Het onderscheid der goederen en de toepassing ervan in het burgerlijk, sociaal en fiscaal recht: tijd voor verandering?

Kathlijn Brouns Kathlijn Brouns
Persbericht

Sociale huurder én eigenaar van onroerende eigendom: terecht onverenigbaar?

In een uitzending van de Zevende Dag van januari 2018, werd een nieuwe wet van de Vlaamse Regering uit de doeken gedaan. Die wet schroefde de toekenningsvoorwaarden voor een sociale huurwoning gevoelig aan. Het zou vanaf dan mogelijk zijn om iemand die slechts voor een gedeelte eigenaar is van een huis, het recht op een sociale woning te ontzeggen. Kathlijn Brouns, masterstudente rechten, bekeek die uitzending en bleef met een wrang gevoel achter. Het onderscheid der goederen, zijnde het onderscheid tussen roerende en onroerende eigendom, wordt gehanteerd om mensen in categorieën van gerechtigden en niet-gerechtigden onder te verdelen. Maar, op welke fundamenten berust dat onderscheid? Is het wel rechtvaardig om aan de hand van dit onderscheid over de huisvesting van duizenden mensen te beslissen? Zijn er geen betere alternatieven? Die vragen zijn het uitgangspunt van deze masterscriptie.

 Het onderwerp bevindt zich in een soort grijze zone. Het problematische van de wet is immers het gevolg van een verwevenheid tussen het burgerlijk recht en het sociaal recht.  Men past een eeuwenoud principe, zijnde het onderscheid der goederen, toe op een hedendaagse problematiek.  In een uitgebreide studie, waarbij zowel het recht in de andere Belgische gewesten, als in onze buurlanden, onder de loep wordt genomen, wordt de wetswijziging kritisch onderzocht. Er blijken verschillende pijnpunten te zijn. Ten eerste, is het onderscheid dat in ons wetboek zijn intrede deed in de tijd van Napoleon, verouderd en op verschillende vlakken omstreden. Onroerende eigendom is al lang niet meer het enige waardevolle onderdeel van iemands bezit. Hoewel roerende eigendom dus steeds waardevoller wordt, is het voor de toekenning van een sociale woning niet van tel. Ten tweede, is een klein gedeelte van een onroerende eigendom, voldoende om iemand uit te sluiten van het recht op een sociale woning, hoewel deze persoon daarom niet beschikt over een woonalternatief. Mensen die niet in hun eigen woonbehoefte kunnen voorzien, worden op die manier toch het recht op behoorlijke huisvesting ontzegd. Bewoners van een sociale huurwoning die na een familiale erfenis jarenlang ongewild in onverdeeldheid zitten, zijn door deze wetswijziging bijvoorbeeld genoodzaakt te verhuizen. Ten derde, is het criterium van onroerende eigendom niet waterdicht. Door gebrek aan gegevensuitwisseling kunnen onroerende eigendommen in het buitenland immers onder de radar blijven. Daarnaast kan iemand met een goede raadgever of iemand die kennis heeft van het recht, de voorwaarde gemakkelijk omzeilen. Deze kan bijvoorbeeld een onroerende eigendom verkopen en met het geld dat hij in de plaats krijgt zijn bankrekening spijzen, zonder uitgesloten te worden van een sociale huurwoning.

Het recht blijkt niet volmaakt en er is nood aan verandering. Er worden daarom verschillende alternatieven onderzocht die een rechtvaardige en gelijke behandeling van kandidaat-huurders kunnen garanderen. Het algemene uitgangspunt daarbij is dat het mogelijk moet zijn om een gedeelte van het roerende vermogen in acht te kunnen nemen. Er wordt nagedacht over een mogelijk register voor roerende goederen, naar analogie met het register dat men in België heeft voor onroerende eigendom. Al snel blijkt dat het registreren van roerende eigendom een onbegonnen werk is en dat de voordelen niet opwegen tegen de nadelen. Een ander alternatief is het invoeren van een middelentoets voor sociale huurders. Sociale verhuurkantoren zouden gemachtigd kunnen worden om inzage te krijgen in de vermogenstoestand van de kandidaat-huurders. Op die manier worden enkel de kandidaat-huurders onderzocht en dient niet iedere Vlaming zijn roerende eigendom te registreren. In de Vlaamse regeringsonderhandelingen wordt dit alternatief zeer voorzichtig naar voren geschoven. Een ander probleem waarvoor een oplossing wordt uitgewerkt, zijn de onroerende eigendommen in het buitenland. Verschillende gevallen van fraude kwamen dit jaar aan het licht. De mogelijkheid om via een privébedrijf buitenlandse eigendommen op te sporen, lijkt een steeds groter draagvlak te krijgen. Ook in de Vlaamse regeringsonderhandelingen komt dit soort onderzoek aan bod.

De nieuwe wet ligt om verschillende redenen onder vuur. Eigenaar zijn van een volledig onroerend goed met de mogelijkheid om in te wonen, is zonder twijfel onverenigbaar met een statuut als sociale huurder. Eigenaar zijn van een half, een vierde of zelfs een honderdste van een onroerend goed dat zich niet leent tot woning, zou niet onverenigbaar mogen zijn met een statuut als sociale huurder. En toch is dat het wel.

Bibliografie

BELGIE

Wetgeving

 

  • Belgische Grondwet, BS 7 februari 1831.
  • Bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, BS 15 augustus 1980.
  • Bijzondere wet betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, BS 17 januari 1989.
  • Burgerlijk Wetboek van 21 maart 1804, Code Napoléon 3 september 1807.
  • Wetboek van Koophandel, BS 10 september 1807.
  • Wet van 16 december 1851 betreffende de voorrechten en hypotheken, BS 22 december 1851.
  • Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten, BS 1 december 1939.
  • Wetboek van de Inkomstenbelasting, BS 30 juli 1992.
  • Decreet van 15 juli 1997 houdende de Vlaamse Wooncode, BS 19 augustus 1997.
  • Decreet van 31 mei 2013 houdende wijziging van diverse decreten met betrekking tot wonen, BS 11 juli 2013.
  • Decreet van 14 oktober 2016 houdende wijziging van diverse decreten met betrekking tot wonen, BS 13 december 2016.
  • Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijk Regering houdende de regeling van de verhuur van woningen die beheerd worden door de Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij of door de openbare vastgoedmaatschappijen, BS 14 november 1996.
  • Code Wallon du Logement, BS 4 december 1998.
  • Besluit van de Vlaamse Regering van 20 oktober 2000 tot reglementering van het sociale huurstelsel voor sociale huurwoningen die worden verhuurd of onderverhuurd door de Vlaamse Huisvestingsmaatschappij of een sociale huisvestingsmaatschappij, BS 13 december 2000.
  • Besluit van de Vlaamse Regering tot reglementering van het sociale huurstelsel ter uitvoering van titel VII van de Vlaamse Wooncode, BS 7 december 2007.
  • Besluit van 26 september 2013 van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering betreffende de stedenbouwkundige lasten die opgelegd worden bij de uitreiking van stedenbouwkundige vergunningen, BS 2 december 2013.
  • Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van diverse bepalingen van het besluit van de Vlaamse Regering van 12 oktober 2007 tot reglementering van het sociale huurstelstel ter uitvoering van titel VII van de Vlaamse Wooncode, BS 22 februari 2017.
  • Besluit van 13 juli 2017 van de Brusselse Hoofdstedelijk Regering tot wijziging van het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijk Regering houdende de regeling van de verhuur van woningen die beheerd worden door de Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij of door de openbare vastgoedmaatschappijen, BS 6 oktober 2017.
  • Vlaamse Woonraad, Advies, ‘Naar een versterkt recht op wonen’, 19 december 2013, nr. 2013/17.
  • Voorontwerp van wet houdende invoeging van Boek 3 ‘Goederen’ in het nieuw Burgerlijk Wetboek,  https://justitie.belgium.be/nl/bwcc (consultatie op 20 april 2018), 2017, 444p.
  • Voorstel van decreet houdende wijziging van het decreet van 15 juli 1997 houdende de Vlaamse Wooncode, wat betreft het uitsluiten van de sociale huisvesting van onderdanen van landen die geen controle op de naleving van de eigendomsvoorwaarde toestaan, ingediend op 15 maart 2017.
  • Amendement (HASQUIN) tot herziening van titel II van de Grondwet door invoeging van artikel 24bis betreffende de economische en sociale rechten, Parl.St. Senaat, B.Z. 1991-1992, nr. 100-2/3, 19.
  • Ontwerp van decreet houdende wijziging van diverse decreten wat de woonkwaliteitsbewaking betreft, Parl. St. Vlaams Parlement, 1996-97, nr. 654/1, 11.
  • Nota aan de Vlaamse Regering, VR/2015/1812/DOC.1443/1TER, 3.
  • Vraag om uitleg van mevrouw Griet Coppé bij het inschrijven voor een sociale assistentiewoning, Hand. Vl. Parl., 2013-2014, 11 maart 2014, C-149-WEL12,5.
  • Belg benut mogelijkheid om nalatenschap gratis te verwerpen, Perscommuniqué, Brussel 5 juli 2019, https://www.notaris.be/nieuws-pers/detail/belg-benut-mogelijkheid-om-nalatenschap-gratis-te-verwerpen.

Rechtspraak

 

  • HvJ 16 januari 2003, nr. C-315/00, Jur. HvJ 2003, I, 563.
  • GwH. 20 juni 2007, nr. 87/2007, nr. 87/2007, Amén. 2008, 50.
  • GwH. 7 november 2013, n° 145/2013, https://www.const-court.be/public/n/2013/2013-145n.pdf.
  • Cass. 23 juli 1858, Pas. 1858, 241.
  • Cass. 8 juni 1922, Pas. 1922, I, 348.
  • Cass. 17 juli 1938, Pas. 1938, I, 259.
  • Cass. 24 oktober 1938, Pas. 1938, I, 331.
  • Cass. 17 januari 1955, Pas. 1955, 510.
  • Cass. 21 september 1978, JT 1979, 306.
  • Cass. 11 september 1980, Arr. Cass. 1980-81, 32.
  • Cass. 15 september 1988, A.F.T. 1989, 78, NOOT LAURENT, F.
  • Cass. 23 februari 1989, Fisc. Koer. 1989, 366, noot NEMERY DE BELLEVEAUX, J.P.
  • Cass. 23 november 1989, Arr. Cass. 1989-1990, 414.
  • Cass. 20 februari 1997, Pas. 1997, I, 259.
  • Cass. 14 februari 2008, RW 2009-09, 456, noot SAGAERT, V., JLMB 2008, 1700.
  • Cass. 23 juni 2008, RW 2010-2011, 1519.
  • Cass. 15 maart 2012, Arr. Cass. 2012, 678, Fiscoloog, 2012, 423, noot SALVE, A.
  • RvS, 17 november 2008, nr. 187.998, RW 2009-10, 957.
  • Antwerpen, 5 februari 2002, TFR 2002, 889.
  • Bergen 5 juni 1986, F.J.F.1996, 198.
  • Brussel 24 december 1987, Rec. gén. enr. not. 1987, nr. 23535, 415.
  • Gent 17 mei 1966, Rev. Fisc. 1967, 322.
  • Gent 12 maart 1991, T. Vred. 1991, 212.
  • Gent 21 december 1999, F.J.F. 2000, 440.
  • Gent 16 maart 2000, Fisc. Koer. 2000, 26.
  • Gent 14 december 2004, TGR 2005, 24.
  • Gent 11 januari 2011, TFR 2011, afl. 405, 603.
  • Gent 13 december 2016, Fiscoloog 2017, afl. 1510, 11.
  • Luik, 17 maart 1983, J.D.F. 1984, 113.
  • Luik, 13 juni 1983, J.L. 1983, 1175. 
  • Rb. Brussel 10 juni 1964, Rec. gén. 1965, nr. 20.823.
  • Rb. Brussel 12 mei 1970, Pas. 1970, III, 113.
  • Rb. Gent 18 oktober 2001, Act. Fisc. 2002, afl.10, 4.
  • Rb. Huy 26 mei 1954, Jur. Liège 1954-55, 6.
  • Rb. Kortrijk 4 december 1952, Rev. Faill. 1952-53, 127.
  • Rb. Kortrijk 11 juni 1959, Rec.gén.enr.not. 1960, nr. 20278, 433.
  • Rb. Leuven 16 februari 1982, Rec. gén. enr. not. 1982, nr. 22826.
  • Rb. Luik 15 juni 2009, F.J.F. 2010, 1099.
  • Vred. Brussel 26 mei 2009, TBBR 2009, afl. 10, 508 met noot BERNARD, N.
  • Vred. Elsene 27 april 1994, T. Vred. 1997, 125.
  • Vred. Hamme 6 juni 2019, nr. 2019/1231, cvba De Zonnige Woonst t/ X. en Y, onuitg.
  • Vred. Ukkel 16 april 2007, JLMB 2007, 1003 met noot BERNARD, N.

Rechtsleer

Boeken

  • APERS, A., De invloed van de wil van de partijen op de kwalificatie van goederen, onuitg. doctoraatsthesis rechten KU Leuven, 2016, 605p.
  • APERS, A., Wilsautonomie bij de kwalificatie van goederen, Antwerpen, Intersentia, 2017, 663p.
  • BERNARD, N. en VAN MIEGHEM, W., De huisvestingcrisis in Brussel: een probleem van betaalbaarheid en/of aanbod?, Brussel, Bruylant, 2005, 150p.
  • BERNARD, N., Politiques du logement en Région bruxelloise, Brussel, Bruylant, 2016, 608p.
  • BERNARD, N., Précis de droit des biens, Waver, Anthemis, 2017, 540p.
  • COUSY, H., COUTURIER, J.J., VEKEMAN, R. en HERBOTS, J.H., Het onroerend goed in de praktijk, Antwerpen, Kluwer, 1980, losbl.
  • COUTURIER, J.J., PEETERS, B. en VAN DE VELDE, E., Belgisch belastingrecht in hoofdlijnen, Antwerpen, Maklu, 2016, 1280p.
  • DAMBRE, M., DEFOOR, W., VANDROMME, T. en VANNESTE, K., Huurzakboekje 2018, Mechelen, Wolters Kluwer, 2018, 430p.
  • DE BROE, L., Vademecum Fiscale Falconis, Mechelen, Kluwer, 2017, 542p.
  • DEKKERS, R. en DIRIX, E., Handboek burgerlijk recht, II, Antwerpen, Intersentia, 2005, 820p.
  • DE PAGE, H. en DEKKERS, R. Traité élémentaire de droit civil Belge, V, Brussel, Bruylant, 1975, 1166p.
  • DEMEURICHY, K., SCHMITZ, E. en VAN DONINCK, S., Indirecte belastingen en onroerend goed, Mechelen, Kluwer, 2007, 402p.
  • DEMOLOMBE, C., Cours de Code civil, Tome cinqième, De la distinction des biens, de la propriété, de l’usufruit, de l’usage et de l’habitation, Brussel, Bruxelles Meline, Cans et Compagnie, 1854, 538p.
  • DERINE, R., VAN NESTE, F. en VANDENBERGHE, H., Zakenrecht in Beginselen van Belgisch privaatrecht, I A, Antwerpen, Standaard, 1974, 1079p.
  • FAVRIL, A., De rol van partijautonomie en het onderscheid tussen roerende en onroerende goederen, onuitg. masterthesis rechten KU Leuven, 2012, 61p.
  • GILISSEN, J., Historische inleiding tot het recht, Antwerpen, Kluwer Rechtswetenschappen, 1981, 811p.
  • GODDING, P., Le droit privé dans les Pays-Bas méridionaux du 12e au 18e siècle, Brussel, Académie Royale de Belgiue, 1987, 598p.
  • HANSELAER, A. en HUBEAU, B., Sociale huur, Brugge, die Keure, 2011, 273p.
  • HANSENNE, J., Les biens. Précis, Luik, Edition collection scientifique de la Faculté de droit de Liège, 1996, 627p.
  • HEIRBAUT, D. en BAETEMAN, G., De huidige en de originele tekst met alle wijzigingen in België van 1804 tot 2004. Le texte actuel et l'édition originale avec toutes les modifications en Belgique de 1804 jusqu'à 2004, I, Mechelen, Kluwer, 2004, 1092p.
  • HEIRBAUT, D., Privaatrechtsgeschiedenis van de Romeinen tot heden, Gent, Academia Press, 2013, 428p.
  • HUBEAU, B., Het huisvestingsrecht in gewestelijk, gemeenschaps- en federaal perspectief, Brugge, die Keure, 1994, 1381p.
  • HUBEAU, B. en DE LANGE, R., Het grondrecht op wonen: de grondwettelijke erkenning van het recht op huisvesting in Nederland en België, Antwerpen, MAKLU, 1995, 188p.
  • HUBEAU, B., De Vlaamse Wooncode en de sociale huisvesting in het Vlaams Gewest, Brugge, die Keure, 2007, 313p.
  • LECOCQ, P., Manuel de droit des biens : Tome I : biens et propriété, Brussel, Larcier, 2012, 498p.
  • MAES, G., De afdwingbaarheid van sociale grondrechten, Antwerpen, Intersentia, 2003, 523p.
  • PITTINI, A. en LAINO, E., Le logement social européen – les rouages d’un secteur, Brussel, Cecodhas/Housing Europe, 2012, 104p.
  • RENARD, C. en J. HANSENNE, J., Les Biens, Répertoire Notarial, Brussel, II, Larcier, 1987, 119p.
  • ROMAIN, J. F., Droit réels – chronique de jurisprudence 1998-2005, Brussel, Larcier, 2007, 332p.
  • SAGAERT, V., Goederenrecht, Mechelen, Kluwer, 2014, 785p.
  • SNAET, S. en VERBEKE, A.L, Mede-eigendom en onverdeeldheid, Brugge, die Keure, 2011, 70p.
  • SNIJDERS, H.J., Goederenrecht, Deventer, Kluwer, 2012, 651p.
  • SPRUYT, A., Inleiding tot het belastingrecht, Brugge, die Keure, 2002, 322p.
  • SWINNEN, K., Accessoriteit in het vermogensrecht, Antwerpen, Intersentia, 2014, 546p.
  • TILLEMAN, B., VERBEKE, A.L. en SAGAERT, V., Vermogensrecht in kort bestek, Antwerpen, Intersentia, 2013, 482p.
  • VANDENBERGHE, H., Goederenrecht, Leuven, Acco, 2006, 248p.
  • VAN DE WOESTEYNE, I., Fiscaal recht in essentie, Antwerpen, Intersentia, 2017, 414p.
  • VANDROMME, T., De sociale huur als instrument ter verwezenlijking van het grondrecht op wonen, Onderzoek in opdracht van het agentschap Wonen-Vlaanderen van de Vlaamse overheid, Universiteit Antwerpen, 2015, 273p.
  • VANDROMME, T., Woningkwaliteitsbewaking in het Vlaams Gewest, Mechelen, Wolters Kluwer, 2016, 341p.
  • VANDROMME, T., De verhuring van woningen via de overheid als instrument ter verwezenlijken van het grondrecht op wonen, Proefschrift voorgedragen tot het behalen van de graad van Doctor in de rechten, Universiteit Antwerpen, 2018, 861p.
  • VAN HOUTTE, J., Beginselen van Belgisch Belastingrecht, Brussel, Bruylant, 1979, 677p.
  • VAN NESTE, F., Beginselen van Belgisch privaatrecht, Gent, Story Scientia, 1990, 507p.
  • WERDEFROY, F., Registratierechten 2014-2015, I, Mechelen, Wolters Kluwer, 2015, 258p.
  • WINTERS, S., VERMEIR, D., VAN DOOREN, W. en HUBEAU, B., Vereenvoudiging van het sociaal huurstelsel. Van het regelen van details naar regelen volgens principes, Leuven, Steunpunt Wonen, 2017, 178p.
  • WYLLEMAN, A., Goederenrecht, Brugge, die Keure, 2017, 177p.
  • X, Homans maakt regels voor sociale woning strenger, 2016,  http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/binnenland/1.2856378.

 

Tijdschriften

  • APPERMONT, N., “De verhouding tussen het burgerlijk recht en het fiscaal recht binnen de Belgische rechtsorde”, AFT 2018, afl. 1, 23-55.
  • BASTENIE, M., “De fiscus en uw buitenlands onroerend goed”, Vastgoed info 2010, afl. 11-12, 1-2.
  • BERNARD, N., “Des voies nouvelles pour le logement à caractère social”, Jurim pratique de l’immobilier 2/2015, 3-7.
  • BLOMME, P. “Geen privédetectives voor steuntrekkers in Antwerpen, 18 januari 2019, De Tijd, www.tijd.be/politiek-economie/belgie/vlaanderen/geen-privedetectives-voor-steuntrekkers-in-antwerpen/10088424.html.
  • DERINE, R.,” Overzicht rechtspraak zakenrecht”, T.P.R. 1965, nr. 1, 53-106.
  • DUMON, F., “Les impôts directs, l’Etat de droit et la Constitution”, JDF 1984, 5-35.
  • GOEDEBUER, A., “De onroerende voorheffing op materieel en outillage”, NFM 2003, 239-264.
  • HERMAND, O. en PHILIPPE, D.E., « Quand les meubles s’immobilisent », Rec.gén.enr.not., 2004, 293-294.
  • JACQUES, D., “Over stacaravans en onroerende voorheffing”, T.F.R. 2000, 653-655.
  • JACQUES, D. en DESMET, J., “Rolkranen zijn niet onroerend: terugkeer naar de incorporatievereiste?”, T.F.R. 2002, 891-893.
  • KESTEMONT, M. en DE MUYNCK, F., “L’arrêté du 26 septembre 2013 relatif aux charges d’urbanisme imposées à l’occasion de la délivrance des permis d’ubranisme”, Jurim pratique de l’immobilier 2/2015, 7-29.
  • KOKELENBERG, J., VAN SINAY, T. en VUYE, H., “Overzicht van rechtspraak – zakenrecht (1980-1988)”, T.P.R. 1989, nr. 1, 1690-1857.
  • KOKELENBERG, J., “Onroerend van nature: een begrip in beweging”, TBBR 1990, 215-218.
  • KOKELENBERG, J., “Onroerend uit zijn aard: de beperkingen van de notie beperkt”, TBBR, 2009, 337-347.
  • KRINGS, E., “L’interprétation des lois fiscales”, Rev. Fisc. 1965, 585-615.
  • LAUWERS, N., “De draagwijdte van het beginsel ‘in dubio contra fiscum’”, AFT 2016, afl. 4, 26-59.
  • MAES, G., “Juridische afdwingbaarheid van grondrechten op minimumvoorzieningen.”, TSR 2005, nr. 4, 609-658. 
  • MAES, G., “Het standstillbeginsel in verdragsbepalingen en in artikel 23 Gw.: progressieve (sociale) grondrechtenbescherming”, RW 2005-06, 1081-1094.
  • MUYLLE, M., “Over het statuut der goederen: de rolkraan gewikt, gewogen en onroerend uit de aard bevonden”, noot onder Cass., 14 februari 2008, TBO 2008, 118-121.
  • PRIEMUS, H., “Social housing and illegal state aid: the agreement between European Commission and Dutch Government”, International Journal of Housing Policy 2011, 89-104.
  • ROMAIN, J.F., « La distinction entre les biens », J.T. 2004, 277- 279.
  • ROMAIN, J.F., “Interprétation de la loi, fiction juridique, immeubles par nature et par destination économique”, RCJB, 2010/1, 63-147.
  • SAGAERT, V., “Onroerendmaking door incorporatie: verschil tussen beweegbaarheid en verplaatsbaarheid”, R.W., 2008-09, 457-459.
  • SOUFFRIAU, P., “Onroerende goederen uit hun aard- Begrip- Rolkranen?” Fisc. Koer. 2008, 464-567.
  • TIBERGHIEN, A., “De interpretatie van de fiscale wet”, AFT 1959-1960, 7-39.
  • TIBERGHIEN, A., “Is het belastingrecht autonoom?”, AFT 1966, 289-291.
  • VAN BRUSTEM, E., “De la nature des immeubles par nature”, JLMB, 2008, 1703-1709.
  • VANDROMME, T., “Privéfirma mocht bewijs over buitenlands onroerend goed vergaren”, Juristenkrant 2019, afl. 392, 6-7.
  • VAN OMMESLAGHE, P., “Droit commun et droit fiscal”, JDF, 1989, 5-32.
  • VAN VOOREN, W., “Gents sp.a-fractieleidster woont in sociale woning”, De Tijd, 4 oktober 2018, www.tijd.be/politiek-economie/belgie/federaal/gents-sp-a-fractieleidster-woont-in-sociale-woning/10055813.html. (consultatie op 6 april 2018)
  • ZENATI, F., « La proposition de refonte du Livre II du Code civil. Etude critique », Rev.trim.dr.civ. 2009, 211-244.
  • X, “Dertien gevallen van fraude met sociale woningen in Antwerpen”, De Morgen, 9 oktober 2018, www.demorgen.be/nieuws/dertien-gevallen-van-fraude-met-sociale-woningen-in-antwerpen~b47b0655/. (consultatie op 6 april 2018)
  • X, “Vijfduizend gezinnen met te hoog inkomen in sociale woning”, Knack, 5 oktober 2018, www.knack.be/nieuws/belgie/vijfduizend-gezinnen-met-te-hoog-inkomen-in-sociale-woning/article-belga-1375571.html. (consultatie op 6 april 2018)
  • X, “Letterlijk. De startnota van N-VA voor de Vlaamse regeringsonderhandelingen”, De Standaard, 12 augustus 2019, www.standaard.be/cnt/dmf20190812_04555464. (consultatie op 14 augustus 2019)

 

Bijdragen in verzamelwerken en reeksen

  • DE BROE, L. en DEBELVA, F., “Basisprincipes van het Belgisch fiscaal recht” in DE BROE, L. (ed.), Vademecum Fiscale Falconis, Mechelen, Wolters Kluwer, 2017, 1-68.
  • DE DECKER, P., “Tussen woord en daad: over de doorwerking van het recht op wonen in Vlaanderen”, in HUBEAU, B. en DE LANGE, R., (eds.), Het grondrecht op wonen: de grondwettelijke erkenning van het recht op huisvesting in Nederland en België, Antwerpen, MAKLU, 2005, 145-161.
  • DE SMEDT, P., “De versterking van het instrumentarium voor de handhaving van de Vlaamse woonnormen: In de laatste rechte lijn in de strijd tegen de huisjesmelkerij?”, in orde van Advocaten Kortrijk (ed.), Het onroerend goed in de verschillende takken van het recht: vormingsprogramma 2006-2007, Brussel, Larcier, 2008, 383-418.
  • HANSELAER, A., “De verhuring van sociale woningen” in HUBEAU, B., (ed.), Twintig jaar Vlaamse Wooncode. Hoe sterk is porselein? Brugge, die Keure, 2017, 177-199, 177-199.
  • HUBEAU, B., “Het recht op wonen als sociaal grondrecht: internationale bronnen en inbedding in de Belgische rechtsorde” in HUBEAU, B. en DE LANGE, R. (eds.), Het grondrecht op wonen: de grondwettelijke erkenning van het recht op huisvesting in Nederland en België, Antwerpen, MAKLU, 1995, 43-83.
  • HUBEAU, B., “Inleiding – Het grondrecht op wonen aan het werk; maar (hoe) werkt het grondrecht op wonen? “, in BERNARD, N. en HUBEAU, B. (eds.), Recht op wonen- naar een resultaatsverbintenis?, Brugge, die Keure, 2013, 1-11.
  • NULENS, T., “Streefcijfers voor de realisatie van sociale woningen: een vloek of een zegen?” in HUBEAU, B. en VANDROMME, T. (eds.), Twintig jaar Vlaamse Wooncode: Hoe sterk is porselein?, Brugge, die Keure, 2017, 257-291.
  • PIRLET, B., “Propriété” in ROMAIN, J.F., (ed.), Droit réels, Chronique de jurisprudence 2006-2015, Brussel, Larcier, 2017, 3-73, 11-73.
  • RIMANQUE, K., “Algemene situering van de sociale grondrechten in de Belgische rechtsorde”, in HUBEAU, B. en DE LANGE, R. (eds.), Het grondrecht op wonen: de grondwettelijke erkenning van het recht op huisvesting in Nederland en België, Antwerpen, MAKLU, 1995, 37-49.
  • SPINNEWIJN, F., “Het afdwingbaar recht op wonen”, in DE DECKER, P., (ed.), Woonnood in Vlaanderen, Antwerpen, Garant, 2015, 545-549.
  • TILLEMAN, B., “De notie roerend en onroerend goed” in TILLEMAN, B. en VERBEKE, A., (ed)., Zakenrecht, Brugge, die Keure, 2005, 3-42.
  • VANDENHOLE, W., “Conclusie”, in BERNARD, N. en HUBEAU, B. (eds.), Recht op wonen: naar een resultaatsverbintenis?, Brugge, die Keure, 2013, 283-309.
  • VANDERBIESEN, K. en VANDROMME, T., “De Vlaamse woningkwaliteitsbewaking anno 2016: na 20 jaar volledig volwassen?”, in HUBEAU, B. en VANDROMME, T. (eds.), Twintig jaar Vlaamse Wooncode: Hoe sterk is porselein?, Brugge, die Keure, 2017, 67-126.
  • VANDROMME, T., “Een aanzet tot concrete invulling van het recht op wonen als resultaatsverbintenis”, in BERNARD, N. en HUBEAU, B. (eds.), Recht op wonen- naar een resultaatsverbintenis?, Brugge, die Keure, 2013, 157-183.
  • VAN DAMME, P., “Het grondrecht op wonen: waarborgen en institutioneel kader,” in HUBEAU, B., (ed.), Twintig jaar Vlaamse Wooncode. Hoe sterk is porselein?, Brugge, Die Keure, 2017, 45-66.
  • VAN POTTELBERGE, J., “Lokaal woonbeleid” in HUBEAU, B. en VANDROMME, T. (eds.), Vijftien jaar Vlaamse Wooncode, Brugge, die Keure, 2012, 171-209.
  • VUYE, H., “50 jaar na de encyclieken van 6 april 1960. Een analyse van 50 jaar cassatierechtspraak omtrent burenhinder” in SAGAERT, V. (ed.), Goederenrecht, Brugge, Die Keure, 71-95.
  • WILLE, M., « Des biens et des différentes modifications de la propriété », in HENNEBICQ, L. en WATHELET, J., (eds.), Les Novelles, Droit civil, Brussel, Larcier, 1941, 419p.
  • WINTERS, S., “Twintig jaar ontwikkelingen op de Vlaamse woningmarkt: of hoe woonbeleid veel meer is dan ‘woonbeleid’”, in HUBEAU, B. en VANDROMME, T. (eds.), Twintig jaar Vlaamse Wooncode: Hoe sterk is porselein?, Brugge, die Keure, 2017, 19-43.

 

FRANKRIJK

Wetgeving

 

  • Code Civil 21 mars 1804.
  • Code général des impôts de 6 avril 1950.
  • Code de la construction et de l’habitation de 31 mai 1978,
  • Loi n° 82-526 du 22 juin 1982 relative aux droits et obligations des locataires et des bailleurs, JORF du 23 juin 1982.
  • Loi n° 89-462 du 6 juillet 1989 tendant à améliorer les rapports locatifs et portant modification de la loi n° 86-1290 du 23 décembre 1986, JORF 24 décembre 1986.
  • Loi n° 2007-290 du 5 mars 2007 instituant le droit au logement opposable et portant diverses mesures en faveur de la cohésion sociale, JORF n°55 du 6 mars 2007.
  • Loi n° 2018-1021 du 23 novembre 2018 portant évolution du logement, de l'aménagement et du numérique, JORF 24 novembre 2018.
  • Arrêté du 29 juillet 1987 relatif aux plafonds de ressources des bénéficiaires de la législation sur les habitations à loyer modéré et des nouvelles aides de l'Etat en secteur locative, JORF du 19 août 1987.
  • Projet de loi portant évolution du logement, de l’aménagement et du numérique, enregistré à la Présidence de l’Assemblée nationale le 4 avril 2018, Enregistré à la Présidence du Sénat le 27 juin 2018.

 

Rechtspraak

 

  • Conseil Constitutionnel (FR) 19 januari 1995, nr. 94-359 DC, JO 29 januari 1995, overweging 6 en 7.
  • Cass. (FR) 29 juni 1902, Pas. 1903, IV, 42.
  • Cass. (FR) 24 november 1981, n° 80-13395, Bull. Civ. IV n° 408.
  • Cass. 3e civ. (FR.) 26 juni 1991, Bull.civ., 1993, 93.
  • CE (FR), 21 oktober 1981, 20656, dr.fisc. 1982, 129.
  • CE (FR) 24 februari 1999, Sté Transurba, 1999, 110.
  • Civ, 3e civ. (FR) 28 november 1984, n° 83-15.339, JCP 1985, IV, 47.

 

rechtsleer

Boeken

  • BART, J., Histoire du droit privé : de la chute de L’Empire romain au 19ième siècle, Parijs, Montchrestien, 2009, 477p.
  • BAUDRY-LACANTINERIE, G. en CHAVEAU, M., Traité pratique de droit civil, Les biens, VI, Parijs, Larose et Tenin, 1905, 925p.
  • CARBONNIER, J., Droit civil, III, Les Biens, Parijs, PUF, 1969, 300p.
  • DROSS, W., Droit des biens, Issy-les-Moulineaux, LGDJ, 2014, 460p.
  • DROSS, W., Droit des biens, Parijs, Domat, 2017, 472p.
  • LEVY, J-P. en CASTALDO, A., Histoire du droit civil, Parijs, Dalloz, 2010, 1619p.
  • MATHIEU, M. L., Droit civil, Les biens, Parijs, Sirey, 2013, 382p.
  • REBOUL-MAUPIN, N., Droit des biens, Parijs, Dalloz, 2016, 720p.
  • TERRE, F. en SIMLER, P. Droit civil, Les biens, Parijs, Dalloz, 2010, 498p.

Tijdschriften

  • REYGROBELLET, A., “De la nature juridique des éoliennes au regard de la distinction meubles/immeubles”, Revue de droit immobilier, Sirey, Dalloz, 2015, 567-572.

Bijdragen in verzamelwerken en reeksen

  • GALLOUX, J.C., «L’immeuble et le Code civil », in LEQUETTE, Y.  en LEVENEUR, L. (eds.), 1804-2004, Le Code civil, un passé, un présent, un avenir, Parijs, Dalloz, 2004, 1059p.

Nederland

Wetgeving

  • Oud Nederlands Burgerlijk Wetboek, Stb.10 april 1838.
  • Nederlands Burgerlijk Wetboek, Stb. 1 januari 2010.
  • Wet van 14 februari 1992, houdende nieuwe bepalingen met betrekking tot gemeenten, Stb. 14 februari 1992.
  • Wet van 15 december 1994, houdende algemene regels inzake de waardering van onroerende zaken, Stb. 20 december 1996.
  • Wet Inkomstenbelasting 2001, Stb. 11 mei 2000.
  • Besluit van 26 februari 2008, CPP 2008/257M.
  • Besluit Beheer Sociale Huursector, Stb. 27 oktober 1992.

 

Rechtspraak

 

  • HR (NL)13 juni 1975, ECLI:NL:HR:1975:AC3080, NJ 1975, 509.
  • HR (NL) 15 november 1991, NJ 1993, 316.
  • HR (NL) 27 november 1992, ECLI:NL:HR:1996:ZC0774 5, NJ 1993, 317.
  • HR (NL) 28 juni 1996, ECLI:NL:HR:1996:ZC2116, NJ 1997, 397.
  • HR (NL) 31 oktober 1997, NJ 1998, 97.
  • HR (NL), 17 november 2006, nr. 41485, BNB 2007, 48.
  • HR (NL) 27 september 2013, ECLI:NL:HR:2013:CA081, NJB 2013, 2143.

 

Rechtsleer

Boeken

  • AARTS, G.A.C., Belastingrecht voor Bachelors en Masters, Dodrecht, Convoy Uitgevers, 2013, 729p.
  • BARTELS, S.E., 20 jaar Nieuw BW en het goederenrecht, Nijmegen, Ars Aequi 2012, 478-486.
  • BARTELS, S.E. en VAN MIERLO, A.I.M., Mr. C. Asser’s Handleiding tot de Beoefening van het Nederlandsch Burgerlijk Recht – 3-IV Algemeen Goederenrecht, Deventer, Kluwer, 2013, 641p.
  • KEYZER, L.F.V., Beginselen van het Nederlandse zakenrecht, Den Haag, Jongbloed, 1956, 344p.
  • MARRES, O.C.R., MOL-VERVER, S.J. en VAN DE STREEK, J.L., Hoofdzaken belastingrecht, Den Haag, Boom Juridische Uitgevers, 2015, 502p.
  • MEIJERS, E.M., Ontwerp voor een nieuw Burgerlijk Wetboek, tekst, Eerste gedeelte en Tweede gedeelte, ’s Gravenhage, Staatsdrukkerij, 1954-1955, 184p.
  • REEHUIS W.H.M. en HEISTERKAMP, A.H.T., Goederenrecht, Deel 3, Deventer, Kluwer, 2012, 805p.
  • SNIJDERS, H.J. en RANK-BERENSCHOT, E.B., Goederenrecht, Deventer, Wolters Kluwer, 2017, 676p.
  • TWEEHUYSEN, V., Het uniciteitsbeginsel in het goederenrecht, Nijmegen, Kluwer, 2016, 363p.
  • VAN DER PLANK, P.J., Natrekking door onroerende zaken, Deventer, Wolters Kluwer, 2016, 279p.
  • WIESER, R., Fiscale aspecten van inkomen uit onroerend goed in het (inter)nationaal recht, Masterthesis fiscaal recht o.l.v. E. ALINK, Tilburg University, 2011, 51p.

Tijdschriften

  • VAN DER SCHAAR, J., “Het wordt nooit meer zoals het was”, Tijdschrift voor de Volkshuisvesting 2014, afl. 1, 11-16.
  • DE VRIES, P., DE HAAN, J., VAN DER WAL, E. en MARIEN, G., “A house price index based on the SPAR method”, Journal of Housing Economics, 18, 2009, 214-223.

Bijdragen in verzamelwerken en reeksen

  • HEYMAN, H.W., “Wanneer is een gebouw of werk ‘duurzaam met de grond verenigd’? Een kritische noot bij het Portacabinarrest” in BARTELS, S.E. en MILO, M.J. (eds.), Open normen in het goederenrecht, Den Haag, Boom Juridische Uitgevers, 2000, 91-122.
Universiteit of Hogeschool
Master in de Rechten, optie rechten
Publicatiejaar
2019
Promotor(en)
Vincent Sagaert
Kernwoorden
Share this on: