Zot van drank!

Zot van drank!

Een persoon die veel te veel alcohol drinkt kan ziek worden. Het gaat hier niet over een kater die iedereen al wel eens heeft meegemaakt. De schade is veel groter. Een ziekte met ernstige gevolgen voor de hersenen komt naar boven: het Syndroom van Korsakov.

Het Syndroom van Korsakov

In 2013 leed 10,5% van de Belgische bevolking aan een alcoholprobleem. Uit de literatuur blijkt dat dit cijfer enkel nog maar is gestegen. Bij enkele van deze personen ontwikkelen zich ernstige problemen. Het te veel aan alcohol in combinatie met zelfverwaarlozing kan ervoor zorgen dat de verslaafde er een slecht dieet op nahoud. Onvoldoende voedingsstoffen worden opgenomen die nodig zijn voor de hersenen. Deze voedingsstoffen worden ook wel vitamine B1 genoemd. Bij een tekort aan dit vitamine worden de hersenen beschadigd en kunnen de hersenen niet meer normaal werken.

Hoe herkennen?

Iemand met hersenbeschadiging zal uiteraard geen normaal gedrag vertonen. Personen met het Syndroom van Korsakov kunnen dan ook herkend worden aan de hand van bepaalde kenmerken. Het is niet eenvoudig om deze personen er uit te plukken omdat veel kenmerken ook bij andere ziektes kunnen voorkomen.

Bij aanvang van de ziekte kunnen drie kenmerken optreden die wijzen op Korsakov. Ten eerste gaat de persoon verward zijn. Dit is het meest voorkomende teken van de ziekte. Er kunnen ook motorische stoornissen aanwezig zijn, dan treedt een vermindering van of zelfs het verlies aan coördinatie op. Bewegingen verlopen erg onsamenhangend en ongecoördineerd.  

Ook het evenwicht is hierbij verstoord, de persoon maakt een erg onhandige indruk. Tot slotte treedt er een probleem op met de ogen, een verlamming van de oogspieren kan optreden. Een mogelijkheid is ook dat de ogen snel en ongecontroleerd heen en weer gaan bewegen.

Het klinkt alsof deze kenmerken makkelijk te herkennen zijn. Iemand die gek met zijn ogen staat te draaien en dan nog eens staat te wankelen, die heeft Korsakov! In de praktijk is het net iets anders. Het blijkt dat bij slechts 15-30% van de gevallen van het syndroom van Korsakov deze kenmerken ook daadwerkelijk voorkomen. Dit maakt het dus moeilijk om de ziekte tijdig te herkennen.

Naarmate de ziekte vordert gaan nog andere tekenen de kop op steken zoals: geheugenverlies, verlies aan interesse, gebrek aan ziekte-inzicht, desoriëntatie in plaats en tijd, gebrek aan structuur en planningsvermogen, …

Behandeling

Zoals voordien al gezegd, is het niet zo eenvoudig om personen met het syndroom van Korsakov op te sporen. Indien toch iemand wordt herkend dan moet meteen actie ondernomen worden. De persoon moet zo snel mogelijk behandeld worden. De behandeling bestaat uit de toediening van vitamine B1. In het begin van de behandeling dient dit via de ader toegediend te worden. Naarmate de toestand van de persoon verbeterd, mag dit via een tablet gegeven worden.

Hersenbeschadiging

Door tekort aan vitamine B1 treed hersenbeschadiging op. In de beginfase van de ziekte is deze schade nog te herstellen indien een snelle toediening van vitamine B1 gebeurd. Als de ziekte echter niet herkend word, kan de ziekte verder evolueren en is de schade aan de hersenen blijvend. Vitamine B1 kan dan nog wel worden toegediend om de symptomen te verlichten, maar de aangedane schade zal nooit meer herstellen.

Hoe moet het nu verder?

Het is vanzelfsprekend dat een persoon met Korsakov nood heeft aan wat hulp. De persoon moet aangemoedigd worden om te stoppen met drinken. Desondanks dat de hersenschade al ontstaan is, beseffen veel patiënten niet dat dit door de alcohol komt en dat ze daarom moeten stoppen. Dit is misschien wel het moeilijkste deel van de behandeling.

Een sterk ondersteunend netwerk is nodig om het verdere leven van de persoon met Korsakov in goede banen te leiden. Doordat het planningsvermogen is aangetast moet iemand anders deze taak op zich nemen. Het is aan deze persoon (of personen) om structuur te bieden aan de patiënt. Kleine hulpmiddelen kunnen al een grote steun bieden om bepaalde zaken beter te onthouden. Bijvoorbeeld: een dagboek, lijstjes maken, activiteiten opsplitsen, …

Niet iedereen heeft nood aan dezelfde ondersteuning. Sommige personen kunnen thuis nog verder  geholpen worden. Sommige personen hebben levenslange residentiële ondersteuning  nodig. Deze personen kunnen niet meer thuis blijven wonen en dienen ergens opgenomen te worden.

Vroege herkenning en behandeling van de ziekte kan veel leed voorkomen. Vaak is dit echter niet aan de orde omdat herkenning juist zo moeilijk is. Veel patiënten met het Syndroom van Korsakov zijn dan ook niet gekend. Personen met Korsakov zijn vaak zorgmijdende personen waardoor zij makkelijk vergeten worden.