Scriptiebank overzicht

In deze scriptie wordt onderzocht hoe het samenleven tussen mensen en dieren vormgegeven heeft aan het landschap in het Zoniënwoud tijdens het late Ancien Régime. Dit gebeurt door middel van een landschapsarcheologische analyse van nog in het woud zichtbare landschapsrelicten.

We leven in een beeldende cultuur die voortdurend evolueert en verandert. Mythologie en allegorie maken sinds de klassieke oudheid deel uit van deze wereld. Deze masterproef heeft als doel de materie rond mythologie en allegorie te verduidelijken en een antwoord te bieden op de vraag of er een samenvloeiing van deze elementen is in de barok van de Zuidelijke Nederlanden. Om vervolgens te achterhalen hoe dit tot uiting kwam in het werk van Anthony Van Dyck.

Contextueel onderzoek naar de beeldvorming rond Maria Magdalena binnen het caravaggisme. Het onderzoek focust op de invloed van politieke en religieuze conflicten op de zeventiende-eeuwse schilderkunst en de beeldvorming rond vrouwen in de vroegmoderne tijd.

In de winter van 1539-1540 onderneemt Karel V een reis door het land van zijn vroegere rivaal Frans I om het rebelse Gent te gaan onderdrukken. De ontvangst van Karel in Frankrijk was zonder meer bijzonder. Twee vorsten die elkaar niet op het slagveld konden verslaan, trachtten elkaar nu in deugden te overtreffen. De ontmoeting tussen Karel V en Frans I moest niet zozeer bijdragen aan hun vriendschappelijke relaties, maar wel hun eigen beeldvorming alsook de monarchale en mystieke legende rond hun figuur versterken.

Het onderwerp van mijn scriptie is de iconografie van het dier in de zeventiende-eeuwse en hedendaagse kunst. Ik heb telkens zeven werken geanalyseerd van zowel de zeventiende eeuw als de hedendaagse periode. Voor de zeventiende eeuw besprak ik alleen olieverfschilderijen met zoogdieren of vogels als hoofdthema en maakte ik een onderscheid tussen de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. Voor de hedendaagse tijd koos ik kunstwerken van nog levende kunstenaars en zijn de media verschillend. De verbeelding van het dier wordt beïnvloed door heersende denkkaders, de maatschappelijke en politieke context en door het menselijk zelfbeeld. Deze worden beschreven en komen in de analyses uitvoerig aan bod.

In deze thesis wordt de dramaturgie van de leesbaarheid voorgesteld als methode om na te denken over de relaties tussen theater en politiek en dit via het denken en schrijven van theatermaker Bertolt Brecht, dramaturge Marianne Van Kerkhoven en filosoof Jacques Rancière. Na een inleiding op de
raakvlakken tussen theater en politiek volgt een korte samenvatting van de aloude discussies over
autonomie/engagement en vorm/inhoud om uit te komen bij een ‘geëngageerde autonomie’. Het brechtiaanse paradigma dat de toeschouwer via een zo leesbaar mogelijke theatrale bemiddeling bewust probeert te maken van de sociale omstandigheden om hem bijgevolg aan te sporen deze te veranderen
(Rancière 2015 [2008], 13), wordt ernstig geproblematiseerd door Jacques Rancière. Deze verwerpt namelijk elk causaal verband tussen het beoogde effect van een kunstwerk en de uitwerking ervan op de toeschouwer (i.e. hoe de toeschouwer de voorstelling leest). Rancière ziet politiek niet als
de uitoefening van, of de strijd om de macht, maar als een herconfiguratie van een delen van het zintuiglijk waarneembare (partage du sensible). Kunst wordt politiek wanneer ze een poging doet om dit zintuiglijk waarneembare te reorganiseren, zich ervan bewust dat ze niet voorop kan lopen op zijn
mogelijke effecten. Dat is bij uitstek een dramaturgische kwestie. Het is dan ook niet verwonderlijk dat dramaturge Marianne Van Kerkhoven de overgang belichaamt van de meer brechtiaanse strategieën naar een meer rancièristische kijk op de politiek van het theater. Als geen ander bepleit ze dat theater
zich niet noodzakelijk expliciet met politieke issues hoeft bezig te houden, maar dat het wel ten alle tijden een politiek bewustzijn moet cultiveren (Van Kerkhoven 2002 [1996], 169 & [1999], 203). Manieren om dat bewustzijn te communiceren aan de toeschouwer aan de hand van de formulering van
de dramaturgie van de leesbaarheid is het onderzoek van deze thesis. Leesbaarheid ontstaat op de as tussen vorm en inhoud, toegankelijkheid en complexiteit, autonomie en engagement.

Tijdens de late middeleeuwen was de vrijwillige rechtspraak binnen Henegouwen vooral in handen van de grafelijke leenmannen en de schepenbanken. Toch mag ook de rol van notarissen hierbij niet onderschat worden.

Deze scriptie onderzoekt de weergave van het Christuskind in de kunst van 16e-eeuws Antwerpen. Hierbij wordt het theoretisch traktaat van Albrecht Dürer over de proportie van het menselijk lichaam gebruikt om de ontwikkeling van het lichaam af te lezen.

Deze scriptie onderzoekt de speelmogelijkheden van de Rederijkerskamer De Goudbloem uit Sint-Niklaas. Dit
op basis van De heylighe Genoveva uit het zeventiende-eeuwse verzamelhandschrift K.O.K.W. (nr. 269)

De scriptie behandelt de economische ontwikkeling van België vanuit rechtshistorisch perspectief. De auteur beschrijft gedetailleerd de wettelijke maatregelen die de overheid neemt in de periode 1794-1865 ter stimulering van de industrie, met ruime aandacht voor de ideologische en economische context. Het verhaal wordt geplaatst binnen het kader van het internationaal recht en de internationale betrekkingen.

Reisverslagen van napoleontische soldaten zijn niet enkel inhoudelijk interessant. In deze masterscriptie dragen ze immers bij aan het reconstrueren van de Nederlandse taalgeschiedenis. Binnen het domein van de historische sociolinguïstiek trachten we de taal van de lagere maatschappelijke lagen in kaart te brengen, om zo een volledig beeld van de taalgeschiedenis te schetsen.

Gilles du Faing was een edelman die tijdens een carrière van 1584 tot 1633 sterk wist op te klimmen op de sociale ladder. Deze thesis onderzoekt hoe hij dat heeft gedaan.

Onderzoek naar zeventiende-eeuwse Leuvense thesisbladen en de rol van dit efemeer drukwerk binnen de productie van de Leuvense boekenwereld en de universiteitsdrukkers.

In deze scriptie wordt de herkomst van zestien schilderijen uit de negentiende-eeuwse collecties van M. de Malherbe en Jean-Baptiste Foucart uit Valenciennes aangevuld. Het gaat over Hollandse en Vlaamse genrestukken uit de zeventiende-eeuw. De twaalf casussen worden onderverdeeld in vier categorieën: ‘Verkeerde toeschrijving’, ‘Kopie of tweede versie’, ‘Niet localiseerbaar’ en ‘Hiaat in pedigree’.

Een onderzoek naar het buitenlandse beleid van Frankrijk onder het regentschap van Filips van Orléans, dat volgde op het regime van Lodewijk XIV. Het beleid ten opzichte van de Oostenrijkse Nederlanden en Habsburg wordt als casus aangegrepen voor een studie van het meer algemene buitenlandse beleid.

Historisch onderzoek naar de relatie tussen ouders en kinderen binnen de adelstand van de achttiende eeuw. Focus ligt op de Oostenrijkse Nederlanden en het prinsbisdom Luik, met de hertogelijke familie de Looz-Corswarem als gevalstudie.

Mijn scriptie handelt over de posities die vrouwen in de Leuvense ambachtenwereld konden innemen doorheen de vijftiende eeuw.

In mijn scriptie bestudeerde ik de evolutie van de diplomatieke relaties tussen Frankrijk en het aartshertogelijke regime in de Zuidelijke Nederlanden in de periode 1616-1621. Mijn voornaamste informatiebron bestond uit de correspondentie van de in Brussel residerende Franse ambassadeur Jean de Péricard.

Deze thesis onderzocht hoeveel van de origineel sterke werkwoorden doorheen de geschiedenis van het Nederlands verzwakt zijn en welke factoren daar een invloed op uitoefenden. De verzwakking van de werkwoorden in het Nederlands werd vergeleken met die in het Duits en het Engels.

Lobbyen over bier in het zeventiende-eeuwse Antwerpen. Een succesvolle praktijk?Bier!“Belgen drinken minder bier dan we zouden denken” kopte de Standaard onlangs. Ondanks onze talrijk bekroonde Belgische biermerken daalt de bierconsumptie steeds verder. Nochtans was gerstenat eeuwenlang dé volksdrank bij uitstek in onze contreien. Berekeningen tonen aan dat een volwassene zijn keel dagelijks spoelde met minstens anderhalve liter bier. De drank werd door de tijdsgenoten zelfs “vloeibaar brood” genoemd.Invloedrijke brouwersHet belang van de brouwnijverheid valt niet te onderschatten.

“Vrijheid of Dood!” De herinnering aan de Geuzen in negentiende-eeuws BelgiëNa de onafhankelijkheid van 1830 voelde de nieuwe natiestaat België de nood zichzelf ten opzichte van zowel inwoners als buitenwereld te legitimeren. Toneel vormde het ideale medium, terwijl de toegeëigende vaderlandse geschiedenis de stof leverde.In de ogen van Vlaamse letterkundigen was België een samenvoeging van twee taalkundige en culturele sferen. Door het Vlaamse element extra in de verf te zetten, onderscheidde het Belgenland zich van het “Hollandse” Nederland en Franse invloed.

Ketters, terroristen en armoezaaiers: Engelse katholieke en Nederlandse protestantse ballingen in de zestiende eeuw“It is knowne in England that our nation hathe bene begged for in sermons, and this is divulged there in pulpites to shewe in what state the King of Spaine’s English pentioners do live here, as also what a great punishment of misery is now laid uppon us because we are enemyes to them and their gospell. And the matter is lyke shortly to be amplyfied in bookes and ballets.

Bij het horen van de term Renaissance wordt vaak gedacht aan waardige Italiaanse meesters, als Rafael en Michelangelo, die zich mateloos laten inspireren door de teruggevonden tradities van de Klassieke Oudheid. Maar ook in onze regio’s deed de Antieke traditie haar intrede en was haar invloed voelbaar tot ver buiten de grenzen van de beeldende kunst en architectuur.

België en Nederland: van eenheid tot vervreemding?Zaterdag 5 juli 2014. België verliest op het WK in de kwartfinale van Argentinië. Verslagenheid in het ganse land. Dubbele gevoelens ook op het festivalterrein van Werchter. “Zolang de Hollanders maar niet winnen” hoor ik verscheidene Belgen zeggen. Ik moet toegeven dat ik één van hen was. België en Nederland hebben reeds lange tijd een haat-liefdeverhouding onder diens inwoners.

Chiaroscuro houtsneden: een experimenteel mediumChiaro-wat?"You will find these in a museum but nobody would go there to look at them. I found them so fascinating. I'd never met anyone who found them interesting, no artist was interested in them." Georg Baselitz, kunstenaar/verzamelaarAls u bij het lezen van de titel "chiaro-wat?" dacht, hoeft u zich geen zorgen te maken; de meeste mensen zullen net hetzelfde gedacht hebben.

Op de vlucht in de zestiende eeuw: vallen, opstaan en weer doorgaanHet waren barre tijden in de zestiende eeuw. België en Nederland vormden nog samen een eenheid, de Nederlanden genoemd, maar de regio stond op het punt om verscheurd te worden door de opstand tegen de Spaanse overheerser Filips II (1527-1598). Deze rebellie was al in de jaren 1560 tot een gewelddadige uitbarsting gekomen. Filips hief hoge belastingen en maakte korte metten met het protestantisme dat steeds nadrukkelijker de kop op stak in de zuidelijke gebieden.

Adel en ridderschap in de dertiende en veertiende eeuw: een analyse op basis van volkstalige historiografie uit de Zuidelijke NederlandenHet doel van deze thesis was om te bestuderen hoe adel en ridderschap werden voorgesteld in drie volkstalige kronieken en welk beeld de chroniqueurs hiervan schetsten. De kronieken die hiervoor gebruikt werden, zijn de Chronique artésienne, die door een onbekende auteur geschreven is aan het begin van de veertiende eeuw. De tweede kroniek is de rijmkroniek van Jan van Heelu over de slag bij Woeringen en is op het einde van de dertiende eeuw ontstaan.

Spaanse en Oosterse stereotypen in de 19e eeuwStereotypering is iets van alle tijden. Ook in de 19e eeuw, toen naties tot stand kwamen, was dit een gekend fenomeen. De thesis van masterstudente Taal- en Letterkunde Kirsten Van Praet onderzocht de stereotypering van de Spaanse en Moorse personages in twee negentiende-eeuwse romans: Henri Guillaume Mokes Le Gueux de Mer (1827) en Thomas Colley Grattans The Heiress of Bruges (1830).

 De architectuuropleiding aan de Gentse academie voor schone kunsten in de vroege negentiende eeuwIn de late achttiende en de vroege negentiende eeuw werd het architectuuronderwijs te Gent volledig verzorgd door de academie voor schone kunsten. De opleiding maakte toen enkele hervormingen door die fundamenteel gebleken zijn voor de verdere ontwikkeling van de Gentse architectuurscène. Ondanks het uitgesproken belang van deze evolutie is er bijzonder weinig gepubliceerd over deze vroege vorm van kunstonderwijs waardoor een genuanceerd beeld van deze onderwijspraktijk ontbrak.

Simpele harten verleyt?Gender-analyse van de geloofsvervolging in de kerngebieden van de Nederlanden,1520-1540‘Ik ben een simpele vrouw, ik weet van niets’, ‘Ik ben mijn man gevolgd’, ... Vandaag de dag nemen vrouwen zulke argumenten niet zo gemakkelijk meer in de mond. Ten tijde van de geloofsvervolgingen in de zestiende-eeuwse Nederlanden was dat wel anders. Vrouwen die verdacht werden van ketterij en dreigden terecht gesteld te worden, haalden deze en andere argumenten aan om zich alsnog uit hun hachelijke situatie te redden.