Stress les(s)?!

Stress stress stress… Ken je dat gevoel? 

Misschien is het wel een slechte nachtrust, een volgeplande agenda, rondlopen van hier naar daar, een deadline die er aankomt, thuiskomen en nog meer werk: de winkel, de was, koken, mogelijk nog een hobby die zou moeten ontspannen? Stress stress stress… Heb je je al eens afgevraagd of ook een kind dat gevoel kent? 

Wie weet is het een slechte nachtrust, een chaotische dag op school, presentatie hier, groepswerk daar, een deadline die er aankomt, thuiskomen om vervolgens weer geconfronteerd te worden met een berg werk: toets voorbereiden, huiswerk maken, misschien nog een hobby die enkel meer prestatiedruk voortbrengt in plaats van te ontspannen.

Al heel wat onderzoek is gedaan naar stress bij volwassenen in het onderwijs; de leerkrachten. Wat minder aandacht krijgt is de stress bij leerlingen. Wat weten we hierover en wat kunnen we er aan doen? Dit onderzoek vergelijkt daarom stress bij Vlaamse en Deense leerlingen en hoe de leerkrachten in deze landen omgaan met stress van hun leerlingen. De resultaten van het onderzoek zorgde als inspiratiebron voor een nieuwe oplossing tegen stress: de stresspuzzel. 

Waarom Denemarken als vergelijkingspunt nemen?

Eerst en vooral wordt Denemarken steeds afgebeeld als een van de meest gelukkige en minst gestresseerde landen ter wereld. Hiernaast is het Deense schoolsysteem anders dan dat van Vlaanderen. Een opvallend verschil is dat Deense leerlingen pas vanaf de middelbare school punten krijgen. In tegenstelling tot Vlaamse leerlingen die reeds vanaf 6 jaar geconfronteerd worden met punten op hun rapport.

Stress op school

In dit onderzoek geven Vlaamse leerkrachten in het 5deen 6de leerjaar aan dat gemiddeld 30% van hun leerlingen stress ervaren. Dit wil zeggen dat meer dan 1 op 4 leerlingen stress ervaren. 

In Denemarken krijgen leerlingen pas stress op latere leeftijd, namelijk rond 16 jaar. Op 11-jarige leeftijd, leeftijd 5-6e leerjaar, hebben Deense kinderen een betere mentale gezondheid. 

Oorzaken van stress

Zoals er bij jezelf verschillende oorzaken zijn voor stress, zo is dat ook voor kinderen. Toch blijkt uit dit onderzoek dat “punten” de meest voorkomende oorzaak van stress is. Zo geven leerkrachten aan dat toetsen, rapporten en presentaties zorgen voor stress. In Vlaanderen, maar ook in Denemarken, geven leerkrachten aan dat de strijd om goede punten voor stress zorgt. Deense leerlingen krijgen pas op latere leeftijd punten en ze blijken ook op latere leeftijd last van stress te krijgen. 

Oplossingen

Het is belangrijk om stress te vermijden omdat het verschillende negatieve gevolgen kan hebben. Zo kan veel stress op jonge leeftijd zorgen voor gezondheidsproblemen op latere leeftijd, bijvoorbeeld depressie of hartziekten. Toch geeft in Vlaanderen 1 op 4 leerkrachten aan niet te werken rond stress. De andere leerkrachten voeren voornamelijk een individueel gesprek met de leerling. Net zoals de leerlingen veel positieve feedback geven, helpt dit tegen stress. In de klas zelf zorgen leerkrachten voor voldoende beweging. Bewegen, praten en zelfs muziek blijken goede oplossingen te zijn om stress te laten dalen bij leerlingen. 

“Well-being of the child is the only important thing” en “I don't believe you can learn anything unless you have a good life, and you are rooted in yourself. I think that's number one” zijn uitspraken van Deense leerkrachten. In Denemarken staat het kind centraal, de vakinhoud van de lessen is hier ondergeschikt aan. Zo kunnen Deense leerlingen afstuderen met een onvoldoende. Hiernaast zetten de leerkrachten in op een goede band tussen leerling en leerkracht. Hygge brengt rust in het dagdagelijkse leven van Denen. Het is een levenstijl die vertaald wordt als welzijn en geluk vinden in de kleine dingen van het leven. 

De stresspuzzel

Om op een ontspannende manier te weten te komen of de leerling, je kind, stress ervaart, werd aan de hand van dit onderzoek de stresspuzzel ontworpen. Puzzelen is een stressverlagende activiteit, zodus is het de ideale manier om te ontdekken of de leerling stress ervaart en wanneer. Dit is belangrijk om stress op een efficiënte manier op te lossen of te verminderen. De stresspuzzel bestaat uit losse puzzelstukken die allemaal in elkaar passen. Verscheidene dagelijkse situaties worden weergegeven op rode, oranje en groene puzzelstukken. Voorbeelden zijn slapen, speeltijd, thuis, toetsen, … Rode puzzelstukken geven stressmomenten aan, oranje puzzelstukken duiden op matige stress en groene puzzelstukken verwijzen naar ontspannen momenten. De leerlingen maken zo hun eigen unieke puzzel. De leerkracht heeft een bijpassend boekje met tips om stress aan te pakken. 

Een stress-les van de Denen voor less stress, zo wordt het antwoord op de vraag misschien het volgende:

Stress stress stress… Ken je dat gevoel? “Nee”.