Geallieerde Luchtfotografie en Cartografie in de Eerste Wereldoorlog

Guillaume Opsomer
Persbericht

Geallieerde Luchtfotografie en Cartografie in de Eerste Wereldoorlog

De link tussen de Landmeter en de Eerste Wereldoorlog

U zou zich kunnen afvragen: “Waarom schrijft een student Landmeten zijn eindwerk over de Eerste Wereldoorlog? Waar ligt hier de link tussen zijn opleiding en de oorlog honderd jaar geleden?”

Alle periodes uit de geschiedenis bevatten boeiende gebeurtenissen en interessante ontwikkelingen. Aangezien ik opgegroeid ben in Ieper, is de Eerste Wereldoorlog voor mij één van de interessantste periodes. Deze oorlog is nu ook weer brandend actueel omdat de gebeurtenissen zich honderd jaar geleden afspeelden.

Het leek mij dan ook interessant een link te zoeken tussen mijn opleiding en dit interesseveld. Ik heb mijn onderwerp afgebakend na gemaild te hebben met Piet Chielens en Birger Stichelbaut van het In Flanders Fields museum. Luchtfotografie en de werkwijzen om hier kaarten van te maken zou het onderwerp van mijn scriptie worden.

Landmeters, of mensen met een landmeetkundige kennis, namen zeker deel aan de oorlog. Onder andere voor artillerie was locatiebepaling zéér belangrijk. Naast de vijand schieten deed het verrassingseffect te niet en verspilde munitie. Voor de locatiebepaling werd daarom beroep gedaan op theodolieten, ofwel hoekenmeters. Door de hoeken te meten en wiskundige berekeningen uit te voeren kon zo de locatie van de vijand bepaald worden. Om dit nauwkeurig te doen bestonden er zogenaamde “vaste punten” in het landschap, waarvan de locatie in coördinaten gekend was.

Het was natuurlijk ook interessant om de positie van de vijand achter de loopgraven te kennen. Er was hier wel een essentieel probleem:

Het niemandsland lag tussen beide partijen in…

Al snel werd het duidelijk dat informatie van achter de vijandelijke linies halen niet zo evident was. Verkenners, spionnen en ruiters te paard, die in eerdere conflicten de informatie verzamelden, waren hier niet bruikbaar. Vliegtuigen waren de enige manier om nog achter vijandelijke linies aan informatie te geraken…

Hier werd voor deze scriptie de link gemaakt tussen landmeetkunde en WOI. Fotogrammetrie, het proces om van wat men op de foto ziet nauwkeurig op kaart te zetten, is vandaag weer aan een opmars bezig. Drones zijn goedkoper, compacter en bruikbaarder dan ooit, en als de wetgeving wat aanpassingen ondergaat, zal (lucht)fotografie een extra wapen zijn in het arsenaal van de moderne landmeter. Om het bestaan van luchtfotogrammetrie te vertellen is het echter essentieel de Eerste Wereldoorlog te bespreken. Voor WOI werd er hier en daar wat met fotogrammetrie geëxperimenteerd, maar het eerste echte gebruik ligt toch in de Grote Oorlog.

WOI was een strijd tussen verschillende grote partijen. Elke partij had zijn eigen vliegtuigen, camera’s en personeel. Tijdens de oorlog werd materiaal wel uitgewisseld tussen de partijen die samen vochten. Deze paper handelt over de materialen, vliegtuigen en technieken van de geallieerden aan het westelijk front. Kaarten waren héél belangrijk in de oorlog. Onder andere aanvallen en verdedigingen konden hiermee gepland worden. De partij die over duidelijke en nauwkeurige kaarten beschikte, was in het voordeel.

De Eerste Wereldoorlog is een zwarte pagina in de geschiedenisboeken, maar zorgde wel voor een technologische vooruitgang op verschillende vlakken. Eén hiervan is de luchtfotografie. Gepaard hiermee was er ook een gigantische vooruitgang in de luchtvaart, de luchtcamera’s, printers, gebruikte technieken, artillerie… Dit alles wordt besproken in de scriptie omdat het allemaal sterk gelinkt is aan de luchtfotografie.

Wanneer men denkt aan piloten en vliegtuigen in WOI beeldt men zich snel de zogenaamde “dogfights” of luchtgevechten in. Dat vliegtuigen uitgerust werden met wapens weet iedereen. Dat de camera één van deze wapens was, daar stellen mensen zich sneller vragen bij. Ik probeer met mijn scriptie geïnteresseerden iets bij te brengen over een minder voor de hand liggend aspect van de eerste wereldoorlog.

 

Bibliografie

Airrecce.co.uk. (sd). RAF Reconnaissance Aircraft Part 1. Opgehaald van Airrecce: the story of photographic reconnaissance: http://www.airrecce.co.uk/WW2/recce_ac/RAFAR.html

Alchin, G. (1917). Reconnaissance. Prose & Poetry - The Muse in Arms. Opgehaald van www.firstworldwar.com: http://www.firstworldwar.com/poetsandprose/mia_reconnaissance.htm

B.I.S. Xth Corps, N°6 Squadron R.F.C. (1917). The second army offensive in Flanders, July 31st to oct 26th 1917. Printed by N°2 advanced section A P & S S.

Barber, M. (2011). A history of aerial photography and archaeology: Mata Hari's glass eye and other stories. Swinson: English Heritage.

Bigglesworth, J. (sd). F.E. Bomber. Opgehaald van Yet Another Biggles Site: http://yabs.isambard.com.au/prop-view.php?id=46

Brackx, D. (2014, oktober 16). Sopwith 1 1/2 Strutter. Opgehaald van Belgian-Wings: http://www.belgian-wings.be/Webpages/Navigator/Photos/MilltaryPics/ww1_…

Brackx, D. (2015, januari 08). Breguet XIV A2. Opgehaald van Belgian-Wings: http://www.belgian-wings.be/Webpages/Navigator/Photos/MilltaryPics/ww1_…

Carlier, A. H. (1921). La photographie aérienne pendant la guerre. Paris: Librairie Delagrave.

Chasseaud, P. (1986). Trench maps: a collectors' guide - . Lewes: Mapbooks.

Chasseaud, P. (1999). Artillery's Astrologers - a history of british survey and mapping on the western front 1914-1918. Lewes: Mapbooks.

Chasseaud, P. (2013). Mapping the first world war. Glasgow: Collins.

Finnegan, T. J. (2011). Shooting the front. Allied aerial reconnaissance in the first world war. Gloucestershire: The History Press.

Hafer, J. R. (2013, september 20). DH-4 bombers: An American aviation legacy. Opgehaald van 20(h century aviation magazine.com: http://20thcenturyaviationmagazine.com/john-stemple-page/dh-4-bombers-a…

In Flanders Fields. (2014, mei 13). Tijdslijn 1914-1918. Opgehaald van www.inflandersfields.be: http://www.inflandersfields.be/nl/kenniscentrum/tijdslijn

Ingelbrecht, L. (2015, mei 6). Wetenschappelijk Medewerker kenniscentrum Memorial Museum Passchendaele. (G. Opsomer, Interviewer)

Institut Cartographique Militaire. (1921). Le role et les travaux de l'institut cartographique militaire (depuis sa création jusq'à ce jour.). Bruxelles: Imprimerie du Ministère de la Défense Nationale.

IWM. (2014). L type aerial camera. Opgehaald van IWM: http://www.iwm.org.uk/collections/item/object/30004931

Keitch, C., & Blair, J. (2014). What impact did the first world war have on aircraft and aerial warfare? Opgehaald van IWM: http://www.iwm.org.uk/learning/resources/what-impact-did-the-first-worl…

Kersey, G. (sd). Aircraft. Opgehaald van 3rdattackgroup.org: http://www.3rdattackgroup.org/aircraft.php

Les Grands Planeurs Rc. (2004, juli 29). Le Caudron G4 a volé. Opgehaald van Les Grands Planeurs RC: http://lesgpr.free.fr/fotojour/actualite/actualite37.htm

Nesbit, R. C. (1996). Eyes of the RAF: a history of photo-reconnaissance. Gloucestershire: Alan Sutton Publishing Limited.

Onbekend. (sd). Duitse luchtfotografie. Kenniscentrum Memorial Museum Passchendaele 1917, Zonnebeke.

Onbekend. (sd). Zonnebeke. Zonnebeke. Kenniscentrum Memorial Museum Passchendaele, Zonnebeke.

Ross, J. F. (2014, april 17). Why Pilots Didn’t Wear Parachutes during World War 1. Opgehaald van The History Reader: http://www.thehistoryreader.com/modern-history/parachutes-world-war-1/

Royal Aircraft Establishment. (sd). Royal Aircraft Factory B.E.2c. Opgehaald van Virtual Aircraft Museum: http://www.aviastar.org/air/england/raf_be-2c.php

Schoofs, J., & Brackx, D. (2006, juni). The Story of the Stingers - 90 years "scottish thistle" squadron. Opgehaald van Belgian Wings: http://www.belgian-wings.be/Webpages/Navigator/News/Special%20Features/…

Schuckerman, K. (2014). Optical Sensors. Opgehaald van Exploring Imagery and Elevation Data in GIS applications: https://www.e-education.psu.edu/geog480/node/444

Stichelbaut, B., & Chielens, P. (2013). De oorlog vanuit de lucht 1914-1918: het front in België. Brussel: Mercatorfonds.

The War Office. (1929). Notes on map reading. London: His Majesty's Stationery Office.

Watkis, N. C. (1999). The western front from the air. Gloucestershire: Sutton Publishing Ltd.

Universiteit of Hogeschool
Vastgoed afstudeerrichting Landmeten
Publicatiejaar
2015
Kernwoorden
Share this on: