Argumentatief schrijven en burgerschapseducatie, leren debatteren als bevorderende factor?

Berten Hurkmans
Persbericht

Leren debatteren als wapen tegen polarisering?

In tijden van sociale media, waar sterke meningen in sneltempo gegenereerd worden, is het soms ver zoeken naar kritische, doordachte analyses die er in slagen om beide kanten van een verhaal te vertolken. Er is immers een verschil tussen een louter sterke mening en een gegronde mening.

Door de vluchtigheid van tweets en Facebookposts is het moeilijk te controleren waar meningen op gebaseerd zijn. Zelfs de president van het machtigste land ter wereld neemt vaak een loopje met de waarheid en professionele journalisten hebben grote moeite om telkens opnieuw zijn ‘Fake News’ te doorprikken. Hoe kunnen we dan van onze jongeren verwachten dat ze een kritische blik kunnen werpen op al die standpunten en stellingnames? Hoe vorm je en hoe herken je een overtuigende, gefundeerde mening? Deze vaardigheden aanleren is een enorme uitdaging voor ons onderwijs. Een argumentatie opbouwen kan je niet vanzelf en is een leerproces dat veel tijd en oefening vraagt. Argumenteren sporadisch aan bod laten komen tijdens één vak, zoals nu vaak het geval is, is onvoldoende. Het moet daarentegen een leerlijn zijn die zich manifesteert doorheen alle vakken en dat voor alle opleidingen. Grondig leren argumenteren mag niet beperkt blijven tot de lessen retorica in een zesde jaar Latijn. Nee, elke leerling die afstudeert uit het secundair onderwijs zou in staat moeten zijn om goede argumenten te herkennen. Kritische burgers zijn een voorwaarde voor onze democratie of zoals de vorige Amerikaanse president het formuleerde: ‘If our democracy is to function in a complicated society, we have to teach our kids enough critical thinking to be able to sort out what is true and what is false, what is contestable and what is incontestable’.

Naast het feit dat argumenteren een leerplandoel is bij het vak Nederlands, is het dus ook een belangrijke burgerschapsvaardigheid. Uit voorgaand onderzoek kunnen we leren dat burgerschapsvaardigheden zich ontwikkelen als leerlingen zich op de eerste plaats veilig genoeg voelen om hun mening te uiten. Er moet met andere woorden een klasklimaat gecreëerd worden waar leerlingen het met elkaar oneens kunnen zijn. Discussie zonder conflict is essentieel en daarvoor is een schooldebat een ideale werkvorm. In tegenstelling tot een gewoon debat, beslist bij een schooldebat het toeval wie welke kant van een stelling verdedigt. Zo leer je om argumenten en tegenargumenten te zoeken, zonder dat je je eigen mening verdedigt. Je leert er causaal redeneren en met overtuiging spreken voor een publiek.

In de context van deze masterproef werd gezocht naar manieren om argumentatief schrijven en burgerschapsvaardigheden te stimuleren aan de hand van een schooldebat. Om de mogelijke voordelen te onderzoeken, werden er tijdens een projectdag debatvaardigheden aangeleerd aan jongeren. Al doende en met onmogelijke stellingen zoals: ‘Ouders moeten verplicht mee op eerste dates’ of ‘Ieder huwelijk moet automatisch na 10 jaar worden stopgezet’ leerden jongeren zoeken naar argumenten en tegenargumenten. Doordat je in een schooldebat gedwongen wordt om één kant te verdedigen, leer je om vanuit verschillende perspectieven naar een stelling te kijken. De nadruk wordt niet gelegd op je eigen mening, wat een veilig klimaat schept om de eerste debatteervaardigheden te leren.

Voor en na de projectdag werd er een schrijftest en een vragenlijst afgenomen om na te gaan of leren debatteren een positieve invloed heeft op de argumentatieve schrijfvaardigheden van jongeren. Daarnaast werd ook onderzocht of er na een korte interventie al een positief effect waarneembaar was op de burgerschapsvaardigheden. In de vragenlijst werd onder andere gepolst naar of en hoe jongeren zich informeerden over politiek, of ze interesse hadden in politiek en welke kennis ze hadden over politiek. Op basis hiervan kregen we een beeld van de manier waarop jongeren omgaan met politiek. Jongeren voorbereiden om deel te nemen aan een politieke democratie ofpolitieke socialisatie wordt immers als een belangrijk deel van burgerschapseducatie gezien.  

Vanuit de resultaten kunnen we concluderen dat een korte interventie niet voldoende is. Niettegenstaande de begeleiders van de projectdag aangaven dat de leerlingen vorderingen hadden gemaakt op het vlak van mondelinge argumentatievaardigheden, kon er geen significante verbetering worden vastgesteld in de schrijf- en burgerschapsvaardigheden van de leerlingen. We konden wel vaststellen dat jongens zichzelf beter inschatten op sommige burgerschapsvaardigheden en dat leerlingen met een andere thuistaal minder goed scoren op de schrijftest.

Zoals in het begin al aangehaald, is het aanleren van argumenteren een werk van lange adem. Deze scriptie beoogde twee aparte disciplines, namelijk Nederlands en burgerschapseducatie, dichter naar elkaar toebrengen. Niettegenstaande de resultaten uitbleven, blijft het belangrijk om op zoek te gaan naar manieren om argumenteren te integreren in ons onderwijs. Want kritisch denken aanleren is essentieel als we onze jongeren willen voorbereiden om hun rol op te nemen in onze uitdagende maatschappij.

 

Projectdag debatteren

Bibliografie

Abdollahzade, E., Farsani, A. M., & Beikmohammadi, M. (2017). Argumentative Writing Behavior of Graduate EFL Learners. Argumentation, 31, 641-661. doi: 10.1007/s10503-016-9415-5

Arens, A.K., & Watermann, R. (2017). Political Efficacy in Adolescence: Development, Gender Differences, and Outcome Relations. Developmental Psychology, 53(5), 933-948. http://dx.doi.org/10.1037/dev0000300

Bauml, M., & Quinn, B. P. (2018). Cultivating a mindset of civic engagement among young adolescents. The Journal of Social Studies Research, 42(2), 185-200. http://dx.doi.org/10.1016/j.jssr.2017.05.003

Bloemraad, I. (2000). Citizenship and immigration a current review. Journal of International Migration and Integration/Revue de l'intégration et de la migration internationale, 1(1), 9-37.

Bouverne-De Bie, M., & Vandenabeele, J. (2016). Pedagogiek en burgerschap. In P. Smeyers, S. Ramaekers, R. Van Goor, & B. Vanobbergen (Reds.), Inleiding in de pedagogiek, Thema's en basisbegrippen (pp. 101-112). Amsterdam: Boom

Campbell, E. D. (2008). Voice in the Classroom: How an Open Classroom Climate Fosters Political Engagement Among Adolescents. Political Behavior. 30, 437-454. doi:10.1007/s11109-008-9063-z

Condon, M. (2015). Voice Lessons: Rethinking the Relationship Between Education and Political Participation. Political Behavior, 37, 819-843. Doi: 10.1007/s11109-015-9301-0

Crowell, A., & Kuhn, D. (2011). Dialogic Argumentation as a Vehicle for Developing Young Adolescents’ Thinking. Association for Psychological Science, 22(4) 545-522. doi:10.1177/0956797611402512

Cuevas, I., Mateos, M., Martín E., Luna, M., Martín,A., Solari, M., González-Lamas, J., & Martínez, I. (2016). Collaborative Writing of Argumentative Syntheses from Multiple Sources: The Role of Writing Beliefs and Strategies in Addressing Controversy. Journal of Writing research, 8(2), 205-226. doi:10.17239/jowr-2016.08.02.02

De La Paz, S., & Graham, S. (1997). Strategy instruction in planning: Effects on the writing performance and behavior of students with learning difficulties. Exceptional Children, 63, 167-181.

De Winter, M. (2015). Verbeter de wereld, begin bij de opvoeding. Vanachter de voordeur naar democratie en verbinding. Amsterdam: SWP.

Felton, M. K., & Herko, S. (2004). From dialogue to two-sided argument: Scaffolding adolescents' persuasive writing. Journal of adolescent & adult literacy, 47(8), 672-683.

Ferretti, P. R., & Lewis, W. E. (2013). Best Practices in teaching Argumentative Writing. In S. Graham, C. A. MacArthur & J. Fitzgerald (Reds.), Best Practices in Writing Instruction (pp. 113-140). New York: Guilford Publications.

Ferretti, R. P., Lewis W. E., & Andrews-Weckerly, S. (2009). Do Goals Affect the Structure of Students’ Argumentative Writing Strategies? Journal of Educational Psychology. 101(3), 577-589. doi:10.1037/a0014702

Graham, S., Gillespie, A., & McKeown, D. (2013). Writing: importance, development, and instruction. Reading and Writing, 26, 1-15. doi:10.1007/s11145-012-9395-2

Hao, X. Wen, N. & George, C. (2014) News consumption and political and civic engagement among young people. Journal of Youth Studies, 17(9), 1221-1238. https://doi.org/10.1080/13676261.2014.901490

Jang, J. Y, & Hand, B. (2016). Examining the Value of a Scaffolded Critique Framework to Promote Argumentative and Explanatory Writings Within an Argument-Based Inquiry Approach. Research in science education, 47(6), 1213-1231. doi:10.1007/s11165-016-9542-x

Kiuhara, S. A., O'neill, R. E., Hawken, L. S., & Graham, S. (2012). The effectiveness of teaching 10th-grade students STOP, AIMS, and DARE for planning and drafting persuasive text. Council for Exceptional Children, 78(3) 335-355.

Lawy, R. & Biesta, G. (2006). Citizenship-as-practise. The educational implications of an inclusive and rational understanding of citizenship. British Journal of Educational Studies, 54(1), 34-50.

Llewellyn, R. K., Cook, A. S., & Molina, A. (2010) Civic learning: moving from the apolitical to the socially just. Journal of Curriculum Studies, 42(6), 791-812. https://doi.org/10.1080/00220271003587400

Manganelli, S., Lucidi, F., & Alivernini, F. (2015). Italian adolescents' civic engagement and open classroom climate: The mediating role of self-efficacy. Journal of Applied Developmental Psycholog, 41, 8-18. http://dx.doi.org/10.1016/j.appdev.2015.07.001

Martens, M. A., & Gainous, J. (2013). Civic Education and Democratic Capacity: How Do Teachers Teach and What Works? Social science quarterly, 94(4), 956-976. doi:10.1111/j.1540-6237.2012.00864.x

Morris, A.J., Miller, B.W., Anderson, R.C., Nguyen-Jahiel, K.T., Lin, T., Scott, T., Zhang, J., Sun, J. & Ma, S. (2018). Instructional discourse and argumentative writing. International Journal of Educational Research, 90, 234-247/ doi: https://doi.org/10.1016/j.ijer.2018.03.001

Newell, G. E., Beach, R., Smith, J., & VanDerHeide, J. (2011). Teaching and Learning Argumentative Reading and Writing: A Review of Research. Reading Research Quarterly, 46(3) 273-304. https://dx.doi.org/10.1598/RRQ.46.3.4

Nokes, J. D. (2017). Exploring Patterns of Historical Thinking through Eight-Grade Students' Argumentative Writing. Journal of Writing Research, 8(3), 437-467. doi: 10.17239/jowr-2017.08.03.02

Nussbaum E. M. (2008). Collaborative discourse, argumentation, and learning: Preface and literature review. Contemp. Educ. Psychol, 33, 345-359. doi:10.1016/j.cedpsych.2008.06.001

Nussbaum, E. M., & Kardash, C. M. (2005). The effect of goal instructions and text on the generation of counterarguments during writing. Journal of Educational Psychology, 97, 157–169.

O’Keefe, D. J. (1982). The concept of argument and arguing. In J. R. Cox & C. A. Willard (Eds.), Advances in argumentation theory and research (pp. 3–23). Carbondale, IL: Southern Illinois University Press.

Olsen, W. A., Vanderheide, J., Goff, B., & Dunn, B. M. (2018). Examining Intertextual Connections in Written Arguments: A Study of Student Writing as Social Participation and Response. Written Communication, 35(1), 58-88. doi: 10.1177/0741088317739557

Pessoa, S., Mitchell, D. T., & Miller, T. R. (2017). Emergent arguments: A functional approach to analyzing student challenges with the argument genre. Journal of second Language Writing, 38, 42-55. http://dx.doi.org/10.1016/j.jslw.2017.10.013

Quintelier, E. (2015). Engaging Adolescents in Politics: The longitudinal Effects of Political Socialization Agents. Youth & Societ., 47(1), 51-69. doi: 10.1177/0044118X13507295

Reichert, F. (2016). How Internal Political Efficacy Translates Political Knowledge Into Political Participation. Europe’s Journal of Psychology, 12(2), 221-241. doi:10.5964/ejop.v12i2.1095

Richey, S. & Zhu, J. (2015) Internet Access Does Not Improve Political Interest, Efficacy, and Knowledge for Late Adopters. Political communication, 32, 396-413. doi: 10.1080/10584609.2014.944324

Schugurensky, D. (2011). Citizenship and immigrant education. In K, Rubenson (red), Adult learning and education (pp.106-112). Oxford: Elsevier.

Stapleton, P., & Wu, A. Y. (2015). Assessing the quality of arguments in students' persuasive writing: A case study analyzing the relationship between surface structure and substance. Journal of English for Academic Purposes, 17, 12-23. http://dx.doi.org/10.1016/j.jeap.2014.11.006

Toulmin, S. (1958). The uses of argument. New York: Cambridge University Press.

van Eemeren, F. H., Grootendorst, R., & Henkemans, F. S. (1996). Fundamentals of argumentation theory: A handbook of historical backgrounds and contemporary developments. Mahwah, NJ: Erlbaum.

Vlaamse overheid. (z.d.). Eindtermen eerste graad A-stroom. Geraadpleegd op 14 maart 2019, van https://onderwijsdoelen.be/

Vlaamse overheid. (z.d.). Eindtermen Nederlands derde graad aso. Geraadpleegd op 14 maart 2019, van https://onderwijsdoelen.be/

Universiteit of Hogeschool
Master in de pedagogische wetenschappen en onderwijskunde
Publicatiejaar
2019
Promotor(en)
Prof. dr. Hilde Van Keer
Kernwoorden
Share this on: