Corporate legitimacy as deliberation. A communicative framework. Journal of Business Ethics, 66, 71–88.
Povoledo, E. (2013, 6 december). Deadly Factory Fire Bares Racial Tensions in Italy. International New York Times. Geraadpleegd van http://www.nytimes.com/2013/12/08/world/europe/deadly-factory-fire-bare…
Reinicke, W. H., Deng, F., Witte, J. M., Benner, T., Whitaker, B., & Gershman, J. (2000). Critical Choices: The United Nations, Networks, and the Future of Global Governance. Ottawa: International Development Research Centre.
Roach, B. (2005). A primer on multinational corporations. In Chandler, A. D. and Mazlish, B. (Eds), Leviathans. Multinational Corporations and the New Global History. Cambridge: Cambridge University Press, 19–44.
Rohitratana, K. (2002). SA 8000: a tool to improve quality of life. Managerial Auditing Journal, 60-64.
Römer, F. (2014). The labour conditions in the Bengal textile industry. Telefonisch interview met “Planning, Monitoring and Evaluation”-coördinatrice voor Zuid- en Zuidoost-Azië bij Solidaridad, 08/05/2014, India.
Rosenthal, A. (2013, 30 januari). Wal-Mart’s Modest Steps on Fire Safety. International New York Times. Geraadpleegd van http://www.nytimes.com/2013/01/31/opinion/wal-marts-modest-steps-on-fir…
Ruggie, J. G. (2006). Human Rights Policies and Management Practices of Fortune Global 500 Firms.Working Paper, 28, Harvard University.
Ruggie, J. G. (2007). Business and Human Rights: The Evolving International Agenda. Corporate Social Responsibility Initiative, Working Paper No. 31. Cambridge, MA: John F. Kennedy School of Government, Harvard University.
Sarma, R. (2014a). The labour conditions in the Bengal textile industry. Telefonisch interview met programmahoofd van textiel en katoen van Solidaridad, 16/04/2014, New Delhi (India).
Sarma, R. (2014b). The labour conditions in the Bengal textile industry. Telefonisch interview met programmahoofd van textiel en katoen van Solidaridad, 23/04/2014, New Delhi (India).
Scherer, A. G., & Palazzo, G. (2007). Toward a political conception of corporate responsibility. Business and society seen from a Habermasian perspective. Academy of Management Review, 32, 1096–120.
Scherer, A. G., & Palazzo, G. (Eds) (2008). Handbook of Research on Global Corporate Citizenship. Cheltenham: Edward Elgar.
Scherer, A. G., & Palazzo, G. (2011). The New Political Role of Business in a Globalized World: A Review of a New Perspective on CSR and its Implications for the Firm, Governance, and Democracy. Journal of Management Studies, 48, 899-931.
Scherer, A. G., Palazzo, G., & Baumann, D. (2006). Global rules and private actors. Towards a new role of the TNC in global governance. Business Ethics Quarterly, 16, 502–32.
Scherer, A. G., & Smid, M. (2000). The downward spiral and the U.S. model principles. Why MNEs should take responsibility for the improvement of world-wide social and environmental conditions. Management International Review, 40, 351–71.
Scholte, J. A. (2005). Globalization: A Critical Introduction, 2nd edition. New York: Palgrave.
Schone Kleren Campagne. (s.d.). Controlesystemen. Geraadpleegd van http://www.schonekleren.be/code/msi.htm
Secretary-General of the United Nations. (2006). Secretary-General launches ‘Principles for Responsible Investment’ – backed by world’s largest investors - International Funds Worth $2 Trillion - Announce Endorsement at New York Stock Exchange. Geraadpleegd van http://www.un.org/News/Press/docs/2006/sg2111.doc.htm
SERV. (2007). Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Brussel: Sustenuto.
Shamir, R. (2004). ‘Between self-regulation and the Alien Tort Claims Act: on the contested concept of corporate social responsibility’. Law & Society Review, 38, 635–64.
Siegel, D. S. (2009). Green management matters only if it yields more green: an economic/strategic perspective. Academy of Management Perspectives, 23, 5–16.
Social Accountability International. (2012a). About SAI. Gedownload van http://sa-intl.org/_data/n_0001/resources/live/SAI_brochure_2012.pdf
Social Accountability International. (2012b). Corporate Program Members. Geraadpleegd van http://www.sa-intl.org/index.cfm?fuseaction=Page.ViewPage&pageId=906
Social Accountability International. (2012c). SA8000 Standard: 2008. Geraadpleegd van http://www.sa-intl.org/index.cfm?fuseaction=Page.ViewPage&pageId=937
Social Accountability International. (2012d). Social Accountability 8000. Gedownload van http://www.sa-intl.org/_data/n_0001/resources/live/2008StdEnglishFinal…
Social Accountability International. (2012e). Social Accountability International (SAI). Geraadpleegd van http://www.sa-intl.org/index.cfm?fuseaction=Page.ViewPage&pageId=490
Social Accountability International. (2013). Partnerships. Geraadpleegd van http://www.sa-intl.org/index.cfm?fuseaction=Page.ViewPage&pageId=1129
Strange, S. (1996). The Retreat of the State and the Diffusion of Power in the World Economy. Cambridge: Cambridge University Press.
Stravens, M. (2014, 7 mei). Een jaar na Rana Plaza: word niet genaaid waar je bij staat. Postacademisch Dagblad Opleiding Journalistiek. Geraadpleegd van http://www.erasmusjournalisten.nl/index.php/2014/03/07/een-jaar-na-rana…
Sundaram, A. K., & Inkpen, A. C. (2004). The corporate objective revisited. Organization Science, 15, 350–63.
Taylor, K. M. (2004). Thicker than blood: holding Exxon Mobil liable for human rights violations committed abroad. Syracuse Journal of International Law and Commerce, 31, 274–97.
The Associated Press. (2013, 11 mei). Death Toll in Bangladesh Passes 1,100. International New York Times. Geraadpleegd van http://www.nytimes.com/2013/05/12/world/asia/death-toll-in-bangladesh-c…
The Associated Press. (2013, 8 oktober). Bangladesh: Garment Shop Fire Kills 10. International New York Times. Geraadpleegd van http://www.nytimes.com/2013/10/09/world/asia/bangladesh-garment-shop-fi…
Thijs, N., & Raskin, L. (2014). De productieomstandigheden in de Bengaalse textielsector. Interview met verantwoordelijken van respectievelijk aankoop en bedrijfsprocessen bij Global Impact, 22/04/2014, Global Impact Genk.
Timmerman, B. (2013, december). Recordomzet door rebranding. Voka Tribune, 7.
Uitgeverij EPO. (s.d.). John Vandaele – bio-bibliografie. Geraadpleegd van http://www.epo.be/uitgeverij/auteursbio.php?id=1540
United Nations. (s.d.). UN at a Glance. Geraadpleegd van http://www.un.org/en/aboutun/index.shtml
United Nations. (2006). World Investment Report 2006. Geraadpleegd van http://unctad.org/en/docs/wir2006_en.pdf
United Nations Global Compact. (2013). UN Global Compact Participants. Geraadpleegd van http://www.unglobalcompact.org/ParticipantsAndStakeholders/index.html
United Nations Global Compact. (2014). Overview of the UN Global Compact. Geraadpleegd van http://www.unglobalcompact.org/AboutTheGC/index.html
van Alfen, S. (2013, 2 mei). Invoertarief op Bengalese kleding werkt niet. De Telegraaf. Geraadpleegd van http://www.telegraaf.nl/dft/21530677/__Invoertarief_op_Bengalese_kledin…
Vandaele, J. (2014). De productieomstandigheden in de Bengaalse textielsector. Interview met journalist van MO-magazine, 08/04/2014, Brussel.
Vanhauwaert, P. (2014). De productieomstandigheden in de Bengaalse textielsector. Interview met raadgever technologie en milieu van Creamoda, 08/04/2014, Creamoda Brussel (Zellik).
Van Hecken, J., Ali S., & Siddique A. (2014). The labour conditions in the Bengal textile industry. Interview met respectievelijk coöperant voor Azië vanuit Dhaka, Bangladesh, voor Wereldsolidariteit en Bengaalse vakbondsafgevaardigde en zijn vrouw, 05/05/2014, Borré Consultancy Mechelen.
Vermeire, S. (2013, 14 mei). Bangladesh, een tragedie. MO-magazine. Geraadpleegd van http://www.mo.be/artikel/bangladesh-een-tragedie-0
Verstraete, L. (Verslaggever). (2014, 24 april). Werkomstandigheden textielsector. In K. Leenkneght, T. Van den Bossche, & J. Dielens (Eindred.), Terzake [TV-uitzending]. Brussel: Canvas.
VK. (2014, 24 april). Rana Plaza is opgeruimd, de tragedie blijft duren. De Morgen, p. 16.
Vogel, D. (2007). Private global business regulation. Annual Review of Political Science, 11, 261–82.
Weissbrodt, D., & Kruger, M. (2003). Norms on the responsibilities of transnational corporations and other business enterprises with regard to human rights. Am. J. Int'l L., 97, 901.
Williams, C. (2014). The labour conditions in the Bengal textile industry. Telefonisch interview met lid van de Eenheid van Internationale Handel, Ontwikkeling en Mensenrechten uit het Europees Parlement, 08/04/2014, Europees Parlement Brussel.
Yanz, L. (2002). Codes of Conduct and Worker Welfare, Maquila Solidarity Network.
Yardley, J. (2013, 8 mei). Fatal Fire at Bangladeshi Factory. International New York Times. Geraadpleegd van http://www.nytimes.com/2013/05/09/world/asia/new-fatal-fire-at-banglade…
Zürn, M. (2002). From interdependence to globalization. In von Carlsnaes, W., Risse, T. and Simmons, B. (Eds), Handbook of International Relations. London: Sage, 235–54.
