Terror-ex. Een casestudy naar het re-integratieproces van voormalig terroristen
Het re-integreren van terroristen: haalbaar of ondenkbaar?
Terrorisme en re-integratie. Twee begrippen die elkaar de facto lijken tegen te spreken. Terreur is met voorsprong een van de meest afschuwwekkende vergrijpen die we kennen. Wie zich aan zulke gruwelijkheden schuldig maakt, kan toch nog moeilijk als een mens beschouwd worden? De schokgolf die door onze samenleving trok na een schijnbaar eindeloze reeks van aanslagen en incidenten heeft de publieke opinie enkel nog gesterkt in haar overtuiging dat elke terrorist een verachtelijk monster is. Deze scriptie gaat echter lijnrecht in tegen dit gangbare standpunt en breekt integendeel een lans voor de re-integratie van ex-terroristen als waardevolle strategie in de aanpak van deze maatschappelijke problematiek.
Op beleidsniveau is het tegenwoordig bon ton om met veel ruchtbaarheid de meest hardvochtige of extreme maatregelen aan te kondigen. Dat er echter al vijftien jaar lang een vruchteloze oorlog tegen terrorisme gestreden wordt, bewijst dat de grenzen van wat er met uitsluitend repressief optreden behaald kan worden allang bereikt zijn. Gevangenisstraffen doen vaak meer kwaad dan goed. En voor elke terrorist die uitgeschakeld wordt, staat een vervanger klaar om zijn plaats in te nemen. Kortom, gevestigde tactieken zoals preventie en repressie schieten hopeloos tekort als het erop aankomt een duurzame oplossing voor bestaande leden van terroristische groeperingen te vinden. Re-integratie werpt zich daarentegen op als valabel alternatief om deze tikkende tijdbommen voorgoed te ontmantelen.
Een belemmering om re-integratie effectief als beleidsstrategie toe te passen, is het feit dat er bijzonder weinig over dit fenomeen geweten is. De scriptie “Terror-ex. Een casestudy naar het re-integratieproces van voormalig terroristen” stelt zich tot doel tegemoet te komen aan dit knelpunt. In dit onderzoek wordt het onderwerp re-integratie bijgevolg nauwkeurig blootgelegd. Hierbij staan twee vragen centraal.
Een eerste belangrijk vraagstuk is hoe het re-integratieproces van een ex-terrorist verloopt. Dat iemand niet van de ene op de andere dag een terrorist wordt, is algemeen geweten. Meestal moet men hiervoor een ingrijpend radicaliseringsproces doormaken. Voor de omgekeerde beweging, van terrorist naar gewone burger, geldt echter hetzelfde. Het gaat met name om een zeer complex en diepgaand proces, vaak gepaard met vallen en opstaan. Om een leven als terrorist achter zich te laten, moet een militant verschillende stappen doorlopen. Twijfel vormt het startpunt van deze fundamentele omschakeling. Nadat een terrorist zijn levenswijze in vraag heeft gesteld, gaat hij zijn opties tegen elkaar afwegen. Blijven of weggaan, dat is de vraag. Op een bepaald moment zal de terrorist de knoop doorhakken en een definitieve keuze maken. Hierop volgt een fysieke breuk met de extremistische organisatie waar hij tot voor kort deel van uitmaakte. Nadat de terrorist zich onttrokken heeft aan dit milieu volgt een fase van normalisering of stabilisering. De gewezen terrorist moet zich opnieuw leren in te passen in het maatschappelijk leven. Deze wederaanpassing is gerelateerd aan een aantal cruciale levensdomeinen, zoals bijvoorbeeld het opbouwen van ondersteunende en positieve sociale relaties. Dit volledige proces, van twijfel tot normalisering, kent een zekere uitkomst. Iemand kan zich zeer miniem re-integreren, een eerder behoedzame relatie met de samenleving onderhouden of net op een positieve wijze aansluiting vinden bij de gemeenschap.
De tweede vraag waar deze scriptie een antwoord op zoekt, is waarom een terrorist ervoor kiest zich opnieuw te integreren in de maatschappij. Het gaat met andere woorden om de factoren die een rol spelen bij deze beslissing. Vier verschillende soorten motieven kunnen de keuze om te breken met het leven als terrorist beïnvloeden. Ten eerste kunnen de nadelen die verbonden zijn aan het lidmaatschap van een extremistische groep een terrorist steeds verder weg duwen van zijn oorspronkelijke overtuigingen. Verder kan een terrorist zich om allerlei redenen aangetrokken voelen tot een normaal leven, wat een voortgezet bestaan als militant uitsluit. Daarnaast zijn er factoren die een eventueel vertrek uit de terroristische organisatie bemoeilijken. Tenslotte spelen er ook zaken op groepsniveau die een invloed kunnen uitoefenen op individuele beslissing van een lid om al dan niet op te stappen. Kortom, niemand laat terrorisme achter zich omwille van een enkele reden. Deze keuze is het resultaat van de combinatie van uiteenlopende factoren waaraan een verschillend gewicht toegekend wordt.
Bovenstaande theoretische bevindingen werden geconfronteerd met de biografie van iemand die deze radicale transformatie werkelijk doorleefd heeft. Het gaat meer bepaald om Ingo Hasselbach, een voormalig neonazikopstuk. Het verhaal van Hasselbach schetst de onvoorstelbare gedaanteverwisseling van leider van een terroristische cel tot gezicht van het grootste deradicaliseringsprogramma in Duitsland. Zijn lotgevallen belichten echter ook de schaduwzijde van een dergelijke indringende verandering. Zelfs twintig jaar na zijn vertrek uit het extreemrechtse milieu wordt Hasselbach nog dagelijks geconfronteerd met de moeilijkheden die onlosmakelijk aan deze beslissing verbonden zijn. Bovenal vormt Hasselbachs levensgeschiedenis in grote lijnen een bevestiging van de theoretische inzichten die hierboven geformuleerd werden. Bij het re-integratieproces van Hasselbach zijn dezelfde fases terug te vinden. Aan elke fase kunnen een aantal specifieke factoren gekoppeld worden die het verdere verloop van het proces versnellen of net doen afremmen.
In het bijzonder laat het verhaal van Ingo Hasselbach zien dat ex-terroristen wel degelijk opnieuw een plaats kunnen vinden in de maatschappij. Het bevorderen van re-integratie vormt een passend antwoord op de huidige dreiging van terrorisme, hoe paradoxaal dit ook mag klinken. Zaak is om deze problematiek niet enkel harder, maar ook slimmer te bestrijden. Het stimuleren van desertie binnen de rangen van extremistische groeperingen is een potentieel middel om dergelijke organisaties aan totale desintegratie ten prooi te doen vallen. Een hele reeks ingrepen, zoals het zaaien van twijfel of interne verdeeldheid, lenen zich perfect tot dit doel. Hierbij moeten wij als maatschappij ook de hand in eigen boezem durven steken. De heersende opvattingen over terroristen maken het voor deze doelgroep bijzonder moeilijk om zich opnieuw bij de samenleving te voegen. Het is aan de gemeenschap om een klimaat van aanvaarding te scheppen. Erkennen dat re-integratie mogelijk is, vormt hierbij een cruciale eerste stap.
Abrahms, M. (2008). What Terrorists Really Want: Terrorist Motives and Counterterrorism Strategy. International Security, 32(4), 78-105.
Altier, M. B., Horgan, J., & Thoroughgood, C. (2012). In Their Own Words? Methodological Considerations in the Analysis of Terrorist Autobiographies. Journal of Strategic Security, 5(4), 85-98.
Bailer-Galanda, B., & Neugebauer, W. (1996). Right-Wing Extremism: History, Organisations, Ideology. In B. Bailer-Galanda, & W. Neugebauer, Incorrigibly Right. Right-Wing Extremists, “Revisionists” and Anti-Semites in Austrian Politics Today (pp. 5-21). Vienna-New York: Stiftung Dokumentationsarchiv des österreichischen Widerstandes.
Barrelle, K. (2014). From terrorist to citizen. Victoria, Australia: Monash University.
Barrelle, K. (2015). Pro-integration: disengagement from and life after extremism. Behavioral Sciences of Terrorism and Political Aggression, 7(2), 129-142.
Baxter, P., & Jack, S. (2008). Qualitative Case Study Methodology: Study Design and Implementation for Novice Researchers. The Qualitative Report, 13(4), 544-559.
Benard, C. (2005). A Future for the Young. Options for helping Middle Eastern Youth Escape the Trap of Radicalization. Santa Monica: RAND corporation.
Bjorgo, T. (2004). Root Causes of Terrorism: Myths, Reality and Ways Forward. London:Routledge.
Bjorgo, T. (2009). Uittreding uit terrorisme. Hoe kennis van de onderliggende processen contraterrorismebeleid kan verbeteren. Tijdschrift voor Criminologie, 51(4), 360-374.
Bjorgo, T. (2011). Dreams and disillusionment: engagement in and disengagement from militant extremist groups. Crime Law Soc Change (55), 277-285.
Bjorgo, T. (2013). Strategies for Preventing Terrorism. New York: Palgrave Macmillan.
Bjorgo, T., & Horgan, J. (2009). Leaving Terrorism Behind. Individual and collective disengagement. New York: Routledge.
Bonengel, W. (Regisseur). (1991). Wir sind wieder da [Film]. BRD.
Bonengel, W. (Regisseur). (1993). Ingo Hasselbach: Ein Neonazi steigt aus [Film].
Bonengel, W., Graham, D., Hasselbach, I. (Auteurs), & Bonengel, W. (Regisseur). (2002). Führer Ex [Film]. Duitsland: Tobis StudioCanal.
Boucek, C. (2007). Extremist Reeducation and Rehabilitation in Saudi Arabia. Terrorism Monitor, 5(16), 1-6.
Brandenburg, M. (1997, Juni 16). Die Feme verfolgt ihn bis heute. Spätfolgen einer persönlichen Wende: Die Karriere des ehemaligen Neonazis Ingo Hasselbach nach seinem Ausstieg. Die Welt.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101.
Chowdhury Fink, N., & Hearne, E. (2008). Beyond Terrorism: Deradicalization and Disengagement from Violent Extremism. International Peace Institute.
Cooter, A. B. (2006). Neo-Nazi Normalization: The Skinhead Movement and Integration into Normative Structures. Sociological Inquiry, 76(2), 145-165.
Cordes, B. (1987). When Terrorists do the Talking: Reflections on Terrorist Literature. Santa Monica: RAND Corporation.
Cullen, F., & Gendreau, P. (2000). Assessing Correctional Rehabilitation: Policy, Practice, and Prospects. Criminal Justice(3), 109-175.
Dalgaard-Nielsen, A. (2013). Promoting Exit from Violent Extremism: Themes and Approaches. Studies in Conflict & Terrorism, 36(2), 99-115.
Davies, P., & Lynch, D. (2002). The Routledge Companion to Fascism and the Far Right. London: Routledge.
Davis, P., & Cragin, K. (2009). Social Science for Counterterrorism: Putting the Pieces Together. Santa Monica: RAND Corporation.
Dechesne, M. (2011). Deradicalization: not soft, but strategic. Crime Law Soc Change(55), 287-292.
Demant, F., & de Graaf, B. (2009). Hoe ondermijn je het radicale verhaal? Overheidsbeleid en deradicalisering van Molukse en islamitische radicalen in Nederland. Tijdschrift
voor Criminologie, 51(4), 388-404.
Demant, F., Slootman, M., Buijs, F., & Tillie, J. (2008). Teruggang en Uittreding. Processen van deradicalisering ontleed. Amsterdam: IMES.
Demant, F., Wagenaar, W., & van Donselaar, J. (2009). Monitor Racisme & Extremisme: deradicaliseren in de praktijk. Amsterdam: Pallas Publications.
Dugas, M., & Kruglanski, A. (2014). The Quest for Significance Model of Radicalization: Implications for the Management of Terrorist Detainees. Behavioral Sciences and the Law (32), 423-439.
Duncan, L. (2010). Using Group Consciousness Theories to Understand Political Activism: Case Studies of Barack Obama,Hillary Clinton, and Ingo Hasselbach. Journal of
Personality, 78(6), 1601-1636.
Duyvesteyn, I., & Peeters, B. (2015). Fickle Foreign Fighters? A Cross-Case Analysis of Seven Muslim Foreign Fighter Mobilisations (1980-2015). The Hague: International
Centre for Counter-Terrorism.
Dwyer, C. (2013). “They might as well be walking around the inside of a biscuit tin”: Barriers to Employment and Reintegration for ‘Politically Motivated’ Former Prisoners in
Northern Ireland. European Journal of Probation, 5(1), 3-24.
Elo, S., & Kyngäs, H. (2008). The qualitative content analysis process. Journal of Advanced Nursing, 62(1), 107-115.
Fangen, K. (1999). On the Margins of Life: Life Stories of Radical Nationalists. Acta Sociologica, 42(4), 357-373.
Ferguson, N., Burgess, M., & Hollywood, I. (2015). Leaving Violence Behind: Disengaging from Politically Motivated Violence in Northern Ireland. Political Psychology, 36(2), 199-214.
Flyvbjerg, B. (2006). Five Misunderstandings About Case-Study Research. Qualitative Inquiry, 12(2), 219-245.
Fuchs Ebaugh, H. R. (1988). Becoming an Ex. The Process of Role Exit. Chicago: University of Chicago Press.
Gallant, D. (2014, Maart). A “Former” Perspective: An Exploration of the Disengagement Process from Violent Right Wing Extremism. Master’s thesis. Canada: University of
Northern British Columbia.
Garfinkel, R. (2007). Personal Transformations. Moving from Violence to Peace. Washington: United States Institute of Peace.
Gawronski, B. (2012). Back to the Future of Dissonance Theory: Cognitive Consistency as a Core Motive. Social Cognition, 30(6), 652–668.
Götting, M. (2012, Maart 16). Ausstieg aus der Szene. Bücher von Ex-Neonazis. Fluter.
Gunaratna, R. (2011). Terrorist rehabilitation: a global imperative. Journal of Policing, Intelligence and Counter Terrorism, 6(1), 65-82.
Gunaratna, R. (2012). Terrorist Rehabilitation: An Introduction to Concepts and Practices. Pakistan Journal of Criminology, 4(1), 143-157.
Hannah, G., Clutterbuck, L., & Rubin, J. (2008). Radicalization or Rehabilitation. Understanding the challenge of extremist and radicalized prisoners. Santa Monica:
RAND Corporation.
Harmon, C. (2007). The Myth of the Invincible Terrorist. Policy Review(142), 57-74.
Hasselbach, I. (1995, April 28). Extremism: a global network. The Baltimore Sun.
Hasselbach, I. (1996). Die Bedrohung. Mein Leben nach dem Ausstieg aus der Rechten Terrorszene. Berlijn: Aufbau-Verlag.
Hasselbach, I. (2015, Februari 21). Über mich. Opgeroepen op Maart 31, 2016, van ingo hasselbach: https://ihasselbach.com/2015/02/21/uber-mich/
Hasselbach, I., & Bonengel, W. (1995). Die Abrechnung. Ein Neonazi steigt aus. Berlijn: Aufbau Taschenbuch Verlag.
Hasselbach, I., & Reiss, T. (1996). Führer-Ex. Memoirs of a Former Neo-Nazi. New York:Random House.
Hasselbach, I., & Reiss, T. (1996B, januari 8). How Nazis are made. The New Yorker, p. 36.
Hauser, U., & Lang, B. (2003, December 17). "Ich wäre so ein richtiges Schwein". Stern, 2002(50).
Hegghammer, T., & Nesser, P. (2015). Assessing the Islamic State’s Commitment to Attacking the West. Perspectives on Terrorism, 9(4), 14-30.
Horgan, J. (2008). Deradicalization or Disengagement? A Process in Need of Clarity and a Counterterrorism Initiative in Need of Evaluation. Perspectives on Terrorism, 2(4), 3-8.
Horgan, J. (2009). Walking Away from Terrorism: Accounts of Disengagement from Radical and Extremist Movements. New York: Routledge.
Horgan, J. (2013, juli 29). Fully Operational? The Ongoing Challenges of Terrorist Risk Reduction Programs. Opgeroepen op december 1, 2015, van E-International Relations: http://www.e-ir.info/2013/07/29/fully-operational-the-ongoing-challenge…
Horgan, J., & Braddock, K. (2010). Rehabilitating the Terrorists?: Challenges in Assessing the Effectiveness of Deradicalization Programs. Terrorism and Political Violence,22(2), 267-291.
Horgan, J., & Taylor, M. (2011). Disengagement, De-radicalization and the Arc of Terrorism:
Future Directions for Research. In R. Coolsaet, Jihadi Terrorism and the Radicalisation Challenge: European and American Experiences (pp. 173-186). Farnham: Ashgate Publishing.
Horgan, J., Altier, M. B., Shortland, N., & Taylor, M. (2016). Walking away: the disengagement and deradicalization of a violent right-wing extremist. Behavioral Sciences of Terrorism and Political Aggression, 1-15.
International Conference on Terrorist Rehabilitation and Community Resilience. (2013, maart 26-27). Singapore: The Religious Rehabilitation Group.
Jacobson, M. (2010). Terrorist Dropouts. Learning from Those Who Have Left. Washington DC: The Washington Institute for Near East Policy.
Jones, S. (2011). Reintegrating Afghan Insurgents. Santa Monica: RAND corporation.
King, M., & Taylor, D. (2011). The Radicalization of Homegrown Jihadists: A Review of Theoretical Models and Social Psychological Evidence. Terrorism and Political
Violence, 23(4), 602-622.
Kinzer, S. (1996, february 4). The Blond Beast. The New York Times.
Kreuzer, R. (1993, November 19). Ingo, der Ex-Führer. Eine Kaffeestunde mit dem ausgestiegenen Ostberliner Neonazi Ingo Hasselbach. Die Zeit, 1993(47).
Kruglanski, A., Gelfand, M., & Gunaratna, R. (2010). Detainee Deradicalization: A Challenge for Psychological Science. Association for Psychological Science Observer, 23(1), 1-3.
Kruglanski, A., Gelfand, M., Bélanger, J., Sheveland, A., Hetiarachchi, M., & Gunaratna, R. (2014). The Psychology of Radicalization and Deradicalization: How Significance
Quest Impacts Violent Extremism. Advances in Political Psychology, 35(1), 69-93.
Kulick, H. (2001, Januari 26). Interview mit Nazi-Aussteiger Ingo Hasselbach: "Jeder hat das Recht, sich zu verändern". Spiegel.
LaFree, G., & Miller, E. (2008). Desistance from terrorism: What can we learn from criminology? Dynamics of Asymmetric Conflict, 1(3), 203-230.
Lankford, A., & Gillespie, K. (2011). Rehabilitating Terrorists Through Counter-Indoctrination: Lessons Learned From the Saudi Arabian Program. International Criminal Justice Review, 21(2), 118-133.
Larkin, M., & Thompson, A. (2012). Interpretative phenomenological analysis. In A.Thompson, & D. Harper, Qualitative research methods in mental health and psychotherapy: a guide for students and practitioners. (pp. 99-116). Oxford: Wiley.
Laub, J., & Sampson, R. (2001). Understanding desistance from crime. Crime and Justice, 28, 1-69.
Levine, B. (1996, februari 19). Rejecting the Hate : Ingo Hasselbach was a virtual poster boy for German neo-Nazis. Now he preaches racial harmony as he promotes his life story.
Los Angeles Times, pp. 1-2.
Leys, M., Zaitch, D., & Decorte, T. (2010). De gevalstudie. In T. Decorte, & D. Zaitch, Kwalitatieve methoden en technieken in de criminologie (pp. 173-197). Leuven: Acco.
Little, W. (2012). Leaving a Life of Political Violence: A Neo-Nazi Steigt Aus. New German Critique, 39(1), 136-167.
Lum, C., Kennedy, L., & Sherley, A. (2006). The Effectiveness of Counterterrorism Strategies. Campbell Systematic Reviews, 2.
Mabrey, D., & Ward, R. (2009). Terrorist De-Radicalization: Comparative Approaches for Reintegrating Terrorists Into the Community. In S. Ekici, A. Ekici, D. McEntire, R.
Ward, & S. Arlikatti, Building Terrorism Resistant Communities. Together Against Terrorism (NATO Science for Peace and Security Series ed., pp. 253-263). Amsterdam: IOS Press.
Marsden, S. V. (2015). Conceptualising ‘success’ with those convicted of terrorism offences: Aims, methods, and barriers to reintegration. Behavioral Sciences of Terrorism and
Political Aggression, 7(2), 143-165.
Maruna, S. (2000). Making good : how ex-convicts reform and rebuild their lives. Washington: American Psychological Association.
McKeever, G. (2007). Citizenship and Social Exclusion. The Re-Integration of Political Ex-Prisoners in Northern Ireland. British Journal of Criminology(47), 423-438.
McNeill, F. (2014). Punisment as Rehabilitation. In G. Bruinsma, & D. Weisburd, Encyclopedia of Criminology and Criminal Justice (pp. 4195-4206). New York: Springer.
Melzer, R., & Serafin, S. (2013). Right-Wing Extremism in Europe. Country Analyses, Counter-Strategies and Labor-Market Oriented Exit Strategies. Berlin: Friedrich-Ebert-Stiftung.
Mink, C. (2015). It’s About the Group, Not God: Social Causes and Cures for Terrorism. Journal for Deradicalization(5), 63-91.
Moghaddam, F. (2005). The Staircase to Terrorism. A Psychological Exploration. American Psychologist, 60(2), 161-169.
Monaghan, J. (2012). Terror carceralism: Surveillance, security, governance and de/civilization. Punishment & Society, 15(1), 3-22.
Morris, M., Eberhard, F., Rivera, J., & Watsula, M. (2010). Deradicalization: A Review of the Literature with Comparison to Findings in the Literatures on Deganging and
Deprogramming. Institute for Homeland Security Solutions.
Mullins, S. (2010). Rehabilitation of Islamist terrorists: Lessons from Criminology. Dynamics of Asymmetric Conflict: Pathways Toward terrorism and genocide, 3(3), 162-193.
Neumann, P. (2010). Prisons and Terrorism. Radicalisation and De-radicalisation in 15 Countries. London: International Centre for the Study of Radicalisation and Political Violence.
Nguyen, A. (2002, December 6). Der Fall Ingo H. der Freitag.
Noor, K. B. (2008). Case Study: A Strategic Research Methodology. American Journal of Applied Sciences, 5(11), 1602-1604.
Pauwels, L., & De Ruyver, B. (2015). Preventie van gewelddadig extremisme en terrorisme. In P. Loobuyck, De lokroep van IS. Syriëstrijders en (de)radicalisering (pp. 239-263). Kalmthout, België: Pelckmans.
Rabasa, A., Pettyjohn, S. L., Ghez, J. J., & Boucek, C. (2010). Deradicalizing Islamist Extremists. RAND.
Reed, A., de Roy van Zuijdewijn, J., & Bakker, E. (2015). Pathways of Foreign Fighters: Policy Options and their (Un)intended Consequences. The Hague: International
Centre for Counter-Terrorism.
Reinares, F. (2011). Exit From Terrorism: A Qualitative Empirical Study on Disengagement and Deradicalization Among Members of ETA. Terrorism and Political Violence,
23(5), 780-803.
Reiss, T., Reed, S., Ellis, D., Ermelino, L., & Hatt, D. (1996, februari 26). Picks and Pans: Pages. The Practical Guide to Practically Everything. People Magazine, 45(8).
Robinson, G. (2014). Rehabilitation. In G. Bruinsma, & D. Weisburd, Encyclopedia of Criminology and Criminal Justice (pp. 4360-4370). New York: Springer.
Rolston, B. (2007). Demobilization and Reintegration of Ex-Combatants: The Irish Case in International Perspective. Social & Legal Studies, 16(2), 259-280.
Ross, J. I. (2004). Taking Stock of Research Methods and Analysis on Oppositional Political Terrorism. The American Sociologist, 35(2), 26-37.
Rubin, L., Gunaratna, R., & Jerard, J. A. (2011). Terrorist Rehabilitation and Counterradicalisation: New Approaches to Counter-terrorism. London: Routledge.
Ryan, C., Vanderlick, J., & Matthews, W. (2007). A Paradoxical Analysis of Social Learning Theory as Applied to The Potential Reform of Terrorist Offenders. Professional Issues in Criminal Justice, 2(1), 91-102.
Sageman, M. (2014). The Stagnation in Terrorism Research. Terrorism and Political Violence, 26(4), 565-580.
Schmid, A. (2013). Radicalisation, De-Radicalisation, Counter-Radicalisation: A Conceptual Discussion and Literature Review. The Hague: International Centre for Counter-Terrorism Research.
Schuurman, B., & Bakker, E. (2016). Reintegrating jihadist extremists: evaluating a Dutch initiative, 2013-2014. Behavioral Sciences of Terrorism and Political Aggression, 8(1), 66-85.
Sommier, I. (2012). Engagement radical, désengagement et déradicalisation. Continuum et lignes de fracture. Lien social et Politiques(68), 15-35.
Speckhard, A., & Yayla, A. S. (2015). Eyewitness Accounts from Recent Defectors from Islamic State: Why They Joined, What They Saw, Why They Quit. Perspectives on Terrorism, 9(6), 95-118.
Staub, E. (2003). Notes on Cultures of Violence, Cultures of Caring and Peace, and the Fulfillment of Basic Human Needs. Political Psychology, 24(1), 1-21.
Stern, J. E. (2014). X: A Case Study of a Swedish Neo-Nazi and His Reintegration into Swedish Society. Behavioral Sciences and the Law, 32, 440-453.
Studer, N. (2005). Ausstieg aus der rechtsextremen Szene : wie Jugendliche den schwierigen Schritt nach draussen. Soz:mag : das Soziologie-Magazin, 2005(8), 6-9.
Sukabdi, Z. (2015). Terrorism in Indonesia: A Review on Rehabilitation and Deradicalization. Journal of Terrorism Research, 6(2), 36-56.
Tappan, M. (2000). Autobiography, Mediated Action, and the Development of Moral Identity. Narrative Inquiry, 10(1), 81-109.
Tappan, M. (2005). Domination, Subordination and the Dialogical Self: Identity Development and the Politics of 'Ideological Becoming'. Culture & Psychology, 11(1), 47-75.
Tappan, M. (2010). Telling Moral Stories: From Agency to Authorship. Commentary on Pasupathi and Wainryb. Human Development(53), 81-86.
van der Valk, I., & Wagenaar, W. (2010). Monitor Racisme & Extremisme: in en uit extreemrechts. Amsterdam: Pallas Publications.
Van Donselaar, J., & Rodrigues, P. (2006). Monitor Racisme & Extremisme. Zevende rapportage. Anne Frank Stichting, Universiteit Leiden. Hollandia Printing.
Veldhuis, T. (2015). Reintegrating Violent Extremist Offenders: Policy Questions and Lessons Learned. Program on Extremism, George Washington University.
Veldhuis, T., & Kessels, E. (2013). Thinking before Leaping: The Need for More and Structural Data Analysis in Detention and Rehabilitation of Extremist Offenders. The Hague: International Centre for Counter-Terrorism.
Veldhuis, T., & Lindenberg, S. (2012). Limits of tolerance under pressure: a case study of Dutch terrorist detention policy. Critical Studies on Terrorism, 1-19.
Vianna de Azevedo, C. (2014). Demobilizing and Reintegrating FARC Fighters: The challenges faced to end the Forever War. Revista Brasileira de Ciências Policiais, 5(2), 65-87.
Victoroff, J. (2005). The Mind of the Terrorist: A Review and Critique of Psychological Approaches. The Journal of Conflict Resolution, 49(1), 3-42.
Wagner, B. (2015). Zeitdiagnostische Überlegungen zu rechtsradikalen und neo-völkischen Entwicklungen in Deutschland. Journal EXIT-Deutschland(1), 1-61.
Wagner, B., Wichmann, F., & Borstel, D. (2013). Familienberatung und Deradikalisierung: Ausstiegsorientierung im familiären und sozialräumlichen Beratungskontext. Journal
EXIT-Deutschland(1), 108-153.
Wahlström, K. (2001). The Way out of Racism and Nazism. Zweden: Save the Children.
Weggemans, D., & de Graaf, B. (2015). Na de vrijlating. Een exploratieve studie naar recidive en re-integratie van jihadistische ex-gedetineerden. Apeldoorn: Politie &
Wetenschap.
Weinberg, L. (2008). Two Neglected Areas of Terrorism Research: Careers after Terrorism and How Terrorists Innovate. Perspectives on Terrorism, 2(9), 11-18.
Whitehill, G. (2012, Maart 15). Are You Looking to Escape from Your neo-Nazi Past? Opgeroepen op Maart 31, 2016, van VICE: https://www.vice.com/en_uk/read/are-youlooking-
to-break-away-from-your-nazi-gang-exit-deutchland-bernd-wagner
Williams, M., & Lindsey, S. (2014). A social psychological critique of the Saudi terrorism risk reduction initiative. Psychology, Crime & Law, 20(2), 135-151.
X. (1997, Maart 22). Ex-neonazi biecht op. De Tijd, p. 0.