Ouderparticipatie op de afdeling Neonataal Intensieve Zorgen: Ontwikkeling van een mobiele applicatie voor het UZ Gent

Emillie Holvoet
Persbericht

Neonatale zorg: de smartphone als ondersteuning van ouders

Stel je voor, je bent 21 weken zwanger, gelukkig en de rozen wolk is je niet onbekend. Je telt af naar de vermoedelijke bevallingsdatum tot die datum plots met 3 maanden wordt vervroegd. Jouw kindje wordt geboren, maar helaas, veel te vroeg. Plots ben je een mama of papa en ben je verantwoordelijk voor een nieuw leven. Er is veel liefde voor je kind, maar er komen ook gevoelens van onmacht en onzekerheid naar boven. Als ouder bevind je je nog volledig in het onwetende.

Een opname op de neonatale intensieve zorgen afdeling is onvermijdelijk bij een vroeggeboorte of een zieke pasgeborene. De ouders van het kind voelen zich onzeker en hebben vaak angst om zich te binden aan hun kwetsbaar kind. In sommige gevallen zorgt dit voor een grote afstand tussen ouder en kind. Zij willen enkel het beste, en denken dat enkel de verpleegkundige of vroedvrouw het beste kan bieden. Deze opvatting is echter een misvatting. Het is bewezen dat ouders die zich hechten aan hun kind en worden betrokken bij de zorgen over hun kind, een positief effect hebben op de ontwikkeling van hun kind. Het kind herkent mama’s geur of papa’s stem, zal sneller tot rust komen, beter en dieper slapen, én bijgevolg meer energie hebben om te groeien. De ouder hierover goed informeren speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van het kind.

 

Informatienood

Zorgverleners staan dag en nacht klaar voor de ouders. Dat is een zekerheid. De vraag is of dit voldoende is voor ouders om zich voldaan en zeker te voelen. Ze krijgen veel informatie te verwerken die echter essentieel is. Er moet dus worden gezocht naar een manier om deze noodzakelijke informatie door te geven aan ouders die afgestemd is op hun individuele situatie. Daarbij is het belangrijk te benadrukken dat ouders weten dat zij steeds terecht kunnen bij de zorgverleners wanneer zij twijfelen, vragen hebben of gewoon nood hebben aan een gesprek.

 

Emillie Holvoet, studente Vroedkunde aan de Odisee Hogeschool in Sint- Niklaas, onderzocht bovenstaande pijnpunten in haar bachelorproef en ontwikkelde, in samenwerking met de NICU van het UZ Gent en met Yves Blanquart, student ICT aan de Odisee Hogeschool, een prototype voor een applicatie die ouders op het juiste moment de nodige informatie bezorgt.

 

Mobiele applicatie

Om de persoonlijke communicatie met de zorgverleners te ondersteunen, is in het kader van deze bachelorproef een prototype ontwikkeld van een mobiele applicatie die ouders op de juiste moment de nodige informatie geeft. Bij een opname van een kind op de afdeling neonataal intensieve zorgen zullen de ouders log-in gegevens krijgen. Hierdoor hebben alleen zij toegang tot de informatie over en voor hun kind. De applicatie bestaat uit drie grote onderdelen.

 

Het eerste item is het ‘Babymenu’ (fig. 1), waar gebruikers alle informatie over hun kind terugvinden. Het gaat hier om, bijvoorbeeld, de waarden van de bloeddruk, lichaamstemperatuur, groei- en gewichtscurve enz. van het kind, maar ook een dagboek functie waarin ouders hun eigen verhaal en gevoelens in kwijt kunnen. Bedoeling is dat deze informatie gekoppeld wordt aan het verpleegkundig digitaal patiëntenplatform. De waarden die verpleegkundigen noteren komen dus automatisch ook in de applicatie terecht.

 

Naast het ‘Babymenu’ herbergt de applicatie nog een tweede onderdeel: het ‘Informatie menu’ (fig. 2). Dit menu zal er voor elke ouder hetzelfde uit zien. Het bevat informatie over de afdeling, met nuttige links zoals de website van VVOC (Vereniging Voor Ouders van Couveusekinderen). Om ouders een betere visualisatie te geven bij bepaalde handelingen zoals bijvoorbeeld handhygiëne, het kangoeroe moment,… wordt er beeldmateriaal gebruikt dat ook in dit menu terug te vinden is.

 

Tot slot is er de “Side-menu”. Hierin is een webcamfunctie voorzien, waardoor ouders hun kindje in de couveuse zouden kunnen zien (fig. 3). Zo kunnen ouders hun kind ook vanop afstand bekijken wanneer zij hier nood aan hebben. Het ‘Wist je dat’ tabblad bevat handige tips en weetjes voor de kersverse ouders.

 

Online ondersteuning

Wat de applicatie nog persoonlijker maakt, is dat alle informatie wordt gegeven uit de ogen van het kindje. Dit maakt dat ouders zich direct aangesproken voelen. Zo wordt er bijvoorbeeld gezegd: ‘Er gaat regelmatig een alarm af op mijn monitor of op die van andere kindjes. Weet, mama en papa, dat de verpleegkundige getraind is om de alarmen te herkennen. Niet elk alarm heeft interventie nodig. Als zij merken dat alles oké is, gaan ze ons ook niet onnodig storen maar gewoon het alarm afzetten.’  Zo weten de ouders dat alarmen geen reden tot paniek zijn, en dat verpleegkundigen geen alarmen zullen negeren, maar ook niet onnodig interveniëren.

Ouderparticipatie is één van de sleutelbegrippen in de ontwikkelingsgerichte zorg. Het hoofddoel van deze applicatie is het optimaliseren van die ouderparticipatie. Ouders ontdekken zelf wat zij kunnen doen voor hun kind in de levensfase waarin het kind zich bevindt, en zullen zich ook sneller comfortabel voelen bij het verzorgen van hun kleine spruit.

De applicatie op de neonatale intensieve zorgen vormt een aanvulling op (en zeker en vast niet ter vervanging van) de aangeboden zorg en ondersteuning door zorgverleners. Bovendien zijn zij nog steeds het eerste aanspreekpunt voor ouders die vragen hebben over hun pasgeborene.
 

Bibliografie

Abdeyazdan, Z., Shahkolahi, A., Mehrabi, T., & Hajiheidari, M. (2014). A family support intervention to reduce stress among parents of preterm infants in neonatal intensive care unit. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 19(4), 349-353

Als, H., & McAnulty, G. B. (2011). The Newborn Individualized Developmental Care and Assessment Program (NIDCAP) with Kangaroo Mother Care(KMC): Comprehensive Care for Preterm Infants. Curr Womens Health Rev., 7(3), 288-301.

Altuïtion b.v. (2010). Patient journeys. Geraadpleegd via http://www.altuition.nl/patientjourneys.html

Parez, A. & UZ Gent. (2015). De weg naar een volwaardige voeding. Geraadpleegd op 19 maart 2016 via http://nvkvv.be/file?fle=698683&ssn=4d0e268838b625ad7d6e9e988ac7c0da3e0…

Balduyck, V. (2015). [Cursustekst] Hoogrisico perinatale zorgen deel 1-CAM: Neonatologie. Sint-Niklaas: Odisee

Battikha, E., Carvalho, M., & Kopelman, B. (2014). The training of neonatologists and the paradigms implied in their relationship with the parents of babies in the Neonatal Intensive Care Unit. Rev Paul Pediatr, 32(1), 11-5.

Bauer, C. L., Victorson, D., Rosenbloom, S., Barocas, J., & Silver, R. K. (2010). Alleviating distress during antepartum hospitalization: A randomized controlled trial of music and recreation therapy. International Journal of Childbirth Education, 19(3), 523-531. doi: 10.1089/jwh.2008.1344

Belga. (2015). Maggie De Block wil inzetten op mobiele gezondheidszorg: mHealth wordt enorm domein. Geraadpleegd op 14 maart via

65

http://datanews.knack.be/ict/nieuws/maggie-de-block-wil-inzetten-op-mob…- gezondheidszorg-mhealth-wordt-enorm-domein/article-normal-541377.html

Bennett, R., & Sheridan, C. (2015). Mothers’ perceptions of ‘rooming-in’ on a neonatal intensive care unit. Geraadpleegd via http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.499.1955&rep=r…

Bergman, J., & Bergman, N. (2013). Koester je kleintje: Een werkboek over huid-op- huidcontact voor ouders van een prematuur geboren baby. (1e dr.). Assen.

Blaumeiser, B., Cras, P., Deckers, A., De Vos, A., De Wolf, J., Peeters, M., ..., & Van De Wiele, M. (2011). Psychologische begeleiding: even stilstaan. [Electronic version]

Borstvoedingorganisatie La Leche League. (2014). Borstvoeding ABC. Geraadpleegd op 8 november 2015 via https://www.lalecheleague.nl

Burgess, A. (2006). The Costs and Benefits of Active Fatherhood: evidence and insights to inform the development of policy and practice. Geraadpleegd op 23 april 2015 via http://www.fatherhoodinstitute.org/uploads/publications/247.pdf

Carlson, S., Wojcik, B., Barker A., & Klein, J. (2011). Guidelines for the Use of Human Milk Fortifier in the Neonatal Intensive Care Unit. Geraadpleegd op 14 januari 2016 via http://www.uichildrens.org/iowa-neonatology-handbook/feeding/human-milk/

Davim, R. M. B., Enders, B. C., & Silva, R. A. R. (2010). Mothers’ feelings about breastfeeding their premature babies in a rooming-in facility. Revista da Escola de Enfermagem da USP, 2010, 44(3). doi:10.1590/S0080-62342010000300023

van Dommelen, P ., van Straaten, H.L.M., Verkerk, P .H. (2013). Jaarverslag neonatale gehoorscreening in de Neonatale Intensive Care Units. Geraadpleegd op 21 maart 2016 via http://www.isala.nl/documenten/Algemeen/2013%20Jaarverslag%20NICU%20Neo…%

66

20gehoorscreening.pdf
Drielsma, H. I., Veul, B. (2015). Wat is ontwikkelings- en familiegerichte zorg; Wat voor zorg

krijgen pasgeborenen en hun familie. Kleine maatjes 37(3), 5.
Eén & Grand, A. (21 december 2015). Koppen XL: 900 gram leven. België: VRT Nieuws

Eeckman, L. (2011). [Thesis] pijnmanagement op een N*-afdeling, meer dan een fopspeen. Sint-Niklaas: Kaho Sint-Lieven.

Eggermont, M. (2015). FAQ Wetgeving: Mogen vroedvrouwen die afstuderen na 30 september 2014 nog op verpleegafdelingen werken? Geraadpleegd via http://www.vbov.be/nl/vroedvrouwen/faq/wetgeving1

Eurotrope, J., Thierry, A., Lempp, F., Aupetit, L., Saad, S., Dodane, C., ..., & Rolland, A. (2014). Emotional Reactions of Mothers Facing Premature Births: Study of 100 Mother- Infant Dyads 32 Gestational Weeks. PLoS ONE, 9(8).doi:10.1271/journal.pone.0104093.

Federale raad voor Vroedvrouwen (FRVV). (2015) Advies van de Federale Raad voor de Vroedvrouwen betreffende de tewerkstelling van vroedvrouwen op NIC en N*. Geraadpleegd op 12 november 2015 via http://www.health.fgov.be/eportal/Healthcare/healthcareprofessions/Midw… dcommissions/FederalCouncilforMidwifes/2015/index.htm?utm_source=VLOV&utm_camp aign=5a08e4e74f- Nieuwsbrief+20%2F2015&utm_medium=email&utm_term=0_279dcbd7a7-5a08e4e74f- 241743261#.VrtSf_FVm8r

Federale Raad voor de Vroedvrouwen (2015). A3: Advies van de Federale Raad voor de Vroedvrouwen betreffende de tewerkstelling van vroedvrouwen op NIC en N*. Geraadpleegd op 30 november 2015 via http://www.health.fgov.be/eportal/Healthcare/healthcareprofessions/Midw… dcommissions/FederalCouncilforMidwifes/2015/index.htm?utm_source=VLOV&utm_camp aign=5a08e4e74f-

67

Nieuwsbrief+20%2F2015&utm_medium=email&utm_term=0_279dcbd7a7-5a08e4e74f- 241743261#.VqSi_VPJzEb

Federale Raad voor de Vroedvrouwen (2015). Het beroeps- en competentieprofiel van de Belgische vroedvrouw. Geraadpleegd op 13 februari 2016 via http://health.belgium.be/internet2Prd/groups/public/@public/@dg2/@healt… ocuments/ie2divers/19104799.pdf

Federale Overheidsdienst (FOD) volksgezondheid, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu. (19 juli 2007). Ministeriële omzendbrief betreffende het koninklijk besluit van 18 juni 1990 houdende vaststelling van de lijst van de technische verpleegkundige verstrekkingen en de lijst van de handelingen die door een arts aan beoefenaars van de verpleegkunde kunnen worden toevertrouwd, alsmede de wijze van uitvoering van die verstrekkingen en handelingen en de kwalifikatievereisten waaraan de beoefenaars van de verpleegkunde moeten voldoen, gericht aan de beheersorganen van de ziekenhuizen, de rust- en verzorgingstehuizen, de rustoorden voor bejaarden, de diensten voor thuisverpleging, de artsen en de verpleegkundigen. Geraadpleegd op 20 maart 2016 via http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi/article_body.pl?language=nl&caller… ate=2007-08-29&numac=2007023217

Dr. De Haan, T.R. COMFORTNeo pijnschaal. Geraadpleegd op 13 maart 2016 via http://www.neonatologiestudies.nl/upload/COMFORTNeo%20schaal%20inclusie… %20incl%20logo.pdf

Hall, S. L., Ryan, D., Beatty, J., & Grubbs, L. (2015). Recommendations for peer-to-peer support for NICU parents. Journal of Perinatology. 35(S9-S13).doi:10.1038/jp.2015.143.

Hirst, K. P. & Moutier, C.Y. (2010). Postpartum Major Depression. American Family Physician, 82(8), 926-933.

van Hoylandt, S. (2016). [Cursustekst] Borstvoedingsworkshop. Sint-Niklaas: Odisee

68

Janssens, K. (2015). Ontwikkelingsgerichtegerichte zorg en NIDCAP: streefdoelen op neonatologie, streefdoelen voor vroedvrouwen. Tijdschrift voor vroedvrouwen 21(2), 97-102 [Electronic version]

Jeugdgezondheidszorg (JGZ). (2009). Bijlage 2: Interventies op NICU afdeling vlak na ontslag. Geraadpleegd op 12 Januari 2016 via https://d1l006c6yi5btx.cloudfront.net/ncj/ncj/docs/jgz- richtlijn_vroeg_en-of_sga_geboren_kinderen_bijlage2__interventies.pdf.

Johns, L. (2006). Supporting and educating the family experiencing bedrest during pregnancy. International Journal of Childbirth Education, 21(1), 28–30.

KNOV. (2015). Time task matrix zorgproces bij positieve discongruentie tijdens de huidige zwangerschap. Geraadpleegd op 29 november 2015 via http://www.knov.nl/fms/file/knov.nl/knov_downloads/2140/file/TTM_zwange… ve_dyscongruentie_def_versie_10_maart_2015.pdf?download_category=factsheets-time- task-matricen

Lassi, Z. S., Imam, A. M., Dean, S. V., & Budhatta, Z. A. (2014). Preconception care: caffeine, smoking, alcohol, drugs and other environmental chemical/radiation exposure. Reproductive Health, 11(3), S6.doi:10.1186/1742-4755-11-S3-S6.

Lauwers, M. (2011). [Cursustekst] Zenuwstelsel. Gent: Artevelde hogeschool

Luteijn, A. (2011). [Thesis] Bachelorthesis klinische gezondheidspsychologie: de relatie tussen prenatale endocriene en psychologische invloeden via de moeder en ontwikkeling en cortisolniveau bij het kind. Geraadpleegd via http://arno.uvt.nl/show.cgi?fid=114487

Lukasse, M., Helbig, A., Benth, J.S., & Eberhard-Gran, M. (2014). Antenatal Maternal Emotional Distress and Duration of Pregnancy. PLoS ONE, 9(7).doi:10.1371/journal.pone.0101682

69

Nederlandse vereniging voor obstetrie en gynaecologie (NVOG). (1998). Richtlijn: negatieve discongruentie. Geraadpleegd via http://www.nvog- documenten.nl/uploaded/docs/richtlijnen_pdf/14_neg_discongruentie.pdf

Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). (1998). Negatieve discongruentie. Geraadpleegd via http://www.nvog- documenten.nl/uploaded/docs/richtlijnen_pdf/14_neg_discongruentie.pdf

Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie(NVOG). (2011). Dreigende vroeggeboorte. Geraadpleegd via http://nvog- documenten.nl/uploaded/docs/Dreigende%20vroeggeboorte.pdf

Newman, J., & Kernerman, E. (2009). The importance of Skin to Skin Contact. Geraadpleegd via http://www.nbci.ca/index.php?option=com_content&id=82:the-importance-of…- skin-contact-&Itemid=17

Schetter, D. C., & Tanner, L. (2015). Anxiety, depression and stress in pregnancy: implications for mothers, children, research, and practice. Curr Opin Psychiatry, 25(2), 141- 148.doi:10.1097/YCO.0b013e3283503680.

Shindhu, S. K. (2013). Periviable births: communication and counseling before delivery. Seminars in Perinatology, 37(6) 426-430.doi: 10.1053/j.semperi.2013.06.028

Schwartz, C. (2011). When delivery expectations change. Nursing for Women’s Health, 15(6), 465-469, doi:10.111/j.1751-486X.2011.01680.x

Srinivas, S. K. (2013). Periviable births: communication and counseling before delivery [Electronic version], 37(6), 426-30.doi: 10.1053/j.semperi.2013.06.028.
Janvier, A. Barrington K., & Farlow, B. (2014). Communication with parents concerning withholding or withdrawing of life-sustaining interventions in neonatology. Seminars in perinatology 38, 38-46.doi:10/1053/j.semperi.2013.07.007.

70

Stichting HELLP syndroom. (2016). Welkom bij de stichting HELLP-syndroom. Geraadpleegd via http://www.hellp.nl/

Temmerman, K. & Balduyck, V. (2014). [Cursustekst] Laagrisico perinatale zorgen deel 1- CAM: Neonatologie. Sint-Niklaas: Odisee.

Temmerman, K. (2015). [Cursustekst] Bachelorproefvademecum: Richtlijnen voor het schrijven van een bachelorproef. Sint-Niklaas: Odisee.

Thombs, B. D., Benedetti, A., Kloda, L. A., Levis, B., Riehm, K. E., Azar, M., ..., & Vigod, S. (2015) Diagnostic accuracy of the Edinburgh Postnatal Depression Scale (EPDS) for terecting major depression in pregnant and postnatal women: protocol for a systematic review and individual patient data meta-analyses. BMJ Open, 5(10), doi:10.1136/bmjopen- 2015-009742.

University Hospital Southampton NHS Foundation Trust. (2014). Long lines and central lines. Geraadpleegd via http://www.uhs.nhs.uk/OurServices/Childhealth/Neonatalsurgery/Condition… nesandcentrallines.aspx

Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA). (2011). Naar huis met TPN: totaal parenterale nutritie. Geraadpleegd op 14 februari 2016 via https://www.uza.be/sites/default/files/uza_naar_huis_met_tpn.pdf

UZ Gent. (2013). Neonatologie B1-01: Voorstelling van de dienst. Geraadpleegd op 12 november 2015 via http://www.uzgent.be/nl/home/Lists/PDFs%20Opleiding/Neonatologie%20(B1%…

UZ Gent. (2014). Tips bij afkolven en bewaren van moedermelk, 2014, 6(604). Melle: MODULO

UZ Gent (2014). Logeren in Gent, 2014, 5(385). Melle: MODULO

71

UZ Gent. (2015). Praktische informatie voor ouders, 2015, 4(546). Melle: MODULO. UZ Gent (2013). Sociale dienst voor patiënten van het Kinderziekenhuis en de dienst

Neonatologie, 2013, 2(222). Melle: MODULO.

UZ Gent (2014). Kangoeroeën, 2014. Melle: MODULO.

UZ Gent (2014). Handling, 2014. Melle: MODULO.

UZ Gent (2015). Borstvoeding, 2015. Melle: MODULO.

UZ Gent (2014). Broers en zussen op Neonatale Intensieve Zorgen, 2014. Melle: MODULO.

UZ Gent (2013). [Ziekenhuisprotocol] Omgaan met melkvoeding op de afdelingen. Gent: Universitair Ziekenhuis Gent

Vanhole, C., & Van Ransbeek, S. (2014). Te vroeg geboren: Zorg voor premature baby’s. Tielt: Lannoo

Verschraeghe, M. (23 juni 2013). De kleine Vic [Web log post]. Retrieved from http://dekleinevic.blogspot.be/

Vlaamse Vereniging voor Ouders van Couveusekinderen (VVOC). Nuttige adressen & links: neonataal intensieve zorgen. Geraadpleegd via http://www.vvoc.be/?go=3adressen&sub=nicu

Vlaamse Vereniging voor Ouders van Couveusekinderen (VVOC). Nuttige adressen en links: Neonatale intensieve zorgen. Geraadpleegd op 8 december 2015 via http://www.vvoc.be Koninklijk besluit tot bepaling van de normen die door de ziekenhuizen en hun diensten moeten worden nageleefd. (2014, Art. N8)

72

Vlaamse Werkgroep Neonatologie Verpleegkunde (2008). Kijk, hier ben ik: Leidraad voor ouders van een baby opgenomen op een neonatale intensieve zorgeenheid (2e dr.). Geen uitgeverij gekend.

Vzw Studiecentrum voor perinatale Epidemiologie (SPE). (2014). Perinatale activiteiten in Vlaanderen 2014. Geraadpleegd op 21 november 2015 via https://www.zorg-en- gezondheid.be/uploadedFiles/NLsite_v2/Cijfers/Cijfers_over_geboorte_en_bevalli ng/SPE_jaarrapport%202014.pdf

Ziekenhuis Oost-Limburg (ZOL). (2015). Het ZOL introduceert app voor begeleiding vroeggeborenen tot twee jaar. Geraadpleegd op 10 maart 2016 via http://www.zol.be/nieuws/het-zol-introduceert-app-voor-begeleiding-vroe…- twee-jaar

Universiteit of Hogeschool
Vroedkunde
Publicatiejaar
2016
Promotor(en)
Inge Tency, Eveline van Dijk
Kernwoorden
Share this on: