“Dies ist nicht Ihr Krieg!” Een onderzoek naar Duitstalige verzetskranten in bezet België tussen 1942-‘44.

Dat conflicten geen zwart-wit kwesties zijn, maakt zowel het verleden als het heden ons duidelijk. In jaren van oorlog en bezetting wordt er snel een dualistisch beeld gecreëerd tussen ‘wij, de onderdrukten’ en ‘zij, de bezetters’.  In het algemeen speelden Belgische verzetskranten tijdens WO II hier op in en beschreven ze het Belgische volk als slachtoffer van de ‘Duitse agressie’. Des te meer dat het opvallend was om in de lange lijst vol Franstalige en Nederlandstalige kranten, een paar edities met een Duitse titel in terug te vinden. In plaats zich te richten tot de bezette populatie, trachtten deze kranten juist om de bezetter aan te spreken. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren er ook vanuit geallieerde kant concrete plannen om het Duitse leger met pamfletten, kranten en andere media te demoraliseren, zoals het project Porcupine-Mandrill en de vanuit Moskou georkestreerde acties van het Nationale Komitée Des Freies Deutschland. Maar in tegenstelling tot deze twee voorbeelden waren de bronnen die in dit onderzoek aan bod zullen komen actief vanuit het bezette België. 

In dit onderzoek ligt het accent op een discoursanalyse van twee Duitstalige kranten die in België zijn gedrukt: Das Freie Wort, geschreven door Belgische verzetslieden, en Die Wahrheit, een krant gepubliceerd door Duitse en Oostenrijkse politieke vluchtelingen en joden. De keuze voor deze twee is voor de hand liggend: ze zijn namelijk de enige twee Duitstalige verzetskranten die voor een langere tijd in België zijn gedrukt. Vertrekkend vanuit beide achtergronden zullen deze twee bronnen in een periode tussen 1942-‘44 met elkaar vergeleken worden. De onderzoeksvraag die daarom centraal staat is: ‘Welke methodes gebruikten Duitstalige verzetskranten tussen 1942-’44 om Duitse soldaten en medewerkers in België te demotiveren?’.  Vanuit een discoursanalyse zal gekeken worden welke woorden en accenten de kranten gebruikten. Daarnaast zal ook hun politieke achtergrond aan bod komen, om zo hun woorden in context te plaatsen. Over de verzetsgroepen zelf is er al wel onderzoek gevoerd, waardoor de achtergronden van deze groepen te achterhalen valt. Deze worden ook in dit onderzoek kort vermeld in de eerste hoofdstukken. Maar een diepere analyse en vergelijking van hun geschreven edities is nog zeer beperkt gebleven.