Scriptiebank overzicht

In Vlaanderen blijkt uit nationale en internationale peilingen dat de leesvaardigheid van leerlingen onder druk staat, wat aanleiding geeft tot bezorgdheid over hun verdere schoolloopbaan en participatie in de samenleving. Hoewel uit onderzoek duidelijk is hoe leesvaardigheid verbeterd kan worden, blijft de kloof tussen theorie en praktijk te groot. Deze masterpraktijkproef wil de brug slaan tussen beiden en vertrekt daarom vanuit de centrale onderzoeksvraag: op welke manier kan excellent leesonderwijs vorm krijgen in de praktijk, en welke rol speelt literatuuronderwijs hierin? Via een kwalitatieve en vergelijkende casestudy werden observaties, interviews, documentanalyse en een Collective Teacher Efficacy-bevraging uitgevoerd in twee scholen uit het secundair onderwijs: Atheneum Hoboken en Forum Da Vinci in Sint-Niklaas. Beide scholen zetten in op het versterken van leesonderwijs, elk vanuit een eigen visie en aanpak. Uit de analyse blijkt dat excellent leesonderwijs ontstaat wanneer visie, systematische interventies, strategie-instructie en motiverende leesinitiatieven gecombineerd worden, binnen een cultuur van samenwerking. Het concept CTE blijkt hierin een sleutelrol te spelen: waar leerkrachten geloven in hun gezamenlijke impact, zijn leesinitiatieven duurzamer en effectiever. Literatuuronderwijs draagt bij aan leesbevordering door verdieping, motivatie en differentiatie te bieden. Deze scriptie eindigt met aanbevelingen voor scholen en suggesties voor verder onderzoek. Daarbij blijft de centrale overtuiging dat leesonderwijs een gedeelde verantwoordelijkheid is en noodzakelijk is voor het versterken van de taalvaardigheid en onderwijskansen van elke leerling.

In dit onderzoek besloten we dat voorleessoftware in een derde leerjaar de zelfredzaamheid verhoogt van leerlingen met nood aan leesondersteuning indien aan alle randvoorwaarden zoals het in orde zijn van technische apparatuur en het over voldoende computationele vaardigheden beschikken, wordt voldaan. Maar ook de inbreng van de leerkracht doet ertoe! Om hieraan tegemoet te komen, werden een plan van aanpak met een leerlijn geïntegreerd in het schoolwerkplan. Er werden ook hulpfiches voor leerlingen en leerkrachten ingevoerd en er werd werk gemaakt van breed evalueren van de mate van zelfstandig werken met de voorleessoftware.

In mijn bachelorproef ga ik na welke inzichten van experten op het vlak van begrijpend lezen worden toegepast in mijn stageschool. Ik onderzoek welke aspecten van effectief onderwijs in begrijpend lezen aanwezig zijn en welke verder uitgebouwd kunnen worden.

We onderzochten hoe we laagtaalvaardige leerlingen konden motiveren om te lezen. Daarbij keken we naar anderstalige leerlingen en breder naar leerlingen die in het algemeen onze Nederlandse taal niet onder de knie hebben.
We besloten zelf in samenwerking met professionele auteurs een literatuurhandboek te ontwikkelen. Het literatuurhandboek is inhoudelijk motiverend, maar is door de eenvoudige taal haalbaar voor de leerlingen.

Zonder afbreuk te doen aan het belang van technisch lezen, kunnen we niet blind zijn voor het belang van begrijpend lezen. In de media bestaat de neiging om het belang van het technisch lezen, het louter decoderen van tekst, te overschatten. Toch kan goed leesonderwijs zich allerminst beperken tot het aanleren van de technische aspecten van het leren lezen. Het doel van goed leesonderwijs is overigens het ontwikkelen van gemotiveerde en begrijpende lezers.Echter boetten de lesuren leesvaardigheid in het secundair onderwijs de laatste decennia beduidend in.

LEESONDERWIJS IN DE LAGE LANDENBegrijpend lezen is een cruciale vaardigheid voor een succesvolle academische carrière. De laatste jaren is een discussie gaande over de leesvaardigheid van studenten in het hoger onderwijs. In de media wordt zelfs gesproken van “bedroevend slecht”. Hoe is het eigenlijk gesteld met de leesvaardigheid van de leerlingen in het secundair onderwijs die over een paar jaar ook student zullen zijn?Uit een recent onderzoek blijkt dat het niveau van leesvaardigheid in grote mate afhangt van de school en leraar.