Waar zijn die borsten!?
Bezongen in symfonieën, vereeuwigd in poëtische verzen en literaire meesterwerken. Prominent zichtbaar in televisiereclames en op vertrouwde bushalteborden. De helft van de mensheid draagt ze elke seconde met zich mee. Ze zijn alomtegenwoordig, vrijwel altijd in paren. Maar in de wereld van de wetenschap wordt het duo veeleer vergeten en verwaarloosd. We hebben het over datgene wat mogelijk op uw bovenlichaam pronkt: borsten.
Seksuologe Cindy Druyts besefte dat het tijd was om de stilte te doorbreken en de borsten uit de schaduw van wetenschappelijke verwaarlozing te halen. Een idee dat positief werd onthaald door haar promotor professor Paul Enzlin aan de KU Leuven. Voor haar masterproef bracht Cindy vrouwen in hun twintigerjaren bijeen om uitgebreid te praten over wat borsten in hun leven betekenen. De gesprekken onthulden een kleurrijk canvas van de rol van borsten in het bestaan van vrouwen. Hieronder een aantal opvallende inzichten uit dit onderzoek.
Het gevoel afwijkend te zijn
Bij aanvang van de borstontwikkeling had elke vrouw het gevoel afwijkend te zijn. Een ‘normaal’ moment van ontwikkeling lijkt onbestaand in de beleving van vrouwen: borsten verschenen te vroeg op het toneel of maakten hun entree juist vertraagd. De vrouwen kregen met het zichtbaar ontwikkelen van de borsten tevens een kaart voor een spel toebedeeld waarvan niemand hen de regels had uitgelegd. Twijfels over haartjes, grootte, vormen, tepels en symmetrie doemden als spookrijders uit de mist op. De vrouwen deden daarom zelf een warme oproep om borsten (meer) te bespreken tijdens relationele en seksuele vorming.
Reacties van anderen
De woorden, maar vooral ook stilzwijgende blikken van anderen vormden een dominante factor in de tumultueuze tiener- en twintigerjaren. Deze reacties droegen enerzijds bij aan gevoelens van sensualiteit en vrouwelijkheid, maar leidden anderzijds tot ongemak en het gevoel geseksualiseerd te worden. Het lijkt erop dat borsten niet zomaar lichaamsdelen zijn, maar eerder een prominente rol vertolken in een intrigerend theaterstuk over zelfontdekking en verwachtingen.
Fysieke ongemakken
Borsten, vaak bewonderd als schitterende sterren, hadden echter ook enkele ongemakkelijke bijrollen in het verhaal van het vrouwelijk lichaam. Onder de borsten kampten vrouwen soms met zweetvorming, waardoor ze aarzelden om zich onder de mensen te begeven, uit vrees voor oordelende blikken. Tijdens de menstruatie ervaarden tal van vrouwen ‘borstgevoelige’ dagen. Daarnaast bleek dat borstgerelateerde rugpijn niet beperkt blijft tot vrouwen met royale boezems. Vrouwen met meer bescheiden rondingen ervaarden deze ongemakken eveneens. De vrouwen getuigden daarnaast over mammografie-ervaringen, waarbij voluptueuze borsten tot een minder smakelijke pannenkoek worden platgedrukt. Een pijnlijke transformatie die zij moedig ondergingen uit angst voor borstkanker – een bezorgdheid die veel vrouwen deelden.
Borstgerelateerd grensoverschrijdend gedrag
Dat het hebben van borsten niet altijd rozengeur en maneschijn is, bleek ook uit de verschillende verhalen over grensoverschrijdend gedrag in verband met de borsten. Kinderen die vrouwelijke passanten nariepen over hun 'tieten,' leerkrachten of werkgevers die schaamteloos staarden naar de boezem, klasgenoten die borsten ongevraagd aanraakten. Al deze verhalen verduidelijkten dat vrouwen de noodzaak voelden om hun borsten te beschermen tegen ongepaste opmerkingen of ongewenste handelingen.
Vrijheidsbeperkend
Vrouwen ervaarden dat het hebben van borsten betekent dat ze soms keuzes maakten die hun vrijheid beperken. Ze vertelden hoe ze hun borsten bewust bedekten om in de academische en professionele wereld ernstig genomen te worden. Zo herinnerde iemand zich haar studententijd waarin een T-shirt, dat iets te laag zakte, haar ernstige zorgen baarde, bang dat haar professor verkeerde conclusies zou trekken. Vanuit professionele omgevingen hoorden we verhalen van vrouwen die niet gingen zwemmen op bedrijfsuitjes, uit angst dat hun zichtbare borsten hun professioneel imago zouden kunnen schaden. Zelfs in hun vrije tijd voelden deze vrouwen zich vaak beperkt. Een deelneemster vertelde hoe oneerlijk ze het vindt dat zij op een festival haar borsten moet bedekken, terwijl mannen met ontblote borstkas rondlopen, vaak met rondingen die prominenter aanwezig zijn dan die van haar.
Borstchirurgie
De cijfers liegen er niet om: veel vrouwen opteren voor borstchirurgie. In dit onderzoek hebben we echter alleen gesproken met vrouwen die geen borstoperatie hebben ondergaan. Toch bleek dat vrijwel elke deelneemster op een bepaald moment in haar leven, meestal in haar tienerjaren, borstchirurgie overwoog. Dit verlangen was gebaseerd op onzekerheid, het gevoel dat hun borsten niet voldeden aan de verwachtingen en kwam voor bij vrouwen met diverse borstgroottes.
Zichtbaarheidsmanagement
Door te vragen naar het ‘zichtbaarheidsmanagement’ van de vrouwen, werd al snel duidelijk dat hier behoorlijk wat creativiteit aan te pas kwam. Het contouren van de borsten, tepelstickers, boob tape om borsten te liften, bezoekjes aan de kleermaker, het al dan niet dragen van een beha en nog veel meer trucs passeerden de revue.
Niet alles is negatief
Tot dusver lijkt het alsof vrouwen het hebben van borsten als een negatieve ervaring beschrijven, maar er kwamen ook positieve elementen aan bod in de verhalen. De eerdergenoemde onzekerheden bleken vooral in het verleden te hebben gespeeld, voornamelijk tijdens de tiener- en prille twintigerjaren. In de tweede helft van de twintigerjaren accepteerden deze vrouwen hoe borsten tijdens het uitgaansleven een bron van trots en vrouwelijkheid kunnen zijn en hoe deze tijdens seksuele activiteiten een belangrijke bron van stimulatie kunnen vormen. Verder riep de associatie met de unieke functie van borstvoeding verbonden aan eventueel toekomstig moederschap positieve gevoelens en gedachten op. De vrouwen deelden dat met ouder worden ook de acceptatie van hun eigen borsten groeide, terwijl ze het onrealistische ideaalbeeld van borsten en lichamen in de media steeds meer loslieten. Dit leidde naast gevoelens van acceptatie bij een aantal deelneemsters ook tot gevoelens van empowerment en trots.
Belangrijke nuance
Hoewel de resultaten van dit onderzoek gebaseerd zijn op de ervaring van slechts 12 vrouwen, leveren ze een rijke en gevarieerde beschrijving van wat het voor vrouwen betekent om borsten te hebben; resultaten die hopelijk verder onderzoek kunnen inspireren. Immers, waarom er tot op heden in de wetenschap aan dit essentiële aspect van het vrouwelijk lichaam nog zo weinig aandacht werd besteed, is onduidelijk. De fundamentele vraag blijft daarmee dezelfde als deze waarmee we startten: waar zijn die borsten!?
Bibliografie
Ålgars, M., Santtila, P., Jern, P., Johansson, A., Westerlund, M., & Sandnabba, N. K. (2011). Sexual Body Image and Its Correlates: A Population-Based Study of Finnish Women and Men. International Journal of Sexual Health, 23(1), 26–34. https://doi.org/10.1080/19317611.2010.509692
Annfelt, T. (2002). More gender equality - bigger breasts? Battles over gender and the body. NORA - Nordic Journal of Feminist and Gender Research, 10(3), 127–136. https://doi.org/10.1080/080387402321012153
Balzani, M., & Besnier, N. (2021). Social and Cultural Anthropology for the 21st Century. Taylor & Francis.
Braun, V., Clarke, V., Hayfield, N., Davey, L. & Jenkinson, E. (2023). Doing Reflexive Thematic Analyses. In Supporting Research in Counselling and Psychotherapy: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Research (pp. 19-38). Springer International Publishing.
Brown, N., Campbell, C., Owen, C., & Omrani, A. (2020). How do girls’ magazines talk about breasts? Feminism & Psychology, 30(2), 206–226. https://doi.org/10.1177/0959353519900203
Brown, N., Smith, J., Brasher, A., Risius, D., Marczyk, A., & Wakefield-Scurr, J. (2017). Breast education for schoolgirls; why, what, when, and how? The Breast Journal, 24(3), 377– 382. https://doi.org/10.1111/tbj.12945
Brownmiller, S. (1984). Femininity. Linden Press/Simon & Schuster.
Chen, L., Malone, K. E., & Li, C. I. (2014). Bra Wearing Not Associated with Breast Cancer Risk: A Population-Based Case–Control Study. Cancer Epidemiology Biomarkers & Prevention, 23(10), 2181–2185. https://doi.org/10.1158/1055-9965.epi-14-0414
Cole, E., & Rothblum, E. D. (1998). Breasts: The Women’s Perspective on an American Obsession (Haworth Innovations in Feminist Studies) (1ste editie). Routledge.
Cornelissen, A. J. M., Tuinder, S. M. H., Heuts, E. M., Van der Hulst, R. R. W. J., & Slatman, J. (2018). What does a breast feel like? A qualitative study among healthy women. BMC Women’s Health, 18(1). https://doi.org/10.1186/s12905-018-0577-1
Cultural Encyclopedia of the Breast (1ste editie). (2014). Rowman & Littlefield.
Del Busso, L. A., & Reavey, P. (2013). Moving beyond the surface: a poststructuralist phenomenology of young women’s embodied experiences in everyday life. Psychology and Sexuality, 4(1), 46–61. https://doi.org/10.1080/19419899.2011.589866
Donnan, H., & Magowan, F. (2020). The Anthropology of Sex. Taylor & Francis. Dworkin, A. (1974). Woman Hating. Dutton.
Fields, J. (2007). An Intimate Affair (1ste editie). Amsterdam University Press.
Frederick, D. A., Peplau, A., & Lever, J. (2008). The Barbie Mystique: Satisfaction with Breast Size and Shape across the Lifespan. International Journal of Sexual Health, 20(3), 200–211. https://doi.org/10.1080/19317610802240170
Fredrickson, B. L., & Roberts, T. A. (1997). Objectification Theory: Toward Understanding Women’s Lived Experiences and Mental Health Risks. Psychology of Women Quarterly, 21(2), 173–206. https://doi.org/10.1111/j.1471-6402.1997.tb00108.x
Goldsmith, K. M., & Byers, E. S. (2016). Perceived impact of body feedback from romantic partners on young adults’ body image and sexual well-being. Body Image, 17, 161– 170. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2016.03.008
Henrichs-Beck, C. L., Szymanski, D. M., Feltman, C. E., & Batchelor, T. C. (2015). Exploring biculturality and beauty standards through breast discourse and breasted experience of sexual minority women. Psychology of Sexual Orientation and Gender Diversity, 2(4), 413–425. https://doi.org/10.1037/sgd0000119
Hill, M. S., & Fischer, A. R. (2008). Examining Objectification Theory. The Counseling Psychologist, 36(5), 745–776. https://doi.org/10.1177/0011000007301669
Hinds, H., & Stacey, J. (2001). Imaging Feminism, Imaging Femininity: The Bra-Burner, Diana, and the Woman Who Kills. Feminist Media Studies, 1(2), 153–177. https://doi.org/10.1080/14680770120062114
Howitt, D. (2019). Introduction to Qualitative Research Methods in Psychology. Pearson Education.
ISAPS. (2023). ISAPS International Survey on Aesthetic/Cosmetic Procedures Performed in 2021. https://www.isaps.org/media/vdpdanke/isaps-global-survey_2021.pdf
Jones D. P. (2004). Cultural views of the female breast. The ABNF journal : official journal of the Association of Black Nursing Faculty in Higher Education, Inc, 15(1), 15–21.
Kinsey, A. C., Indiana University. Institute for Sex Research, & Indiana University. Institute for Sex Research. (1953). Sexual Behavior in the Human Female. Elsevier Gezondheidszorg.
La, J., Jackson, S., & Shaw, R. (2019). ‘Flat and fabulous’: women’s breast reconstruction refusals post-mastectomy and the negotiation of normative femininity. Journal of Gender Studies, 28(5), 603–616. https://doi.org/10.1080/09589236.2019.1601547
Langellier KM, Sullivan CF. Breast Talk in Breast Cancer Narratives. Qualitative Health Research. 1998;8(1):76-94. doi:10.1177/104973239800800106
Levin, R. J. (2006). The breast/nipple/areola complex and human sexuality. Sexual and Relationship Therapy, 21(2), 237–249. https://doi.org/10.1080/14681990600674674
Lombardo, C., Panasiti, M. S., Vacca, M., Grano, C., & Swami, V. (2019). Motherhood status moderates the relationship between perfectionistic self-presentation and breast size dissatisfaction. Body Image, 30, 75–80. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2019.05.005
Martin, K. (1996). Puberty, Sexuality and the Self: Girls and Boys at Adolescence. Routledge. Mascia-Lees, F. (2009). Are Women Evolutionary Sex Objects? Why Women Have
Breasts. Anthropology Now, 1(1), 4–11. http://www.jstor.org/stable/41203522
McCann, H. (2020). ‘The Free-Flying Natural Woman Boobs of Yore’? the Body Beyond Representation in Feminist Accounts of Objectification. Feminist Review, 126(1), 74– 88. https://doi.org/10.1177/0141778920944550
Millsted, R., & Frith, H. (2003). Being large-breasted: women negotiating embodiment. Women’s Studies International Forum, 26(5), 455–465. https://doi.org/10.1016/j.wsif.2003.08.003
Nash, M. (2014). Breasted experiences in pregnancy: an examination through photographs. Visual Studies, 29(1), 40–53. https://doi.org/10.1080/1472586x.2014.862992
Oon, I. M., Mara, J. K., Steele, J. R., McGhee, D. E., Lewis, V., & Coltman, C. E. (2022). Women with larger breasts are less satisfied with their breasts: Implications for quality of life and physical activity participation. Women’s Health, 18, 174550572211093. https://doi.org/10.1177/17455057221109394
Risius, D., Thelwell, R., Wagstaff, C. R. D., & Scurr, J. (2014). The influence of ageing on bra preferences and self-perception of breasts among mature women. European Journal of Ageing, 11(3), 233–240. https://doi.org/10.1007/s10433-014-0310-3
Ruberg, B., Cullen, A. L. L., & Brewster, K. (2019). Nothing but a “titty streamer”: legitimacy, labor, and the debate over women’s breasts in video game live streaming. Critical Studies in Media Communication, 36(5), 466–481. https://doi.org/10.1080/15295036.2019.1658886
Sadok, N., Jansen, L., De Zoete, M. D., Van Der Lei, B., Werker, P. M. N., & De Bock, G. H. (2021). A Dutch Cross-sectional Population Survey to Explore Satisfaction of Women with their Breasts. Plastic and Reconstructive Surgery. Global Open, 9(12), e4002. https://doi.org/10.1097/gox.0000000000004002
Sischo, L., & Martin, P. Y. (2014). The Price of Femininity or Just Pleasing Myself? Justifying Breast Surgery. Gender Issues, 32(2), 77–96. https://doi.org/10.1007/s12147-014- 9132-z
Spencer, L., Fary, R., McKenna, L., Jacques, A., Lalor, J., & Briffa, K. (2020). The relationship between breast size and aspects of health and psychological wellbeing in mature-aged women. Women’s Health, 16, 174550652091833. https://doi.org/10.1177/1745506520918335
Swami, V., & Furnham, A. (2018). Breast size dissatisfaction, but not body dissatisfaction, is associated with breast self-examination frequency and breast change detection in British women. Body Image, 24, 76–81. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2017.12.004
Swami, V., Tran, U. S., Barron, D. J., Afhami, R., Aimé, A., Almenara, C. A., Dal, N. A., Amaral, A. C. F., Andrianto, S., Anjum, G., Argyrides, M., Atari, M., Aziz, M., Banai, B., Borowiec, J., Brewis, A., Koçak, Y. Ç., Campos, J. a. D. B., Carmona, C., . . . Zambrano, D. (2020). The Breast Size Satisfaction Survey (BSSS): Breast size dissatisfaction and its antecedents and outcomes in women from 40 nations. Body Image, 32, 199– 217. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2020.01.006
Tsaousi, C.. (2011).Consuming Underwear: Fashioning Female Identity. Thesis (PhD) University of Leicester.https://hdl.handle.net/2381/9393([])
Yilmaza, M.M., & Uzun, H. (2022). Changes in breasts during aging: Pathophysiology and restorative options. In Beauty, Aging and AntiAging (pp. 247–255). Academic Press.
Young, I. M. (2005). On Female Body Experience: “Throwing Like a Girl” and Other Essays (Studies in Feminist Philosophy) (1ste editie). Oxford University Press.
Yuan, A. S. V. (2012). Perceived Breast Development and Adolescent Girls’ Psychological Well-Being. Sex Roles, 66(11–12), 790–806. https://doi.org/10.1007/s11199-012- 0138-2
Zelazniewicz, A. M., & Pawlowski, B. (2011). Female Breast Size Attractiveness for Men as a Function of Sociosexual Orientation (Restricted vs. Unrestricted). Archives of Sexual Behavior, 40(6), 1129–1135. https://doi.org/10.1007/s10508-011-9850-1
