De zoektocht naar volledige genezing van autoimmuun hepatitis

De lever, manusje van alles

De lever is één van de grootste organen in het menselijk lichaam. Een diversiteit aan celtypes zorgt ervoor dat de functie van de lever veelzijdig is; energiemetabolisme, aanmaak van galvloeistof, opslag van vitamines,… de lever is werkelijk een manusje van alles. Een belangrijk kenmerk van de lever is ‘regeneratie’, het herstellend vermogen van een (beschadigd) stuk lever om opnieuw te groeien tot z’n oorspronkelijke grootte. Echter wanneer de beschadiging te lang aanhoudt, verliest de lever deze eigenschap. In plaats daarvan wordt er, net zoals in de huid, littekenweefsel gevormd, een proces dat ‘levercirrose’ wordt genoemd. Hierbij worden de normaal voorkomende celtypes vervangen, waardoor ze hun functies niet meer kunnen uitoefenen. Leverschade kan bijgevolg ernstige gevolgen hebben. De belangrijkste oorzaken van (continue) leverschade zijn onder andere infecties, erfelijkheid en auto-immuun ziektes.

Autoimmuun hepatitis

Auto-immuun hepatitis (AIH) is zo’n auto-immuunziekte, waarbij het lichaam de levercellen niet meer als ‘lichaamseigen’ herkent. Het immuunsysteem breekt daardoor continu de lever af, met cirrosevorming als gevolg. Aangezien het een eerder zeldzame aandoening is, is er nog niet veel geweten over AIH. De ziekte kan zich bij elk geslacht en op elke leeftijd ontwikkelen, echter wordt de diagnose vooral bij vrouwen van middelbare leeftijd gesteld. Naar de oorzaak van de ziekte is het nog steeds gissen. Het staat vast dat een genetische mutatie aan de basis van AIH ligt, echter blijkt dit onvoldoende om de ziekte te laten ontwikkelen. Naast de genafwijking, is er nog een extra ‘trigger’ nodig om de ziekte tot uiting te laten komen. Verschillende virussen, medicijnen en zelfs planten en vaccinaties werden reeds voorgesteld als oorzaak van AIH, echter nog steeds zonder sluitend bewijs.

Moeilijke ziekte, nog moeilijkere diagnose

De diagnose stellen is tot op de dag van vandaag nog steeds een enorme uitdaging voor de arts. Sommige mensen zijn asymptomatisch, anderen hebben een klinisch beeld van acuut leverfalen. In het bloed zijn er geen specifieke zaken te vinden die kunnen wijzen op AIH, een biopsie geeft dezelfde informatie als bij elke andere vorm van leverlijden. Hierdoor heeft men een internationaal erkend scoresysteem ontwikkeld die de arts kan gebruiken om de diagnose te stellen. Door het toekennen van punten aan bepaalde criteria, krijgt men een totaalscore. Deze score geeft informatie over de aanwezigheid van AIH. Een niet onbelangrijk detail is dat een te lage score geen definitieve uitsluiting van de ziekte geeft en een positieve score geeft geen volledige garantie op aanwezigheid van autoimmuun hepatitis.

Een nieuw ontwikkeld prognose systeem

Wanneer de diagnose gesteld is, kan een therapie met cortisone en immuun onderdrukkende medicatie opgestart worden. De meerderheid van de patiënten heeft hierdoor een uitstekende prognose, namelijk een prognose die evenwaardig is aan de prognose van een willekeurige man/vrouw in het straatbeeld. Toch gebeurt het bij sommige patiënten dat de therapie niet aanslaat. Hierdoor ontwikkeld er zich cirrose, in een later stadium kan er leverkanker ontstaan of sterft de patiënt uiteindelijk aan de gevolgen van zijn ziekte.

Om vroegtijdig een onderscheid te kunnen maken tussen de goed behandelde patiënten (met goede prognose) en de patiënten waarbij de behandeling niet aanslaat, werd een volledig nieuw prognostisch score systeem ontwikkeld. Het voordeel van dit prognostisch score systeem is dat de patiënten met een slechtere prognose intensiever opgevolgd en behandeld kunnen worden, met als doel een even goede prognose als de overige patiënten te bekomen. Voor het systeem volstaat het om 6 maand na het opstarten van de therapie een bloedcontrole te doen. Door de toekenning van punten aan bepaalde bloedwaarden, kan men de totaalscore van een patiënt bepalen. Een score van maximum 261 heeft een gunstige prognose, een score van minimum 261 geeft een significant slechtere prognose (zie grafiek).

De wetenschap staat niet stil. Over AIH is er reeds veel gekend, echter nog elke dag verschijnen er nieuwe publicaties die ons meer inzicht moeten geven in de wereld van autoimmuun hepatitis. De ontwikkeling van het prognostisch score systeem is slechts een deel hiervan om een volledige genezing bij deze patiëntenpopulatie te bekomen.