Scriptiebank overzicht

Wormen in de troonzaal: wat één eiwit uit koninginnengelei kan betekenen voor mens en dierIn de bijenkorf heerst een absolute monarchie: de koningin is groter dan de werksterbijen, leeft tien keer langer en legt tot 1.500 eieren per dag. Een scherp contrast met de grotendeels steriele onderklasse dus, en dat heeft wetenschappers al jaren lang geïntrigeerd. Hoe komt het dat sommige bijen uitgroeien tot koninginnen en anderen niet? Het antwoord heeft voor één keer niets met genetica te maken, maar alles met voeding.

Uitzonderingen zijn er altijdInleidingZoals we allemaal weten zijn onvruchtbaarheidsproblemen niets onbekend in onze maatschappij. Er zijn veel technieken ontwikkeld om deze onvruchtbaarheid te omzeilen. Eén daarvan is in vitro fertilisatie of ook wel de alom bekende ‘proefbuisbaby’s’.De eerste succesvolle geboorte vond plaats in 1978. Sindsdien zijn er al duizenden baby’s verwekt gebruikmakend van deze techniek. De procedure is over de laatste jaren meer en meer aangepast om complicaties te vermijden.

Genetische veranderingen en hun effect op eiwit-interacties“Het is niet de sterkste, de slimste of de snelste, maar degene die zich het beste kan aanpassen aan veranderende omstandigheden (...) die overleeft.”Charles DarwinTwee personen hebben niet volledig hetzelfde genetisch materiaal. Dat geldt ook voor organismen van andere soorten. Dit verschil is nodig in een evolutionaire context, zodat we ons kunnen aanpassen aan veranderende levensomstandigheden zoals Darwin al duidelijk maakte. Ook zorgt deze variatie ervoor dat we uiterlijk verschillen, bv. in haarkleur of lengte.

Darwin en Lamarck, samen voor een hernieuwde kijk op evolutie‘Nothing in biology makes sense, except in the light of evolution’. Of met andere woorden: alleen evolutie kan biologische feiten verklaren. Met deze uitspraak werd in 1973 de kerngedachte van de moderne evolutietheorie samengevat door de vooraanstaande evolutiebioloog Theodosius Dobzhansky. Het is dan ook deze uitspraak die als strijdleuze klinkt wanneer evolutiebiologen discussiëren met mensen die de evolutietheorie niet aanvaarden en zweren bij alternatieve verklaringen voor het leven.

Elke vogel zingt zoals hij gebekt is?Dit wordt wel eens over de mens gezegd. Men bedoelt dan dat iedereen zich gedraagt op de manier die bij hem of haar past. Maar hebt U zich reeds afgevraagd wat er nu werkelijk achter dit spreekwoord schuil gaat? Het voorbije jaar ging ik op onderzoek! Net zoals peuters leren praten, moeten ook zangvogels leren zingen. Inzicht in het zangleerproces bij de zebravink, levert een bijdrage aan onze kennis over de mechanismen die (wonderbaarlijk genoeg) gelijkaardig zijn bij de mens.

Germaans en Semitisch zijn verwant. Een groot geheim of je reinste onzin? In enkele Noord-Afrikaanse en Zuid-West-Aziatische talen, die de Afro-Aziatische talen worden genoemd, bestaat er een woord ‘hot’, dat ‘vuur’ betekent. Een grappig toeval, denk je dan, want het begrip lijkt wel heel erg op ‘heet’ in het Nederlands. Als ze ‘boos (zijn)’ willen zeggen, maken ze gebruik van de term ‘fus’. Op zich niet zo bijzonder, ware het niet dat wij de woorden ‘furie’ en ‘furieus’ kennen, die ook ‘razen(d)’ betekenen.

Een kleine stap richting gentherapie met DNA-bindende peptidenHet verstarren van peptiden, een methode waarbij de 3D-structuur van de molecule wordt vastgezet, gebruikt men al enkele jaren binnen de medicinale chemie om een betere binding aan eiwitten te verkrijgen en om het peptide te beschermen tegen enzymatische afbraak.

Ontrafeling en genezing van vroegtijdige veroudering: genetisch gewijzigde cellenDe vroegtijdige verouderingsziekte HGPS (Hutchinson-Gilford Progeria Syndroom) of simpelweg progeria zorgt ervoor dat je lichaam acht keer sneller oud wordt dan normaal. De ziekte wordt veroorzaakt door een kleine verandering in het DNA, een mutatie. Waarom dit leidt tot vroegtijdige veroudering is nog grotendeels onduidelijk. Om dit beter te kunnen onderzoeken wordt de ziekte nagebootst in dieren en cellen. In deze masterproef werden genetische veranderingen aangebracht in cellen met zeer moderne technieken.

De beleving van het ouderschap na eiceldonatie. Een kwalitatief onderzoek naar de wijze van communiceren door ouders na eiceldonatie en de beleving van de asymmetrie in het ouderschap.Promotor: prof. dr. Peter RoberTot op heden is er in de literatuur weinig onderzoek geleverd naar de beleving van de asymmetrie binnen het ouderschap na eiceldonatie. Objectief gezien schuilt er een asymmetrie tussen het genetisch (sociaal-biologisch) ouderschap van de vader en het sociaal-biologisch ouderschap van de moeder.

Het bestuderen van een zenuwcel met licht.                                                                                                                       Jan WATTEYNEPromotor: Prof. Dr. L. SchoofsCo-promotor: Prof. Dr. Ir. S. HussonOns lichaam ontvangt voortdurend prikkels uit onze omgeving. Zo weet je na het horen van een belsignaal dat je zonet een nieuw berichtje ontvangen hebt en voel je reeds bij de eerste slok dat je soep nog net iets te warm is om er echt van te genieten. Eén van de belangrijkste prikkels in ons leven is inderdaad pijn.

Is gentherapie een wondermiddel of een loze belofte?Gentherapie. De moeilijk te verklaren term is gevallen.  De meeste mensen hebben er nog nooit van gehoord. Een kleinere groep heeft het woord ooit al eens in een medisch magazine gelezen maar weten helemaal niet waarover het gaat. Als er dan eens iemand is die de term wel kent, praat hij of zij over de futuristische droomscenario’s van gentherapie: hét wondermiddeltje om eeuwig te blijven leven, übermenschen, een pilletje tegen kanker enzovoort.  Ik werd meteen geconfronteerd met de brute realiteit van mijn onderwerp.

Voor mijn scriptie koos ik een bijzonder en afwijkend onderwerp, namelijk geboortebeperking. De reden voor mijn onderwerpskeuze ligt voornamelijk bij persoonlijke interesse en fascinatie voor globale problematiek aangaande de mensheid. Binnen dit onderzoek wordt er gekeken over de grenzen heen en worden linken gelegd met verschillende aspecten van de samenleving.Om een completer beeld te vormen over de inhoud is deze definitie van geboortebeperking een mooie samenvatting: " Het bewust beperken van het geboortecijfer ".

Wanneer “het zit in de familie” ontoereikend wordt: op zoek naar de oorzaak van erfelijk gehoorverliesHet budget voor de gezondheidszorg wordt steeds krapper. Het is dus ‘not done’ om als arts in het wilde weg diagnostische testen aan te vragen, zonder de economische implicaties en het nut van iedere aanvraag in overweging te nemen. Bij het zoeken naar de oorzaak van gehoorverlies bij slechthorende personen, blijkt dit principe moeilijk hanteerbaar.

Dogs: wolves in a sheepskin?Dogs are wonderful creatures. There is something about the twinkle in their eyes that makes them such a unique species. Like no other animal they have successfully found new ways to function in our human-made world. However their presence is not always filled with joy and happiness. As much as dogs seem to enjoy spending time with humans they still need us to treat them with the respect and handling that is appropriate to their nature.  Some dog owners are lucky enough to never have considerable trouble with their dogs.

 

Bacteriën die je gezond maken, utopie of realiteit?

 
Wereldwijd stijgt het aantal patiënten met ernstige darmaandoeningen, zoals de ziekte van Crohn. Merkwaardig is dat zware darmontstekingen veel vaker voorkomen in de ontwikkelde landen en minder in minder ontwikkelde regio’s. Volgens wetenschappers heeft dat te maken met de hygiëne in de verschillende delen van de wereld. In welvarende landen zorgt die ervoor dat mensen nauwelijks nog in contact komen met micro-organismen. Een verlaagde blootstelling aan bacteriën, belangrijke ziekteverwekkers, lijkt een goede zaak.

 Erfelijke aandoeningen worden veroorzaakt door een fout in ons genetisch materiaal, ons DNA. Het DNA kan onderverdeeld worden in kleinere eenheden, de genen. Door een goede orkestratie van genen bepaalt het DNA de werking van al onze cellen en bevat het informatie over onze kenmerken, zoals bijvoorbeeld de kleur van onze ogen. Een fout in het DNA, een mutatie genoemd, kan aanleiding geven tot ernstige afwijkingen. De schoolvoorbeelden van genetische aandoeningen zijn het Down syndroom, mucoviscidose en erfelijke borstkanker.

zie bijlage

 
Erlinde Cornelis
Master communicatiewetenschappen
Universiteit Gent
 
Genetisch gemanipuleerde voeding: de invloed van communicatie  
 
Op 1 januari 2009 heeft de Europese Commissie beslist om een hoeveelheid van 0.9% aan genetisch gemanipuleerde inhoud in voedingsmiddelen te tolereren, ook in zogenaamde ‘biovoeding’. Wettelijk gezien hoeft dit zelfs niet meer op de verpakking vermeld te worden. Deze berichtgeving is voor vele mensen verontrustend. Genetisch gemanipuleerde voeding wordt immers vaak gevreesd omwille van haar mogelijks nefaste gevolgen op lange termijn.

 
HEEFT ONZE OMGEVING EEN INVLOED OP ONS ERFELIJK MATERIAAL?
De laatste paar jaren werd iedereen om de oren geslagen met het broeikaseffect. De aarde warmt op en de mens heeft daar de schuld aan. Behalve dat er op dit gebied dringend doortastende maatregelen genomen moeten worden, heeft het er ook voor gezorgd dat we ons meer bewust werden van het ons overal omgevende milieu. We zijn gaan inzien dat we er voorzichtiger met moeten omspringen, dat het ook grenzen heeft die we beter niet overschrijden. Tot daar het voor de meeste onder ons bekende deel.

 
De genetica is een tak van de wetenschap die volop in de belangstelling staat. Hoewel we het begin ervan kunnen situeren in de 19de eeuw bij Mendel, heeft ze haar hedendaagse uitzicht te danken aan een aantal ontdekkingen uit de tweede helft van de 20ste eeuw. Een van de belangrijkste ontdekkingen, was het vaststellen van de ruimtelijke structuur van het DNA door Watson en Crick.
 
De genetica van voor de tweede wereldoorlog wordt vooral geassocieerd met de oude eugenetica. Deze steunde op het principe van natuurlijke selectie, voor het eerst geformuleerd door Charles Darwin.

Utopia door genetica
Brengt wetenschap de utopie dichter bij de non-fictie?
 
Onze soort is individualistisch, egoïstisch en nauwelijks in staat tot liefde. Opvoeding en wetten temmen ons, maar we blijven de ergste van alle dieren. Michel Houellebecqs donkerzwarte beschrijving van de westerse samenleving in zijn roman Elementaire Deeltjes laat hierover weinig ruimte voor discussie. Onze wereld wordt er beschreven als een dystopie aan de hand van het leven van twee ongelukkige individuen in een wereld vol egoïstische concurrentie.