Impact of heat waves on hospitalisation and mortality in elderly homes

Ine Van den Wyngaert
Persbericht

Zomers gevaar

Fluitende vogels, geurende bloemenweiden, buitenspelende kinderen, kleurrijke terrasjes met sfeervolle muziek. Deze gedachte doet ons verlangen naar een gelukzalig zomergevoel. Wetenschappers voorspelden reeds dat het aantal warme dagen de komende jaren zal toenemen ten gevolge van de opwarming van de aarde en daaraan gerelateerde klimaatverandering. “Meer dagen met mooi weer klinkt als zomer in de oren”, kan je wel denken. Zijn er echter ook gezondheidsrisico’s verbonden aan warme temperaturen?

Kwetsbaarheid van ouderen

Ouderen met een leeftijd ≥ 65 jaar zijn erg kwetsbaar tijdens een periode van extreme hitte. De mogelijkheid om de lichaamstemperatuur te reguleren neemt af met toenemende leeftijd. Daarnaast dragen ook andere factoren bij tot de gevoeligheid van ouderen, zoals een verminderd dorstgevoel, ontoereikende fysieke fitheid, de aanwezigheid van onderliggende chronische ziekte, gebruik van verscheidene geneesmiddelen, sociale isolatie, financiële problemen en afhankelijkheid van anderen.

Tot op heden werd er in de ouderenpopulatie weinig onderzoek gedaan naar het aantal overlijdens ten gevolge van hitte en de invloed van warm weer op ziekte. We richtten ons in deze studie op Vlaamse woonzorgcentra om de impact van extreme hitte op sterfte bij ouderen te evalueren. Daarnaast onderzochten we of een hittegolf tot meer ziekenhuisopnames leidt in deze doelgroep.

Onderzoeksopzet

De analyse werd uitgevoerd over de periode van 1 januari 2013 tot en met 31 december 2017. Tien woonzorgcentra werden opgenomen in de studie. Gegevens omtrent de exacte datum van opname in het rusthuis, periodes van opname in het ziekenhuis en overlijdensdata werden opgevraagd en anoniem gecodeerd in een databestand. Het Koninklijk Meteorologisch Instituut van België (KMI) bezorgde de gegevens over hittegolfperiodes en maximale dagtemperaturen. Een beschrijvende analyse werd uitgevoerd, gevolgd door een case-crossover om de korte termijn impact van hittegolven op sterfte en aantal ziekenhuisopnames te beoordelen. Bij deze laatste analyse wordt blootstelling in de kwetsbare periode (tijdsvenster voor optreden van overlijden of ziekenhuisopname) vergeleken met blootstelling tijdens controleperiodes bij dezelfde persoon. Zo wordt een odds ratio of relatief risico berekend (schatting van het aantal malen dat de kans om ziek te worden bij blootstelling aan een bepaalde risicofactor groter of kleiner is dan in de niet-blootgestelde groep).

Resultaten

In de referentieperiode werden er 3048 ziekenhuisopnames en 1888 overlijdens geregistreerd. Er waren 23 hittegolfdagen in deze periode. Behalve in 2014 werd er elk jaar een hittegolf waargenomen. Het gemiddelde aantal hospitalisaties berekend per 1000 inwoners per jaar, bleef stabiel doorheen de jaren. Het aantal overlijdens nam echter toe in de onderzochte periode (tabel 1).

Gemiddeld aantal ziekenhuisopnames en overlijdens per 1000 inwoners per jaar, berekend over 10 woonzorgcentra.

Tabel 1 Gemiddeld aantal ziekenhuisopnames en overlijdens per 1000 inwoners per jaar, berekend over 10 woonzorgcentra.

Figuur 1 stelt de jaarlijkse verdeling van dagelijkse ziekenhuisopnames, dagelijkse sterfte en maximale dagtemperaturen voor. De sterftecurves tonen een seizoensgebonden patroon wanneer we kijken naar het aantal overlijdens op koude en warme dagen. Een kleiner effect wordt gezien voor ziekenhuisopnames.

 

Jaarlijkse verdeling van maximale dagtemperaturen, dagelijkse ziekenhuisopnames en overlijdens.

Figuur 1 Jaarlijkse verdeling van maximale dagtemperaturen, dagelijkse ziekenhuisopnames en overlijdens.

De case-crossover analyse toonde dat hittegolven een negatief effect hebben op het aantal overlijdens bij ouderen in Vlaamse woon-en zorgcentra (odds ratio 1,61). Tijdens een hittegolfperiode sterven er dus meer ouderen. Een betekennisvol effect werd niet waargenomen voor het aantal ziekenhuisopnames. We kunnen onszelf de vraag stellen welke oorzaak dan aan de basis van het overlijden ligt. In de literatuur werd reeds aangehaald dat een plotse dood door hart- en vaatziekten een mogelijke verklaring kan zijn. Hierbij werd de gehele populatie bestudeerd. Of deze theorie ook in de ouderengroep kan worden toegepast, moet nog verder worden onderzocht. Heel wat ouderen kiezen er immers zelf voor om niet meer gehospitaliseerd te worden, wat ook de gevonden discrepantie tussen ziekenhuisopnames en sterfte zou kunnen verklaren.

Besluit

Zomerse dagen lijken dus niet onschuldig te zijn en leiden tot een toegenomen sterfte in de ouderenpopulatie. De impact van extreme hitte wordt voorspeld nog verder toe te nemen als een resultaat van de opwarming van de aarde en verdere vergrijzing van de bevolking. Onze aandacht moet gevestigd worden op kwetsbare groepen die een grote kans hebben om nadelige effecten van hitte te ondervinden. Daarnaast moeten we in rusthuizen anticiperen op hittegolven en in deze setting zorgprotocollen testen op hun effect bij extreme weersomstandigheden. De gevaren van de zomer zijn reeds gedeeltelijk onthuld, maar vereisen een toegenomen aandacht.

Bibliografie
  • McMichael AJ, Woodruff RE, Hales S. Climate change and human health: present and future risks. Lancet 2006 Mar;367(9513):859-69.
  • Meehl GA, Tebaldi C. More intense, more frequent, and longer lasting heat waves in the 21st century. Science. 2004;305(5686):994-7.
  • Smith KR, Woodward A, Campbell-Lendrum D, Chadee DD, Honda Y, Liu Q et al. IPCC. Human health: impacts, adaptation, and co-benefits. In: Climate Change 2014: Impacts, Adaptation, and Vulnerability. Part A: Global and Sectoral Aspects. Contribution of Working Group II to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge University Press 2014. p.709-754.
  • Song XP, Wang SG, Hu YL, Yue M, Zhang TT, Liu Y et al. Impact of ambient temperature on morbidity and mortality: An overview of reviews. Sci Total Environ 2017 May;586:241-5
  • Li MM, Gu SH, Bi P, Yang J, Liu QY. Heat waves and morbidity: Current knowledge and further direction - A comprehensive literature review. Int J Environ Res Public Health 2015 May;12(5):5256-83.
  • Luber G, McGeehin M. Climate change and extreme heat events. Am J Prev Med 2008 Nov;35(5):429-35.
  • Michelozzi P, Accetta G, De Sario M, D'Ippoliti D, Marino C, Baccini M, et al. High temperature and hospitalizations for cardiovascular and respiratory causes in 12 European cities. Am J Respir Crit Care Med 2009 Mar;179(5):383-9
  • Kovats RS, Hajat S, Wilkinson P. Contrasting patterns of mortality and hospital admissions during hot weather and heat waves in Greater London, UK. Occup Environ Med 2004 Nov;61(11):893-
  • Kovats RS, Kristie LE. Heatwaves and public health in Europe. Eur J Public Health 2006 Dec;16(6):592-
  • Bouchama A, Dehbi M, Mohamed G, Matthies F, Shoukri M, Menne B. Prognostic factors in heat wave-related deaths - A meta-analysis. Arch Intern Med 2007 Nov;167(20):2170-6.
  • Liss A, Wu RR, Chui KKH, Naumova EN. Heat-Related hospitalizations in older adults: An amplified effect of the first seasonal heatwave. Sci Rep 2017 Jan;7:39581.
  • Bunker A, Wildenhain J, Vandenbergh A, Henschke N, Rocklov J, Hajat S, et al. Effects of Air Temperature on Climate-Sensitive Mortality and Morbidity Outcomes in the Elderly; a Systematic Review and Meta-analysis of Epidemiological Evidence. Ebiomedicine 2016 Apr;6:258-68.
  • Kenney WL, Craighead DH, Alexander LM. Heat waves, aging, and human cardiovascular health. Med Sci Sports and Exerc 2014 Oct;46(10):1891-9.
  • Risher JF, Todd GD, Meyer D, Zunker CL. The Elderly as a Sensitive Population in Environmental Exposures: Making the Case. Reviews of Environmental Contamination and Toxicology, Vol 207. 2010;207:95-157.
  • Maclure M, Mittleman MA. Should we use a case-cross over design? Annu Rev Public Health 2000;21:193–221.
  • Kovats RS, Hajat S. Heat stress and public health: A critical review. Annu Rev Pub Health 2008;29:41-55.
  • Borst V, Schols JMGA, Mackenbach JP. Toegenomen sterfte van verpleeghuispatiënten bij extreme buitentemperatuur; toename groter bij hitte dan bij koude. Ned Tijdschr Geneeskd 1997 Nov;141(45):2180-3.
  • Fouillet A, Rey G, Laurent F, Pavillon G, Bellec S, Guihenneuc-Jouyaux C, et al. Excess mortality related to the August 2003 heat wave in France. Int Arch Occup Environ Health 2006 Oct;80(1):16-24.
  • Mastrangelo G, Hajat S, Fadda E, Buja A, Fedeli U, Spolaore P. Contrasting patterns of hospital admissions and mortality during heat waves: Are deaths from circulatory disease a real excess or an artifact? Med Hypotheses 2006 Jan;66(5):1025-8.
  • Baccini M, Biggeri A, Accetta G, Kosatsky T, Katsouyanni K, Analitis A, et al. Heat effects on mortality in 15 European cities. Epidemiology 2008 Sept;19(5):711-9.
  • Wichmann J, Andersen ZJ, Ketzel M, Ellermann T, Loft S. Apparent Temperature and Cause-Specific Mortality in Copenhagen, Denmark: A Case-Crossover Analysis. Int J Environ Res Public Health 2011 Sept;8(9):3712-27.
  • Semenza JC, McCullough JE, Flanders WD, McGeehin MA, Lumpkin JR. Excess hospital admissions during the July 1995 heat wave in Chicago. Am J Prev Med 1999 May;16(4):269-77.
  • Turner LR, Barnett AG, Connell D, Tong SL. Ambient Temperature and Cardiorespiratory Morbidity A Systematic Review and Meta-analysis. Epidemiology 2012 Jul;23(4):594-606.
  • Hoge gezondheidsraad. Ontwerp van tussentijds advies van de hoge gezondheidsraad betreffende de ozon problematiek. FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu 2003. Kabinetsnota nr. CAB/RD/RW/JPD/DD/2003.
  • Bustos Sierra N, Tersago K, Aerts R, Van Casteren V, Mailier P. Rapport: Overheidsopdracht voor de validatie van een nieuwe drempelwaarde in het kader van warmteperiodes. Agentschap zorg en gezondheid 2016. Bestek nr. AZG/Prev/MGZ/2016/WAP.
  • Kenney WL, Munce TA. Invited review: Aging and human temperature regulation. J Appl Physiol 2003 Dec;95(6):2598-603.
  • Rhoades JL, Gruber JS, Horton B. Developing an In-depth Understanding of Elderly Adult's Vulnerability to Climate Change. Gerontologist 2018 May;58(3):567-77.
  • Buckley JP, Samet JM, Richardson DB. Does Air Pollution Confound Studies of Temperature? Epidemiology. 2014;25(2):242-5.
Universiteit of Hogeschool
Master in de Huisartsgeneeskunde
Publicatiejaar
2019
Promotor(en)
Gijs Van Pottelbergh en Katrien De Troeyer
Kernwoorden
Share this on: