Muzikale integratie in andere lessen en de invloed ervan op kinderen in de lagere school

Ruben
Luyten

Tijdens mijn driejarige opleiding en tal van stages, leerde ik steeds kritischer  nadenken over degelijk en levensverrijkend onderwijs.. Mijn eigen muzikale vorming, wetenschappelijk onderzoek en toetsing aan de praktijk vormden voor mij de basis om aan te tonen dat muzikale integratie in andere lessen onomstotelijk een meerwaarde is en een positieve invloed heeft op de verschillende ontwikkelingsgebieden van het kind. Door op onderzoek uit te gaan, werd echter snel duidelijk dat er op dat vlak heel wat pijnpunten zijn in ons huidige onderwijssysteem.



De wetenschap als uitgangspunt

AfbeeldingWetenschappelijk onderzoek toont aan dat muziek een positieve invloed heeft op de werking van het brein. Aangezien hierover reeds heel wat studies bestaan, hoefde ik me daar niet verder op te focussen. Wat mij vooral intrigeerde, is het effect van muzikale integratie in andere lessen.

Ik vertrok voor mijn onderzoek vanuit een aantal boeken, artikels en filmpjes. Vervolgens ben ik enquêtes gaan afnemen in gewone scholen en in zorgscholen. Ik liet deze enquêtes ook invullen door enkele specialisten, masters in de Musicologie en vakleerkrachten muziek in een lagere school.

Uit deze enquêtes bleek al snel dat er een groot verschil bestaat tussen zorgscholen en gewone basisscholen. Zorgscholen zijn al vertrouwd met muzikale integratie en kunnen met concrete praktijkvoorbeelden staven wat reeds in de wetenschappelijke onderzoeken aangetoond wordt. De gewone basisscholen daarentegen antwoordden heel kort, of niet. Zij geven geen prioriteit aan muzieklessen, laat staan aan muzikale integratie. De redenen volgens hen? Een volgepropt uurrooster en te weinig muzikaal onderricht tijdens hun opleiding.

Praktijkonderzoek

Ik zorgde voor een aantal voorbeelden hoe zowel muzikale als niet-muzikale leerkrachten muziek kunnen integreren in hun dagelijkse onderwijspraktijk. Een voorbeeld: Als je op het eind van een WO-thema met de verschillende afbeeldingen die de lessen visualiseerden, zinnen laat maken, ontstaat een tekst. Een tekst wordt een lied door die te enten op een reeds bestaande melodie of er zelf een te creëren. Een niet-muzikale leerkracht zou als alternatief een raptekst kunnen maken. Op dat moment ben je ben je bezig met taal, WO en muziek én zijn de kinderen zelf aan het creëren. Hun welbevinden en betrokkenheid krijgen een enorme boost. Iets wat ook blijkt uit de enquêtes afgenomen in de zorgscholen..

Tijdens verschillende stages paste ik deze werkvorm geregeld toe. Ik probeerde een antwoord te vinden op de invloed van muzikale integratie op leergedrag, socio-emotionele ontwikkeling, welbevinden en betrokkenheid, cognitieve en motorische ontwikkeling.

Leergedrag is op een jaar tijd moeilijk te onderzoeken. Het is complex, veelomvattend en één academiejaar is te beperkt om alle facetten te doorgronden. Toch heb ik een aantal bevindingen geconstateerd.

Leergedrag steunt op vier belangrijke principes:

1. zelf creëren

2. muzikale integratie zit in de leskern

3. herhaling

4. zo snel mogelijk evalueren

Wanneer kinderen zelf creëren, kunnen ze de leerinhouden beter memoriseren.. De evaluatie in de vorm van oefeningen of een toets vindt best zo snel mogelijk plaats en mag niet weken later gepland zijn. Muzikale integratie zit in de kern van de les. is een regelmatige herhaling een must voor de vastzetting van de leerinhouden.

De socio-emotionele ontwikkeling van kinderen krijgt een boost wanneer ze muzisch bezig zijn. Samen musiceren, samenwerkend creëren en verwonderd zijn, zorgen voor succeservaringen. Hieruit volgt een hogere mate van welbevinden en betrokkenheid want kinderen kunnen fier zijn op hun werk. Wanneer je muziek dan ook integreert in vakken zoals wiskunde en taal, zullen ze ook voor die vakken gemotiveerder zijn omdat het geheel boeiender wordt en een extra dimensie krijgt.

Het heeft ook een positieve invloed op de cognitieve ontwikkeling. Musiceren gebeurt meestal uit het hoofd. Dit kan ook omdat het gepaard gaat met veel herhaling. “Iets zit in de vingers” is een spreekwoord dat hier mooi bij aansluit en dat elke muzikant zal beamen.

Muziek gaat ook gepaard met motorische ontwikkeling. Het spelen op een instrument of het toepassen van bodypercussie is een ongelofelijke verrijking voor het brein van een kind.

Conclusie

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat muziek een positieve invloed heeft op het brein van kinderen. Om dit in het huidig onderwijssysteem te integreren, zonder hier extra uren voor vrij te maken, geef ik een aantal gedifferentieerde voorstellen. Zowel muzikale als niet-muzikale leerkrachten kunnen hiermee aan de slag, of ze nu in een zorgschool werken of in een gewone basisschool.. Wilt u hier graag meer over weten of zoekt u meer uitgewerkte voorbeelden, dan verwijs ik graag naar mijn bachelorproef.

 

Bibliografie

(sd). Opgehaald van http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/wetenschap/1.2639843

(sd). Opgehaald van physicianwiki: http://www.physicianwiki.com/dr-gottfried-schlaug-neurology/

Agterberg, A. (2006, september 20). Onderzoeken. Opgehaald van Muziekmaaktslim: http://www.muziekmaaktslim.nl/onderzoeken.html

Barnes, T. (2015, januari 8). Mic. Opgehaald van Mic: https://mic.com/articles/108022/science-just-discovered-something-amazi…

Bastian, H. G. (1998). Onderzoeken. Opgehaald van Muziekmaaktslim: http://www.muziekmaaktslim.nl/onderzoeken.html

Bogaert, D. (sd). Laat je horen! Opgehaald van Muziekmuzisch: http://muziekmuzisch.net/styled-3/styled-6/styled-4/index.html

Collins, A. (2014, juli 22). Onderwijs. Opgehaald van Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=R0JKCYZ8hng

EEG. (sd). Opgehaald van Hersenstichting: https://www.hersenstichting.nl/alles-over-hersenen/hersenaandoeningen/o…

Evelein, F. (2007). Coöperatief leren in muziek. Baarn: HBuitgevers.

Jos Herfs, R. v. (2005). Muziek leren. Assen: van gorcum.

muziek. (sd). Opgehaald van Citatenverzameling: http://www.citatenverzameling.com/archief/muziek.htm

Nederland, U. v. (2013, oktober 8). Mensen & Blogs. Opgehaald van Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=9Kq3rwjMxTE&t=3s

Pearson, K. (sd). John Gull. Opgehaald van John Gull: http://johngull.com/the-musical-brain/

Priemus, K. (2009, juli 6). Dieren gedichten. Opgehaald van 1001gedichten: http://www.1001gedichten.nl/gedichten/16245/limerick%3a_lama_/

Scheidegger, J., & Eiholzer, H. (1997). Onderzoeken. Opgehaald van Muziekmaaktslim: http://www.muziekmaaktslim.nl/onderzoeken.html

Science News. (2014, December 23). Opgehaald van ScienceDaily: https://www.sciencedaily.com/releases/2014/12/141223132546.htm

snoeys, A. (2013, april 2013). Muziek. Opgehaald van De Morgen: http://www.demorgen.be/muziek/nieuwe-muziek-kan-hetzelfde-effect-hebben…

Sokol, K. (2016, april 25). wetenschap. Opgehaald van deredactie: http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/wetenschap/1.2639843

van der Lei, R., Haverkort, F., & Lieuwe, N. (2004). Muziek meester! Utrecht/Zutphen: ThiemeMeulenhoff.

verslaggever, O. (2014, maart 28). Wetenschappelijk onderzoek. Opgehaald van the KIDS: https://www.facebook.com/28297973663/photos/a.75991718663.76399.2829797…

Wikipedia. (2017, mei 4). Opgehaald van Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Erik_Scherder

 

Download scriptie (4.86 MB)
Universiteit of Hogeschool
Odisee
Thesis jaar
2017
Promotor(en)
Harald Nerinckx
Thema('s)