De grote uitdaging voor schoolleiders basisonderwijs: Omgaan met gedemotiveerde leerkrachten!

Schoolleiders worden geconfronteerd met allerlei dagdagelijkse issues. Een belangrijke uitdaging is het aanpakken van gedemotiveerde leerkrachten in basisscholen. Het is overduidelijk geworden uit de masterproef van Mohamed Louarroudi, dat schoolleiders zich in een dilemma bevinden. Enerzijds vinden ze het vanzelfsprekend en belangrijk om gedemotiveerde leerkrachten te ondersteunen. Anderzijds zijn ze van mening dat demotivatie een fenomeen is dat moeilijk aan te pakken is. Kortom, ze willen wel, maar weten niet altijd hoe!

Uit dit onderzoek blijkt dat gedemotiveerde leerkrachten ineffectieve prestaties leveren. Tegelijk weten we dat een leerkracht een belangrijke actor is in het onderwijsproces van leerlingen. Het effect van leerkrachten basisonderwijs is veel groter dan in andere onderwijsniveaus. Gedemotiveerde leerkrachten brengen de ontwikkeling van een kind in het gedrang. Het verontrustende is dat gedemotiveerde leerkrachten hun frustraties afreageren op kinderen.

Leerkrachten geraken gedemotiveerd door een te hoge werkdruk of wanneer ze voor een moeilijke klas staan. Daarenboven kan de persoonlijkheid van een leerkracht zeker een rol spelen in het aanwakkeren van demotivatie. Het zijn meestal leerkrachten die zich moeilijk kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden binnen het onderwijs. Denk aan diversiteitsthema, vluchtelingenstroom, M-decreet, enzovoort. Tot slot kan een leerkracht geconfronteerd worden met thuisproblemen waardoor hij of zij totaal geen goesting meer heeft om allerlei taken op te nemen.

De schoolleiders zeggen het probleem ‘gedemotiveerd gedrag’ niet uit de weg gaan. Ze gebruiken daarvoor verschillende strategieën om dat aan te pakken. Het voornaamste is ondersteuning bieden, gesprekken voeren en aanmoedigen middels (im)materieel belonen. Daarnaast gebruiken schoolleiders allerlei preventieve strategieën om demotivatie op de werkvloer te voorkomen. Dit doen ze door zoveel mogelijk rekening te houden met de capaciteiten en interesses van de leerkrachten.

Tegelijk ervaren schoolleiders deze problematiek als een grote uitdaging. Sommige schoolleiders weten niet hoe ze moeten omgaan met gedemotiveerde leerkrachten die gewoonweg het probleem ontkennen. Daarnaast is gebrek aan tijd ook een obstakel. Uit onderzoek blijkt dat competente schoolleiders verschillen met incompetente schoolleiders in de manier waarop ze die uitdagingen percipiëren. Competente schoolleiders beschouwen die barrières niet als echte uitdagingen.

Ten slotte stellen we vast dat er geen duidelijke visie is rond de problematiek ‘demotivatie’ op schoolniveau. Het HRM-beleid op schoolniveau typeert zich eerder als zijnde ad hoc. Kortom, de aanpak van schoolleiders is eerder op korte termijn gericht. Vanwege deze constatering is naar onze visie leiderschapsontwikkeling in deze kwestie voor schoolleiders basisonderwijs sterk aangeraden.

Meer weten?

Mohamed Louarroudi: mohamed.louaroudi@gmail.com

Promotor prof. dr. Jan Vanhoof: jan.vanhoof@uantwerpen.be