"Een zwangerschapstest" voor baarmoederhalskanker?
Baarmoederhalskanker: een diagnose die jaarlijks meer dan 450 000 vrouwen wereldwijd te horen krijgen. Deze tweede meest voorkomende kanker bij vrouwen is het gevolg van een seksueel overdraagbare aandoening (soa), veroorzaakt door hoog-risico humane papillomavirussen (HPV in het Engels). Baarmoederhalskanker is in ons land verantwoordelijk voor bijna 190 overlijdens per jaar. Geschat wordt dat bijna 90 procent daarvan had vermeden kunnen worden met een regelmatige screening. Verbetering van deze screening is het topic van mijn masterthesis.
Baarmoederhalskanker: Wat is dat juist?
Tot 80% van de vrouwen wereldwijd zal ooit een infectie met HPV doormaken, toch zal bij 40-70% van de geïnfecteerde vrouwen de infectie zonder specifieke, waarneembare symptomen, verdwijnen. Maar als het virus na 18 maanden nog steeds niet uit het lichaam verdwenen is, kan de chronische infectie letsels veroorzaken die, als ze niet worden behandeld, zich na 10-15 jaar in baarmoederhalskanker kunnen omzetten. Baarmoederhalskanker ontwikkelt geleidelijk uit deze zogenaamde precancereuze letsels in de wand van de baarmoederhals die de baarmoeder verbindt met de vagina.
Screening naar baarmoederhalskanker en vaccinatie: is het nuttig?
In de Westerse wereld is de screening naar baarmoederhalskanker, om verdachte letsels op tijd te ontdekken en te behandelen, best uitgebreid. Vanaf de leeftijd van 25 jaar worden vrouwen opgeroepen om een driejaarlijks uitstrijkje te laten nemen bij de gynaecoloog. Wanneer er toch afwijkende precancereuze cellen op het uitstrijkje worden gevonden wordt de patiënte halfjaarlijks opgevolgd en worden er bijkomende onderzoeken gedaan. Ten slotte is men sinds enkele jaren ook begonnen met het vaccineren van jonge vrouwen tegen een aantal verschillende hoog risico-HPV virussen. Het vaccin heeft echter enkele nadelen: zo moet het voor een optimale werking worden toegediend vooraleer het eerste seksueel contact, waardoor er nog steeds een grote groep vrouwen bestaat die geen baat heeft bij dit vaccin. Bovendien geeft het geen volledige bescherming omdat in drie van de tien gevallen baarmoederhalskanker wordt veroorzaakt door een ander type HPV-virus dan diegene gebruikt in het vaccin. Ondanks de bestaande screeningsmethoden en vaccinatie komt baarmoederhalskanker en de daaraan gekoppelde overlijdens in de derdewereldlanden nog veel vaker voor. Dat kan verklaard worden door het verschil in sociologische en medische omstandigheden enerzijds en de variabele seksuele culturen anderzijds. Een tekort aan getraind personeel en goed uitgeruste laboratoria en de moeilijke sensibilisatie en mobilisatie van de vrouwelijke populatie voor de drie jaarlijkse screening zijn hierbij vaak terugkerende problemen. Daarom is er vandaag de dag een duidelijke vraag naar betere screeningsmethoden die ook toepasbaar zijn in derdewereldlanden.
Eiwitten gebruiken om te screenen?
Proteïnen of eiwitten komen overal in het menselijk lichaam voor en hebben uiteenlopende functies in verschillende processen als transport- of communicatie molecule, enzyme,… Door de veelzijdigheid van deze proteïnen kan men ze gebruiken als biomerker. Biomerkers zijn meestal proteïnen die informatie kunnen weergeven over de biofysiologische staat waarin een cel of weefsel verkeert. Voor baarmoederhalskanker wil dit zeggen: kan men op basis van een bepaald eiwit een onderscheid gaan maken tussen patiënten met een risico op het krijgen van baarmoederhalskanker t.o.v. gezonde personen? Bovendien zou men bij een patiënt met een hoog risico liefst een grote hoeveelheid van deze biomerker terugvinden terwijl deze hoeveelheid eiwit bij gezonde personen zo laag mogelijk tot afwezig moet zijn. In mijn masterthesis zijn we op zoek gegaan naar zo’n biomerker voor baarmoederhalskanker, afkomstig uit het cervicovaginaal vocht (CVV) van patiënten met een laag risico (LSIL) of hoog risico (HSIL) precancereus letsel. CVV is vocht dat werd verkregen uit een spoeling van de baarmoederhals met vijf procent azijnzuur, uitgevoerd door een gynaecoloog.
Voorgaand onderzoek binnen onze onderzoeksgroep heeft verschillende kandidaat biomerkers voor baarmoederhalskanker geïdentificeerd in het cervicovaginaal vocht. Vijftien van deze eiwitten werden verder onderzocht tijdens de masterthesis. De eiwitten werden geanalyseerd d.m.v. massaspectrometrie. Kort en simpel uitgelegd kan men het proces van de massaspectrometrische techniek die wij gebruikten vergelijken met bijvoorbeeld de telling van alle rode vrachtwagens op een stuk autostrade op het totaal aantal voortuigen dat daar passeert. Met deze techniek kan men dus in de verschillende patiëntenstalen de aanwezigheid en de hoeveelheid van deze vijftien specifieke eiwitten gaan bepalen op de meer dan 1000 verschillende eiwitten die men kan terug vinden in CVV. Er werden stalen van gezonde personen getest, maar ook van patiënten met LSIL- en HSIL-letsels.
Alfa-actinine 4 (ACTN4) kwam uit de vijftien onderzochte eiwitten naar voor als een goede kandidaat biomerker. Het eiwit werd namelijk in alle patiëntenstalen teruggevonden maar niet in stalen van gezonde personen. We hebben in het masterthesisonderzoek kunnen bevestigen dat ACTN4 dus gebruikt zou kunnen worden om gezonde van precancereuze patiënten te onderscheiden. Verder werd er ook voor de eerste maal aangetoond dat ACTN4 in 95 procent van de gevallen de laag risico- en hoog risico patiënten voor baarmoederhalskanker correct van elkaar kon onderscheiden. Bovendien heeft ACTN4 een functie in het cytoskelet van een cel. D.w.z. dat het eiwit een rol speelt in hoe een cel er uiterlijk uitziet. Omdat een kankercel een ander uitzicht heeft dan een gewone cel, kan een teveel aan ACTN4 mee aan de basis liggen van deze oncogene celveranderingen die plaats vinden bij de precancereuze baarmoederhalsletsels.
Het principe van een zwangerschapstest gebruiken als diagnostische test
Omdat er in derdewereldlanden vaak geen getraind personeel en gespecialiseerde diagnoselaboratoria aanwezig zijn, gaan wetenschappers op zoek naar een makkelijke, snelle en correcte screeningsmethode die het arbeidsintensieve en het niet altijd correcte uitstrijkje kan vervangen. Een test gebaseerd op het principe van een zwangerschapstest zou hiervoor gebruikt kunnen worden. Bij een zwangerschapstest verschijnt er een gekleurde lijn als de persoon zwanger is en een controlelijn om te bevestigen dat de test gelukt is. De gekleurde lijn is gebaseerd op de aanwezigheid van de biomerker hCG in de ochtendurine. Wanneer men de hCG nu zou vervangen door ACTN4 heeft men in theorie een diagnostische test voor baarmoederhalskanker die met 100% zekerheid gezonde van risico lopende patiënten kan onderscheiden. In de onderzoeksgroep zijn de eerste stappen naar een biomerker voor baarmoederhalskanker zeker gezet, maar in de toekomst is onderzoek op duizenden patiëntenstalen noodzakelijk om deze resultaten ook definitief te kunnen bevestigen, maar het idee van “een zwangerschapstest voor baarmoederhalskanker” is zeker niet onrealistisch.
Bibliografie
Abedini,M.R., Wang,P.W., Huang,Y.F., Cao,M., Chou,C.Y., Shieh,D.B., and Tsang,B.K. (2014). Cell fate regulation by gelsolin in human gynecologic cancers. Proc. Natl. Acad. Sci. U. S. A 111, 14442-14447.
Aebersold,R. and Mann,M. (2003). Mass spectrometry-based proteomics. Nature 422, 198-207.
An,H.T., Kim,J., Yoo,S., and Ko,J. (2014). Small leucine zipper protein (sLZIP) negatively regulates skeletal muscle differentiation via interaction with alpha-actinin-4. J. Biol. Chem. 289, 4969-4979.
Armstrong,E.P. (2010). Prophylaxis of cervical cancer and related cervical disease: a review of the cost-effectiveness of vaccination against oncogenic HPV types. Journal of managed care pharmacy 16, 217-230.
Arnouk,H., Merkley,M.A., Podolsky,R.H., Stoppler,H., Santos,C., Alvarez,M., Mariategui,J., Ferris,D., Lee,J.R., and Dynan,W.S. (2009). Characterization of Molecular Markers Indicative of Cervical Cancer Progression. Proteomics. Clin. Appl. 3, 516-527.
Babu,S.N., Chetal,G., and Kumar,S. (2012). Macrophage migration inhibitory factor: a potential marker for cancer diagnosis and therapy. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention 13, 1737-1744.
Bae,S.M., Lee,C.H., Cho,Y.L., Nam,K.H., Kim,Y.W., Kim,C.K., Han,B.D., Lee,Y.J., Chun,H.J., and Ahn,W.S. (2005). Two-dimensional gel analysis of protein expression profile in squamous cervical cancer patients. Gynecol. Oncol. 99, 26-35.
Baker,E. (2013). HPV and Pap: shifting roles in cervical cancer screening. Medical laboratory observer 45, 24, 26.
Barba-de la Rosa AP, Briones-Cerecero,E., Lugo-Melchor,O., De Leon-Rodriguez,A., Santos,L., Castelo-Ruelas,J., Valdivia,A., Pina,P., Chagolla-Lopez,A., Hernandez-Cueto,D., Mantilla,A., Lazos-Ochoa,M., Gonzalez-Yebra,B., and Salcedo,M. (2012). Hox B4 as potential marker of non-differentiated cells in human cervical cancer cells. J. Cancer Res. Clin. Oncol. 138, 293-300.
Bodily,J. and Laimins,L.A. (2011). Persistence of human papillomavirus infection: keys to malignant progression. Trends in microbiology 19, 33-39.
Bodnar,W.M., Blackburn,R.K., Krise,J.M., and Moseley,M.A. (2003). Exploiting the complementary nature of LC/MALDI/MS/MS and LC/ESI/MS/MS for increased proteome coverage. J. Am. Soc. Mass Spectrom. 14, 971-979.
Boichenko,A.P., Govorukhina,N., Klip,H.G., van der Zee,A.G., Guzel,C., Luider,T.M., and Bischoff,R. (2014). A panel of regulated proteins in serum from patients with cervical intraepithelial neoplasia and cervical cancer. J. Proteome. Res. 13, 4995-5007.
Boon,S.S. and Banks,L. (2013). High-risk human papillomavirus E6 oncoproteins interact with 14-3-3zeta in a PDZ binding motif-dependent manner. J. Virol. 87, 1586-1595.
Brun,V., Dupuis,A., Adrait,A., Marcellin,M., Thomas,D., Court,M., Vandenesch,F., and Garin,J. (2007). Isotope-labeled protein standards: toward absolute quantitative proteomics. Mol. Cell Proteomics. 6, 2139-2149.
Cantor,S.B., Cardenas-Turanzas,M., Cox,D.D., Atkinson,E.N., Nogueras-Gonzalez,G.M., Beck,J.R., Follen,M., and Benedet,J.L. (2008). Accuracy of colposcopy in the diagnostic setting compared with the screening setting. Obstet. Gynecol. 111, 7-14.
Cheng,R.J., Deng,W.G., Niu,C.B., Li,Y.Y., and Fu,Y. (2011). Expression of macrophage migration inhibitory factor and CD74 in cervical squamous cell carcinoma. Int. J. Gynecol. Cancer 21, 1004-1012.
Chevolet and Gerris. Correlatie cytologie, colposcopie en histologie. 2009.
Ref Type: Thesis/Dissertation
Chiu,R.Y., Thach,A.V., Wu,C.M., Wu,B.M., and Kamei,D.T. (2015). An Aqueous Two-Phase System for the Concentration and Extraction of Proteins from the Interface for Detection Using the Lateral-Flow Immunoassay. PLoS. One. 10, e0142654.
Choi,Y.P., Kang,S., Hong,S., Xie,X., and Cho,N.H. (2005). Proteomic analysis of progressive factors in uterine cervical cancer. Proteomics. 5, 1481-1493.
Cole,A.M. (2006a). Innate host defense of human vaginal and cervical mucosae. Curr. Top. Microbiol. Immunol. 306, 199-230.
Cole,A.M. (2006b). Innate host defense of human vaginal and cervical mucosae. Curr. Top. Microbiol. Immunol. 306, 199-230.
Cuzick,J., Arbyn,M., Sankaranarayanan,R., Tsu,V., Ronco,G., Mayrand,M.H., Dillner,J., and Meijer,C.J. (2008). Overview of human papillomavirus-based and other novel options for cervical cancer screening in developed and developing countries. Vaccine 26 Suppl 10, K29-K41.
Deligeoroglou,E., Giannouli,A., Athanasopoulos,N., Karountzos,V., Vatopoulou,A., Dimopoulos,K., and Creatsas,G. (2013). HPV infection: immunological aspects and their utility in future therapy. Infectious diseases in obstetrics and gynecology 2013, 540850.
Dickson,E.L., Vogel,R.I., Luo,X., and Downs,L.S. (2015). Recent trends in type-specific HPV infection rates in the United States. Epidemiol. Infect. 143, 1042-1047.
Dijkstra,M.G., Snijders,P.J., Arbyn,M., Rijkaart,D.C., Berkhof,J., and Meijer,C.J. (2014). Cervical cancer screening: on the way to a shift from cytology to full molecular screening. Annals of oncology.
Douglas,D.J., Frank,A.J., and Mao,D. (2005). Linear ion traps in mass spectrometry. Mass Spectrom. Rev. 24, 1-29.
Fan,J., Hitosugi,T., Chung,T.W., Xie,J., Ge,Q., Gu,T.L., Polakiewicz,R.D., Chen,G.Z., Boggon,T.J., Lonial,S., Khuri,F.R., Kang,S., and Chen,J. (2011). Tyrosine phosphorylation of lactate dehydrogenase A is important for NADH/NAD(+) redox homeostasis in cancer cells. Molecular and Cellular Biology 31, 4938-4950.
Fenn,J.B., Mann,M., Meng,C.K., Wong,S.F., and Whitehouse,C.M. (1989). Electrospray ionization for mass spectrometry of large biomolecules. Science 246, 64-71.
Finocchario-Kessler,S., Wexler,C., Maloba,M., Mabachi,N., Ndikum-Moffor,F., and Bukusi,E. (2016). Cervical cancer prevention and treatment research in Africa: a systematic review from a public health perspective. BMC. Womens Health 16, 29.
Fusaro,V.A., Mani,D.R., Mesirov,J.P., and Carr,S.A. (2009). Prediction of high-responding peptides for targeted protein assays by mass spectrometry. Nat. Biotechnol. 27, 190-198.
Graczyk,A., Slomnicki,L.P., and Lesniak,W. (2013). S100A6 competes with the TAZ2 domain of p300 for binding to p53 and attenuates p53 acetylation. Journal of molecular biology 425, 3488-3494.
Guo,X., Hao,Y., Kamilijiang,M., Hasimu,A., Yuan,J., Wu,G., Reyimu,H., Kadeer,N., and Abudula,A. (2015). Potential predictive plasma biomarkers for cervical cancer by 2D-DIGE proteomics and Ingenuity Pathway Analysis. Tumour. Biol. 36, 1711-1720.
Hamill,K.J., Hopkinson,S.B., Skalli,O., and Jones,J.C. (2013). Actinin-4 in keratinocytes regulates motility via an effect on lamellipodia stability and matrix adhesions. FASEB J. 27, 546-556.
Hanahan,D. and Weinberg,R.A. (2011). Hallmarks of cancer: the next generation. Cell 144, 646-674.
Harima,Y., Togashi,A., Horikoshi,K., Imamura,M., Sougawa,M., Sawada,S., Tsunoda,T., Nakamura,Y., and Katagiri,T. (2004). Prediction of outcome of advanced cervical cancer to thermoradiotherapy according to expression profiles of 35 genes selected by cDNA microarray analysis. Int. J. Radiat. Oncol. Biol. Phys. 60, 237-248.
Hecht,E.S., McCord,J.P., and Muddiman,D.C. (2016). A Quantitative Glycomics and Proteomics Combined Purification Strategy. J. Vis. Exp.
Higareda-Almaraz,J.C., Enriquez-Gasca,M.R., Hernandez-Ortiz,M., Resendis-Antonio,O., and Encarnacion-Guevara,S. (2011). Proteomic patterns of cervical cancer cell lines, a network perspective. BMC systems biology 5, 96.
Ho,C.S., Lam,C.W., Chan,M.H., Cheung,R.C., Law,L.K., Lit,L.C., Ng,K.F., Suen,M.W., and Tai,H.L. (2003). Electrospray ionisation mass spectrometry: principles and clinical applications. Clin. Biochem. Rev. 24, 3-12.
Holm,R., Ali,T., Svendsrud,D.H., Nesland,J.M., Kristensen,G.B., and Lyng,H. (2009). Expression of 14-3-3sigma in cervical squamous cell carcinomas: relationship with clinical outcome. Oncol. Rep. 22, 11-15.
Huang,L., Zheng,M., Zhou,Q.M., Zhang,M.Y., Jia,W.H., Yun,J.P., and Wang,H.Y. (2011a). Identification of a gene-expression signature for predicting lymph node metastasis in patients with early stage cervical carcinoma. Cancer 117, 3363-3373.
Huang,L., Zheng,M., Zhou,Q.M., Zhang,M.Y., Jia,W.H., Yun,J.P., and Wang,H.Y. (2011b). Identification of a gene-expression signature for predicting lymph node metastasis in patients with early stage cervical carcinoma. Cancer 117, 3363-3373.
Hwang,Y.J., Lee,S.P., Kim,S.Y., Choi,Y.H., Kim,M.J., Lee,C.H., Lee,J.Y., and Kim,D.Y. (2009). Expression of heat shock protein 60 kDa is upregulated in cervical cancer. Yonsei Med. J. 50, 399-406.
Jeong,D.H., Kim,H.K., Prince,A.E., Lee,D.S., Kim,Y.N., Han,J., and Kim,K.T. (2008). Plasma proteomic analysis of patients with squamous cell carcinoma of the uterine cervix. J. Gynecol. Oncol. 19, 173-180.
Karimi-Zarchi,M., Peighmbari,F., Karimi,N., Rohi,M., and Chiti,Z. (2013). A Comparison of 3 Ways of Conventional Pap Smear, Liquid-Based Cytology and Colposcopy vs Cervical Biopsy for Early Diagnosis of Premalignant Lesions or Cervical Cancer in Women with Abnormal Conventional Pap Test. Int. J. Biomed. Sci. 9, 205-210.
Kikkawa,F., Mizuno,M., Shibata,K., Kajiyama,H., Morita,T., Ino,K., Nomura,S., and Mizutani,S. (2004a). Activation of invasiveness of cervical carcinoma cells by angiotensin II. Am. J. Obstet. Gynecol. 190, 1258-1263.
Kikkawa,F., Mizuno,M., Shibata,K., Kajiyama,H., Morita,T., Ino,K., Nomura,S., and Mizutani,S. (2004b). Activation of invasiveness of cervical carcinoma cells by angiotensin II. Am. J. Obstet. Gynecol. 190, 1258-1263.
Kohler,K. and Seitz,H. (2012). Validation processes of protein biomarkers in serum--a cross platform comparison. Sensors. (Basel) 12, 12710-12728.
Kolsrud Hustoft H., Malerod H., Reubsaet L., Wilson S.R., undanes E., and Greibrokk T. (2012). A Critical Review of Trypsin Digestion for LC-MS Based Proteomics, Integrative Proteomics.
Koukourakis,M.I., Kontomanolis,E., Giatromanolaki,A., Sivridis,E., and Liberis,V. (2009). Serum and tissue LDH levels in patients with breast/gynaecological cancer and benign diseases. Gynecologic and Obstetric Investigation 67, 162-168.
Krockenberger,M., Engel,J.B., Kolb,J., Dombrowsky,Y., Hausler,S.F., Kohrenhagen,N., Dietl,J., Wischhusen,J., and Honig,A. (2010). Macrophage migration inhibitory factor expression in cervical cancer. Journal of Cancer Research and Clinical Oncology 136, 651-657.
Lesniak,W., Slomnicki,L.P., and Filipek,A. (2009). S100A6 – New facts and features. Biochemical and Biophysical Research Communications 390, 1087-1092.
Liao,C.J., Wu,T.I., Huang,Y.H., Chang,T.C., Wang,C.S., Tsai,M.M., Hsu,C.Y., Tsai,M.H., Lai,C.H., and Lin,K.H. (2011). Overexpression of gelsolin in human cervical carcinoma and its clinicopathological significance. Gynecol. Oncol. 120, 135-144.
Lin,Y.W., Lai,H.C., Lin,C.Y., Chiou,J.Y., Shui,H.A., Chang,C.C., Yu,M.H., and Chu,T.Y. (2006). Plasma proteomic profiling for detecting and differentiating in situ and invasive carcinomas of the uterine cervix. Int. J. Gynecol. Cancer 16, 1216-1224.
Liu,C., Pan,C., Shen,J., Wang,H., Yong,L., and Zhang,R. (2011). Discrimination analysis of mass spectrometry proteomics for cervical cancer detection. Med. Oncol. 28 Suppl 1, S553-S559.
Liu,Y., Wei,F., Wang,F., Li,C., Meng,G., Duan,H., Ma,Q., and Zhang,W. (2015). Serum peptidome profiling analysis for the identification of potential biomarkers in cervical intraepithelial neoplasia patients. Biochem. Biophys. Res. Commun. 465, 476-480.
Lokamani,I., Looi,M.L., Md Ali,S.A., Mohd Dali,A.Z., Ahmad Annuar,M.A., and Jamal,R. (2014). Gelsolin and ceruloplasmin as potential predictive biomarkers for cervical cancer by 2D-DIGE proteomics analysis. Pathol. Oncol. Res. 20, 119-129.
Longuespee,R., Boyon,C., Castellier,C., Jacquet,A., Desmons,A., Kerdraon,O., Vinatier,D., Fournier,I., Day,R., and Salzet,M. (2012). The C-terminal fragment of the immunoproteasome PA28S (Reg alpha) as an early diagnosis and tumor-relapse biomarker: evidence from mass spectrometry profiling. Histochemistry and Cell Biology 138, 141-154.
Looi,M.L., Karsani,S.A., Rahman,M.A., Dali,A.Z., Ali,S.A., Ngah,W.Z., and Yusof,Y.A. (2009). Plasma proteome analysis of cervical intraepithelial neoplasia and cervical squamous cell carcinoma. J. Biosci. 34, 917-925.
Makarewicz,R., Drewa,G., Szymanski,W., and Skonieczna-Makarewicz,I. (1995). Cathepsin B in predicting the extent of the cervix carcinoma. Neoplasma 42, 21-24.
Makawita,S. and Diamandis,E.P. (2010). The bottleneck in the cancer biomarker pipeline and protein quantification through mass spectrometry-based approaches: current strategies for candidate verification. Clin. Chem. 56, 212-222.
Martin-Hirsch,P.L. and Wood,N.J. (2011). Cervical cancer. Clinical evidence online 2011.
Merkley,M.A., Hildebrandt,E., Podolsky,R.H., Arnouk,H., Ferris,D.G., Dynan,W.S., and Stoppler,H. (2009). Large-scale analysis of protein expression changes in human keratinocytes immortalized by human papilloma virus type 16 E6 and E7 oncogenes. Proteome. Sci. 7, 29.
Metz,C.E. (1978). Basic principles of ROC analysis. Semin. Nucl. Med. 8, 283-298.
Mohammed,S.I., Ren,W., Flowers,L., Rajwa,B., Chibwesha,C.J., Parham,G.P., and Irudayaraj,J.M. (2016). Point-of-care test for cervical cancer in LMICs. Oncotarget.
Mu,A.K., Lim,B.K., Aminudin,N., Hashim,O.H., and Shuib,A.S. (2016). Application of SELDI-TOF in N-glycopeptides profiling of the urine from patients with endometrial, ovarian and cervical cancer. Arch. Physiol Biochem. 122, 111-116.
Nowotny,M., Bhattacharya,S., Filipek,A., Krezel,A.M., Chazin,W., and Kuznicki,J. (2000). Characterization of the interaction of calcyclin (S100A6) and calcyclin-binding protein. The journal of biological chemistry 275, 31178-31182.
Ossendorp,F., Fu,N., Camps,M., Granucci,F., Gobin,S.J., van den Elsen,P.J., Schuurhuis,D., Adema,G.J., Lipford,G.B., Chiba,T., Sijts,A., Kloetzel,P.M., Ricciardi-Castagnoli,P., and Melief,C.J. (2005). Differential expression regulation of the alpha and beta subunits of the PA28 proteasome activator in mature dendritic cells. The Journal of Immunology 174, 7815-7822.
Paxton A. Houston study augurs possible shift in hrHPV genotypes. Cap Today Online . 2013.
Ref Type: In Press
Petrosky,E., Bocchini,J.A., Jr., Hariri,S., Chesson,H., Curtis,C.R., Saraiya,M., Unger,E.R., and Markowitz,L.E. (2015). Use of 9-valent human papillomavirus (HPV) vaccine: updated HPV vaccination recommendations of the advisory committee on immunization practices. MMWR Morb. Mortal. Wkly. Rep. 64, 300-304.
Qin,F., Song,Y., Li,Z., Zhao,L., Zhang,Y., and Geng,L. (2010). S100A8/A9 induces apoptosis and inhibits metastasis of CasKi human cervical cancer cells. Pathology & Oncology Research 16, 353-360.
Reverberi,R. and Reverberi,L. (2007). Factors affecting the antigen-antibody reaction. Blood Transfus. 5, 227-240.
Ronco,G., Segnan,N., Giorgi-Rossi,P., Zappa,M., Casadei,G.P., Carozzi,F., Dalla,P.P., Del,M.A., Folicaldi,S., Gillio-Tos,A., Nardo,G., Naldoni,C., Schincaglia,P., Zorzi,M., Confortini,M., and Cuzick,J. (2006). Human papillomavirus testing and liquid-based cytology: results at recruitment from the new technologies for cervical cancer randomized controlled trial. J. Natl. Cancer Inst. 98, 765-774.
Saah,A.J. and Hoover,D.R. (1998). [Sensitivity and specificity revisited: significance of the terms in analytic and diagnostic language]. Ann. Dermatol. Venereol. 125, 291-294.
Salehin,D., Fromberg,I., Haugk,C., Dohmen,B., Georg,T., Bohle,R.M., Bauerschlag,D., Maass,N., and Friedrich,M. (2010). Immunhistochemical analysis for expression of calpain 1, calpain 2 and calpastatin in endometrial cancer. Anticancer research 30, 2837-2843.
Salehin,D., Fromberg,I., Haugk,C., Dohmen,B., Georg,T., Bohle,R.M., Bauerschlag,D., Thill,M., and Friedrich,M. (2011). Immunhistochemical analysis for expression of calpain 1, calpain 2 and calpastatin in ovarian cancer. European journal of gynaecological oncology 32, 628-635.
Santa,C., Anjo,S.I., and Manadas,B. (2016). Protein precipitation of diluted samples in SDS-containing buffer with acetone leads to higher protein recovery and reproducibility in comparison with TCA/acetone approach. Proteomics.
Semenza,G.L., Jiang,B.H., Leung,S.W., Passantino,R., Concordet,J.P., Maire,P., and Giallongo,A. (1996). Hypoxia response elements in the aldolase A, enolase 1, and lactate dehydrogenase A gene promoters contain essential binding sites for hypoxia-inducible factor 1. J. Biol. Chem. 271, 32529-32537.
Sherman,J., McKay,M.J., Ashman,K., and Molloy,M.P. (2009). Unique ion signature mass spectrometry, a deterministic method to assign peptide identity. Mol. Cell Proteomics. 8, 2051-2062.
Silberring,J. and Ciborowski,P. (2010). Biomarker discovery and clinical proteomics. Trends Analyt. Chem. 29, 128.
Smith-Beckerman,D.M., Fung,K.W., Williams,K.E., Auersperg,N., Godwin,A.K., and Burlingame,A.L. (2005). Proteome changes in ovarian epithelial cells derived from women with BRCA1 mutations and family histories of cancer. Mol. Cell Proteomics. 4, 156-168.
Snijders K. and Van Ostade X. Verificatie van potentiële biomerkers in het cervicovaginale vocht voor HPV-infectie en/of cervixkanker. 2015.
Ref Type: Thesis/Dissertation
Song,J.Y., Bae,H.S., Koo,d.H., Lee,J.K., Jung,H.H., Lee,K.W., and Lee,N.W. (2012). Candidates for tumor markers of cervical cancer discovered by proteomic analysis. J. Korean Med. Sci. 27, 1479-1485.
Stanley,M. (2010). Pathology and epidemiology of HPV infection in females. Gynecologic oncology 117, S5-10.
Storr,S.J., Safuan,S., Woolston,C.M., Abdel-Fatah,T., Deen,S., Chan,S.Y., and Martin,S.G. (2012). Calpain-2 expression is associated with response to platinum based chemotherapy, progression-free and overall survival in ovarian cancer. Journal of cellular and molecular medicine 16, 2422-2428.
Tambor,V., Fucikova,A., Lenco,J., Kacerovsky,M., Rehacek,V., Stulik,J., and Pudil,R. (2010). Application of proteomics in biomarker discovery: a primer for the clinician. Physiol Res. 59, 471-497.
Tietz (2006). Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics.
Tihonov,M.M., Kim,V.V., and Noskov,B.A. (2016). Impact of a Reducing Agent on the Dynamic Surface Properties of Lysozyme Solutions. J. Oleo. Sci.
Valkenborg N. and Van Ostade X. Validatie van Proteïne Biomerkers voor Baarmoederhalskanker door middel van Multiple Reaction Monitoring (MRM). 2014a.
Ref Type: Thesis/Dissertation
Valkenborg N. and Van Ostade X. Validatie van Proteïne Biomerkers voor Baarmoederhalskanker door middel van Multiple Reaction Monitoring (MRM). 2014b.
Ref Type: Thesis/Dissertation
van Dam,H.T., Seifert,S., and Schaart,D.R. (2012). The statistical distribution of the number of counted scintillation photons in digital silicon photomultipliers: model and validation. Phys. Med. Biol. 57, 4885-4903.
Van de Velde, Lissa and Van Ostade, Xaveer. Biomerkers voor Cervixkanker in het Cervicovaginale vocht: Identificatie en Opstellen van een Gevoelige Assay. 2013. Universiteit Antwerpen.
Ref Type: Thesis/Dissertation
Van Ostade,X.W., Dom,M., and Van Raemdonck,G.A. (2014). IPA Analysis of Cervicovaginal Fluid from Precancerous Women Points to the Presence of Biomarkers for the Precancerous State of Cervical Carcinoma. Proteomes 2, 426-450.
Van Raemdonck G.
Identification of protein biomarkers for sexually transmitted diseases using cervicovaginal fluid. 2014. University of Antwerp.
Ref Type: Thesis/Dissertation
Van Raemdonck,G.A., Tjalma,W.A., Coen,E.P., Depuydt,C.E., and Van Ostade,X.W. (2014). Identification of protein biomarkers for cervical cancer using human cervicovaginal fluid. PLoS. One. 9, e106488.
Van Raemdock G., Zegels,G., Coen,E., Vuylsteke,B., Jennes,W., and Van Ostade, X (2014). Increased Serpin A5 levels in the cervicovaginal fluid of HIV-1 exposed seronegatives suggest that a subtle balance between serine proteases and their inhibitors may determine susceptibility to HIV-1 infection. Virology 458-459, 11-21.
Verguts J. Het Colposcopisch Onderzoek: UZ Leuven. 17-6-2011.
Ref Type: Slide
Wang,S., Xiao,Z., Xiao,C., Wang,H., Wang,B., Li,Y., Chen,X., and Guo,X. (2016). (E)-Propyl alpha-Cyano-4-Hydroxyl Cinnamylate: A High Sensitive and Salt Tolerant Matrix for Intact Protein Profiling by MALDI Mass Spectrometry. J. Am. Soc. Mass Spectrom. 27, 709-718.
Wang,T., Kumru,O.S., Yi,L., Wang,Y.J., Zhang,J., Kim,J.H., Joshi,S.B., Middaugh,C.R., and Volkin,D.B. (2013a). Effect of ionic strength and pH on the physical and chemical stability of a monoclonal antibody antigen-binding fragment. J. Pharm. Sci. 102, 2520-2537.
Wang,T., Kumru,O.S., Yi,L., Wang,Y.J., Zhang,J., Kim,J.H., Joshi,S.B., Middaugh,C.R., and Volkin,D.B. (2013b). Effect of ionic strength and pH on the physical and chemical stability of a monoclonal antibody antigen-binding fragment. J. Pharm. Sci. 102, 2520-2537.
Wong,Y.F., Cheung,T.H., Lo,K.W., Wang,V.W., Chan,C.S., Ng,T.B., Chung,T.K., and Mok,S.C. (2004). Protein profiling of cervical cancer by protein-biochips: proteomic scoring to discriminate cervical cancer from normal cervix. Cancer Lett. 211, 227-234.
Wu,D., Wang,H., Li,Z., Wang,L., Zheng,F., Jiang,J., Gao,Y., Zhong,H., Huang,Y., and Suo,Z. (2012). Cathepsin B may be a potential biomarker in cervical cancer. Histol. Histopathol. 27, 79-87.
Xia,J., Broadhurst,D.I., Wilson,M., and Wishart,D.S. (2013). Translational biomarker discovery in clinical metabolomics: an introductory tutorial. Metabolomics. 9, 280-299.
Xiao,D.Z., Dai,B., Chen,J., Luo,Q., Liu,X.Y., Lin,Q.X., Li,X.H., Huang,W., and Yu,X.Y. (2011). Loss of macrophage migration inhibitory factor impairs the growth properties of human HeLa cervical cancer cells. Cell Prolif. 44, 582-590.
Zegels,G., Van Raemdonck,G.A., Coen,E.P., Tjalma,W.A., and Van Ostade,X.W. (2009). Comprehensive proteomic analysis of human cervical-vaginal fluid using colposcopy samples. Proteome. Sci. 7, 17.
Zhao,Q., He,Y., Wang,X.L., Zhang,Y.X., and Wu,Y.M. (2015). Differentially expressed proteins among normal cervix, cervical intraepithelial neoplasia and cervical squamous cell carcinoma. Clin. Transl. Oncol. 17, 620-631.
Zhu,H., Liu,L., Liu,H., Wu,T., Wu,Y., Zeng,S., and Zeng,L. (2013a). [Expression of galectin-7 and S100A9 and development of cervical squamous carcinoma]. Journal of Central South university - medical sciences 38, 888-895.
Zhu,H., Wu,T.C., Chen,W.Q., Zhou,L.J., Wu,Y., Zeng,L., and Pei,H.P. (2013b). Roles of galectin-7 and S100A9 in cervical squamous carcinoma: Clinicopathological and in vitro evidence. International Journal of Cancer 132, 1051-1059.
Zhu,X., Lv,J., Yu,L., Zhu,X., Wu,J., Zou,S., and Jiang,S. (2009). Proteomic identification of differentially-expressed proteins in squamous cervical cancer. Gynecol. Oncol. 112, 248-256.
Zweig,M.H. and Campbell,G. (1993). Receiver-operating characteristic (ROC) plots: a fundamental evaluation tool in clinical medicine. Clin. Chem. 39, 561-577.
