Houten constructies op zomerkampen. Is dat wel veilig?

Houten constructies op zomerkampen. Is dat wel veilig?

De zomer komt eraan, wat betekent dat heel wat jeugdverenigingen op kamp trekken. De ene groep doet dit al avontuurlijker dan de andere. Kamperen, in een kamphuis, op survival trekken, en zo meer. Vooral bij de groepen die kamperen worden meestal de tafels en bedden zelf gebouwd, maar ook bij andere jeugdverenigingen worden grote houten constructies opgetrokken. Een groot reuzenrad, een glijbaan of een heus kampdecor, het zijn slechts enkele weinige voorbeelden van de sjorconstructies die ook deze zomer weer gebouwd zullen worden.

Voor de jongeren is het vanzelfsprekend dat deze constructies voldoende stevig zijn. Maar is dit wel zo? Kunnen de houten balken niet breken? Of kan er een breuk in het touw optreden?

Deze vragen worden nauwelijks beantwoord. Er worden slechts enkele richtlijnen gegeven door de jeugdbewegingskoepels. Bij dit onderzoek werd verder op deze vragen ingegaan, en werd aan de hand van testopstellingen en modellen de sterkte van dergelijke constructies getest.

Het hout dat door de jeugdbewegingen gebruikt wordt is meestal afkomstig van de fijnspar. Aangezien deze balken vaak afvalproducten uit de houtindustrie zijn, is de sterkte hiervan dus sterk afhankelijk van paal tot paal. Als de palen verkocht worden door een erkend handelaar, voldoen ze sowieso wel aan een minimale sterkte. Palen die zelf gehakt worden in bossen kunnen echter minder sterk zijn dan deze minimale waarde. Indien het hout niet goed bewaard wordt kan er ook aantasting zijn van het hout en kan de sterkte afnemen in de tijd.

In de Eurocodes wordt beschreven hoe de sterkte van houten palen bepaald kan worden en welke veiligheden hierop toegepast moeten worden om deze te gebruiken in bouwwerken. Het gaat hierbij over permanente bouwwerken. Tijdelijke bouwwerken waarbij het risico bij breuk zeker niet even hoog is als bij bouwwerken zijn hier niet in opgenomen. Uit testen blijkt dat de veiligheid die genomen wordt op de sterkte van de palen veel te hoog is en dat palen sterk boven hun veilige belasting kunnen belast worden.

Toch zijn deze palen meestal de beperkende factor bij bouwwerken. Breuk van de touwen komt nauwelijks voor. Bij sjorringen met meer dan 2 woelingen, dit zijn de omwentelingen rondom de houten palen, kunnen de touwen gemakkelijk belast worden tot 1000kg per sjorknoop. Veel vaker breekt het hout of zullen de touwen langs de houten balken schuiven indien deze niet voldoende ruw zijn.

Constructies die een volledig kamp gebruikt moeten worden, zullen na verloop van tijd ook een groot deel van hun sterkte verloren zijn door de cyclische belasting. Het belasten van de knopen en vervolgens terug ontlasten zorgt ervoor dat de sjorringen losser komen en dat de touwen gemakkelijker langs de palen kunnen schuiven.

Ik kan jeugdbewegingen dus alleen maar aanbevelen zeer goed op te letten welke belastingen op hun constructies zullen komen en hoe deze opgevangen kunnen worden. Wind en regen kunnen ook voor een zekere belasting zorgen. Zeker als zeilen aan de constructie bevestigd worden, moet hier extra op gelet worden. Ook moeten constructies zo vormvast mogelijk zijn. Hierdoor kunnen zij veel beter de krachten verdelen en zullen deze minder snel bezwijken.