FAMILIE-ERVARINGSWERK IN DE LIFT
Eén op vier personen krijgt vroeg of laat af te rekenen met psychische problemen. Een psychische stoornis heeft doorgaans veel invloed op de personen in de nabije omgeving van de patiënt. Stel dat u hiermee geconfronteerd wordt in uw gezin, dan kan u zich voorstellen dat gesprekken, met iemand die hier zelf reeds ervaring mee heeft, en hieromtrent vormingen heeft gevolgd om anderen in dit proces te begeleiden, welkom zouden zijn.
Maatschappelijke evolutie
Sinds het midden van de jaren ‘50, komt het perspectief van familieleden van personen met een psychiatrische problematiek naar voor in wetenschappelijk onderzoek. Het besef van het belang van psycho-educatie voor het gezin, om zowel de cliënten als de gezinsleden te ondersteunen, en hun levenskwaliteit te maximaliseren, groeit zowel nationaal als internationaal en wordt geregeld in verband gebracht met mobiele teams. Psycho-educatie verwijst naar educatieve en/of opvoedkundige interventies om mensen te leren omgaan met hun beperkingen door het verwerven van kennis, vaardigheden in de omgang, meer zelfvertrouwen en via psychologische hulp bij het verwerkingsproces. Mobiele teams, van waaruit de hulpverleners, familieleden en familie-ervaringswerkers voor dit onderzoek werden gerekruteerd, zijn teams die langdurige interventies op maat bieden in de thuisomgeving van de cliënt met psychiatrische problemen.
Nood aan wetenschappelijk onderzoek
Aangezien er weinig wetenschappelijke literatuur, met de focus op de rol en betekenis van familie-ervaringswerk, zoals ervaren door verschillende betrokken actoren, voorhanden is, tracht deze masterproef hierop een antwoord te bieden. Met familie-ervaringswerk wordt een familie-ervaringsdeskundige beschreven die, naast het hebben van ervaringskennis en een opleiding en/of vorming heeft genoten, ook andere familieleden ondersteunt in de praktijk.
Meerwaarde volgens alle betrokken actoren
Uit het onderzoek blijkt dat zowel familieleden, familie-ervaringswerkers als hulpverleners een meerwaarde zien in de inzet van familie-ervaringswerkers bij mobiele begeleiding. Verder blijkt dat er een verschuiving in positieve richting plaatsvindt bij de hulpverlening wat betreft de mentaliteit om triadisch te werken. Triadisch werken gaat over de intense en eerlijke samenwerking tussen cliënt, familieleden en hulpverleners.
Positieve invloed op familieleden
Familieleden zien heel wat voordelen in contacten met een familie-ervaringswerker omdat ze gelijkaardige ervaringen delen en de familie-ervaringswerker voor hen een grote bron van steun en begrip vormt. Zo brengen zij de familieleden tips bij, geeft men raad, maar inspireren ze familieleden ook, bijvoorbeeld om de beperkingen van hun naaste te aanvaarden of om vaker aan zichzelf te denken en voor zichzelf op te komen. Verder blijken de contacten een positieve invloed te hebben op het herstelproces van familieleden. Dit wil zeggen dat zij door deze contacten meer zelfvertrouwen krijgen, meer activiteiten ondernemen waar ze gelukkig van worden, en dat zij hoop durven te koesteren voor de toekomst. Tenslotte hebben familieleden het gevoel dat er altijd iemand voor hen ter beschikking staat voor het geval dat er zich een crisis zou voordoen.
Ruimte tot groei
Familie-ervaringswerkers en hulpverleners zien echter nog ruimte tot verbetering. Zij pleiten voor een duidelijk functieprofiel, structureel ingebouwde overlegmomenten en een betere samenwerking tussen hulpverleners en familie-ervaringswerkers. Tot slot belicht dit onderzoek dat familie-ervaringswerk in België nog in zijn kinderschoenen staat en dat er vanuit de overheid nood is aan (financiële) ondersteuning. In de praktijk is een degelijk functieprofiel en duidelijkheid omtrent de invulling noodzakelijk om tot een gedegen uitwerking te komen.
Het staat dus buiten kijf dat aandacht voor familieleden van onmiskenbaar belang is en dat ook zij niet vergeten mogen worden. Vaak durven familieleden niet met hun verhaal naar buiten komen vanwege het stigma dat nog steeds rond een psychiatrische problematiek hangt. Eén op vier krijgt te maken met een psychische stoornis. De kans is dus groot dat wanneer je nog eens met een groep vrienden afspreekt, hier minstens één persoon van dichtbij mee geconfronteerd is geweest.
