Scriptiebank overzicht

De ondergrondse redder van dennenbomen in Noord-LimburgVele zandgronden in het Noorden van Limburg zijn zwaar vervuild met zink, cadmium en lood door de jarenlange metaalverwerkende industrie in deze regio. Ondanks het feit dat de meeste van deze zinkfabrieken gesloten zijn of een betere milieukwaliteitszorg hebben aangewend, blijft de vervuiling een belangrijk probleem. Niet alleen wordt de plaatselijke fauna en flora door deze vervuiling aangetast, ook de menselijke gezondheid loopt gevaar.

 Drugmisbruik om verbeterde prestaties neer te zetten kent reeds een lange geschiedenis. Vooral binnen de professionele sportbeoefening komt het ‘verwerpelijke’ gebruik van prestatieverbeterende middelen om op onnatuurlijke wijze als eerste over de eindmeet te komen veel in het nieuws. Als de éne wielrenner zich niet heeft vergrepen aan doping, dan wel iemand anders. Eenzelfde fenomeen werd de laatste jaren nijpend zichtbaar op het vlak van academische studiemethodes.

Studie werpt nieuw licht op zwangerschapsvergiftiging.ZwangerschapsvergiftigingZwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie) wordt gekenmerkt door een hoge bloeddruk en eiwitten in de urine. Het is een levensbedreigende aandoening die zich voordoet bij 2 tot 7% van alle zwangerschappen in het late 2de trimester en het 3de trimester van de zwangerschap en gepaard gaat met een verstoorde werking van alle orgaansystemen. Het is geassocieerd met een hoge moedersterfte en foetale sterfte. Tot op heden is er slechts één effectieve behandeling van zwangerschapsvergiftiging, namelijk de spoedbevalling.

Signaaloverdracht tussen zenuwcellen: onderzoek op de rondworm C. elegansHet belang van de vrijlevende rondworm Caenorhabditis elegans in wetenschappelijk onderzoek is niet te onderschatten, zoals blijkt uit de bekroning van zes C. elegans onderzoekers met maar liefst drie Nobelprijzen in de laatste elf jaar. Ook de onderzoeksgroep Functionele Genomics en Proteomics maakt dankbaar gebruik van de unieke eigenschappen van deze worm om meer inzicht te krijgen in de functies van neuropeptiden.

Wanneer “het zit in de familie” ontoereikend wordt: op zoek naar de oorzaak van erfelijk gehoorverliesHet budget voor de gezondheidszorg wordt steeds krapper. Het is dus ‘not done’ om als arts in het wilde weg diagnostische testen aan te vragen, zonder de economische implicaties en het nut van iedere aanvraag in overweging te nemen. Bij het zoeken naar de oorzaak van gehoorverlies bij slechthorende personen, blijkt dit principe moeilijk hanteerbaar.

InleidingHet instinct om van een zoete smaak te houden, is aangeboren. Deze zoete smaak wordt meestal bekomen door calorische suikers toe te voegen. Ze geeft ons een aangenaam gevoel en helpt om onaangename componenten te maskeren (Reedy en Krebs-Smith, 201. De primaire bron van calorische suikers zijn frisdranken (American Dietetic Association, 2004). Deze worden voornamelijk besproken in deze review.De laatste jaren is de consumptie van calorische suikers erg gestegen over alle delen van de wereld, waardoor men ook een stijging ziet in de obesitas epidemie (Popkin en Nielsen, 2003).

Tak, tik. Uit de maat maakt dikVele biologische processen in het menselijk lichaam verlopen automatisch volgens een bepaald ritme. Een inwendige 'klok' regelt de slaap-waak cyclus, de variaties in lichaamstemperatuur, bloeddruk en hormoonsecretie, alsook de snelheid en werking van ons metabolisme. De alomtegenwoordige levensstijl van weinig en onregelmatig slapen verstoort het intern ritme.

 Een wetenschappelijk verhaal over populaire mensen: lokale praktijken in een bosbeheer project in Agama, Ethiopië. For it is the nature of people to love, then destroy, then love again what they value most.(Neale Donald Walsh)De scene: van ontbossing tot gemeenschappelijk bosbeheer “But we are born here and relate to the forest. Yesterday we lived, today we live, and tomorrow we pass the forest to other generation. So we struggle, we survive. And from any direction, somebody comes to destroy this forest, we together lose our life.

Ons genoom op de vuilnisbeltElk levend wezen heeft zijn eigen blauwdruk, het genoom. Hierin staat alle nodige informatie om een cel te maken, namelijk de genen. Deze beschrijven hoe proteïnen gemaakt worden welke vervolgens hun functie in de cel vervullen. Echter tussen al deze vitale info zit veel non-sense. Maar liefst 80% van ons genoom bestaat uit DNA waarvan we niet weten wat het doet. We noemen het rommel- of junk DNA. Maar waarom is het er? Evolutie dicteert dat eigenschappen verdwijnen als ze niet bijdragen aan de overleving van het organisme.

Op weg naar levensduurverlengingSinds de ontdekking van genen die de levensduur drastisch kunnen verlengen is het verouderingsonderzoek alsmaar populairder geworden.  Men veronderstelt dat levensduurverlenging kan worden verkregen wanneer beschadigde en versleten componenten van de cel worden afgebroken en gerecycleerd via het proces dat autofagie (‘zichzelf eten’) wordt genoemd.  Door deze oude componenten tijdig te vervangen zouden de cellen, en dus ook het lichaam, jong blijven.  Enkele studies op muizen en wormen suggereren dat het autofagieproces betrokken is bij de verlenging van de leve

 Een dagje uit naar de zoo?(R)Aap je kennis bijeen. Wie dacht dat een zoo alleen een dagje dieren kijken betekent, zit goed fout. Een heel belangrijke taak van een dierentuin is namelijk de bezoeker informeren over de diersoorten met het oog op het behoud van de soort, ook wel “conservatie” genoemd. Derdejaarsstudente Agro- en biotechnologie, Kelly Cogen, onderzocht in de Zoo van Antwerpen de kennis van de gemiddelde bezoeker. Dit kadert in een grotere studie waarin ze onder andere ook de perceptie van bezoekers ten opzichte van mensapen bestudeerden.

Gentse universiteitsstudenten zeggen ja, maar… tegen ggo’sAl van bij het begin kreeg de commercialisering van de moderne plantenbiotechnologie veel tegenkanting, vooral in Europa.  Er was en er is de angst voor controleverlies,  de onzekerheid over de veiligheid, een gebrek aan vertrouwen in de controleorganen. Maar ook de uitgekiende  anti-ggo-campagnes leidden bij de burger tot een negatieve perceptie rond ggo’s. En ook al mist ze elke wetenschappelijke grond, toch houden ook de politieke overheden er sterk rekening mee.

 Analyse helpt recyclage bacteriën beter te werken in de ruimteBij SCK-CEN (studiecentrum voor kernenergie, Mol) is een nieuwe analyse gebouwd om sneller de resultaten van DNA onderzoek te vergelijken met reeds gekende DNA sequenties. Met behulp van deze nieuwe methode kan het onderzoek nu sneller bepalen of de bacterie Rhodospirillum rubrum geschikt is voor lange bemande ruimtereizen, als deel van het recyclage systeem (MELliSA).De nieuwe analyse is ontwikkeld met het oog op de nieuwe DNA sequencing technologie, de zogenaamde next-generation sequencing technologie.

“All Things Must Be Possible” (J. S. Bach)Maar muziek in literaire werken?De auteur Richard Powers (°1957) maakt originele connecties tussen muziek en literatuur. Over de grenzen van één kunstzinnige expressie, zoekt Powers een manier om meer uit te drukken dan mogelijk is in taal. Door muziek in zijn literaire werken te vertalen, nodigt hij zijn lezers uit om hun opvattingen te herzien ten opzichte van hedendaagse onderwerpen.

 Prei(s) Jezelf Gelukkig !Prei is een typisch Vlaamse groente waar de Vlamingen trots op mogen zijn. Nu meer dan ooit, want uit recent onderzoek is gebleken dat prei heel wat bioactieve componenten bevat.De studie werd uitgevoerd aan het Instituut voor Landbouw- en Visserij Onderzoek (ILVO) te Melle door onderzoekers Nathalie Bernaert (doctoraatsstudente UGent) en Lien Goetghebeur (masterstudente Hogent). Zij stelden vast dat prei heel wat stoffen bevat. De groep componenten omvat o.a. zwavelverbindingen, polyfenolen en antioxidanten.

Fascinerend en penetrerend: schimmels op keversInleidingPaddenstoelen spreken sinds oudsher mensen aan. Allerlei interessante verhalen deden de ronde over deze eigenaardige organismen. Paddenstoelen hebben in de loop van de tijd voor heel wat ongure verhalen en angstwekkende – of lachwekkende? – verzinsels gezorgd. Zo werd van heksenkringen, cirkels van paddenstoelen, gedacht dat zij ontstonden na een rondedans van heksen, al of niet verkleed als katten. De duivel zelve zou huizen in paddenstoelen.

Investeren in de vroege kindertijd rendeert meer dan investeren in de financiële markten  In mijn scriptie heb ik een stand van zaken gegeven van het onderzoek naar de effectiviteit van Early Childhood Intervention, het interveniëren in de opvoeding van voornamelijk achtergestelde kinderen onder de leeftijd van zes jaar. Aanvankelijk was dit een louter humanitair onderzoeksgebied. Het laatste decennium werd dit echter ook voor veel economen een interessegebied.

 Chronische transfusietherapie is vaak van levensbelang bij aandoeningen als β-thalassemie major, myelodysplastisch syndroom, sikkelcelanemie en enkele zeldzame aandoeningen. Toch is deze therapie vaak de oorzaak van een ijzerstapeling in het hart, die gepaard gaat met een belangrijke mortaliteit.Herhaalde bloedtransfusies leiden tot een verhoogde ijzerstapeling in het bloed omdat het lichaam weinig regulatiemechanismen bezit om de excretie van ijzer te vergroten. De beneficiële effecten (d.i. verlaagde ijzerabsorptie) van deze regulatie wegen niet op tegen de effecten van de transfusies.

Blauwe bananen
Genetisch gemodificeerde aardappelen worden in ‘t rond gegooid, Frankenstein-maïs spookt doorheen de velden en nu zou je geliefkoosde vrucht ook nog eens de kleur van een smurf krijgen! Waar gaat het toch naartoe met de wetenschap!  Of hebben deze ‘monsterlijke’ organismen een andere kant die we nog niet kennen?
 
De mogelijkheden van de plantenbiotechnologie
Het begon allemaal rond 1980, niet in het grote Amerika, maar dichter bij huis in ons klein België. Bent je verrast?

  Geitenwollen maatpak?Bedrijven zijn continu op zoek naar talent. Door te investeren in een positief imago en een aantrekkelijke bedrijfscultuur hopen zij de meest waardevolle werknemers aan te trekken en te behouden. Dit is geen eenvoudige zaak, aangezien talloze concurrenten precies hetzelfde doel voor ogen hebben en ook zij al hun troeven zullen uitspelen om dit doel te bereiken. Maar wat zijn deze troeven dan precies?

Heeft lange termijn fysieke inspanning een effect op de immunologische status van patiënten met multiple sclerose?Multiple sclerose (MS) is de meest voorkomende neurologische aandoening in jongvolwassenen in de Westerse wereld en treft 1 op 1000 mensen in de Benelux. Het is een chronische ontstekingsaandoening van het centraal zenuwstelsel, welk bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg. De oorzaak van MS is nog onbekend, maar men vermoedt dat een combinatie van factoren zoals individuele genetische vatbaarheid en omgevingsfactoren leidt tot de ontwikkeling van MS.

 Van kleine saters tot troetels van de keizers Als we vandaag denken aan dwergen, denkt de ene automatisch aan Sneeuwwitje, een andere aan de Lord of the Rings-films, en zo kan iedereen wel een voorbeeld uit de moderne media halen. Maar kennen we dwergen als bekende zakenmannen, als succesvolle politici of professoren? Waarschijnlijk niet. Dit betekent niet dat ze er niet zijn, maar vertelt des te meer over de rol waarin we dwergen in onze maatschappij stereotiep zien verschijnen. En dit was in de oudheid niet anders.

 
De waarheid achter het uitsterven van de neanderthaler ontraadseld?
 
Ooit was de aarde bevolkt met verschillende mensensoorten. Elke soort bezat zijn eigen herseninhoud, lichaamsbouw en fysieke en intellectuele mogelijkheden. Het is dan ook verwonderlijk dat er vandaag slechts één enkele mensensoort overgebleven is en dat die bovendien alle gebieden op aarde bevolkt. Om dit te verklaren gingen wetenschappers er vroeger van uit dat al deze mensensoorten voorlopers waren van het ‘eindproduct’, de moderne mens.

Sexy genen en hun impact op vruchtbare vrouwenNooit eerder in de geschiedenis werd de mens zo vaak geconfronteerd met openbare seksuele prikkelingen als vandaag de dag. Reclamejongens begrijpen maar al te goed hoe belangrijk het is hún spot te laten opvallen tussen de overvloed aan commerciële boodschappen die met moeite in het bewustzijn van de consument doordringen. Ze hopen bovendien dat halfnaakte modellen positieve emoties teweegbrengen en dat deze vertaald worden in het versterken van het geadverteerde merk.

Biobrandstoffen nu nog groenerDe energievoorraad van de Aarde neemt zienderogen af, terwijl wetenschappers schatten dat de energievraag tegen 2025 nog zal verdubbelen. Daarom is de zoektocht naar alternatieve energiebronnen een noodzaak. Het bio-energielaboratorium van de Universiteit Gent is een van de meest vooraanstaande onderzoeksgroepen in Vlaanderen die een antwoord proberen te formuleren op dit energievraagstuk.

De kip en de zebra: zoek het verschilDe Belgische hedendaagse geëngageerde kunstenaar Koen Vanmechelen omschrijft zijn Cosmopolitan Chicken Project als een metafoor voor onze samenleving. Het kruisen van nationale raskippen tot een kosmopolitische kip zou iets over onze maatschappij vertellen. In artikels verbindt men zijn werk telkens met zwaar beladen maatschappelijke onderwerpen, zoals de multiculturele samenleving, zonder dit echter grondig uit te diepen. Nieuwsgierigheid was dan ook de start van mijn onderzoek. Interviews met Vanmechelen vormde mijn vertrekpunt.

Nieuw geneesmiddel tegen epilepsie?
Epilepsie is een van de meest voorkomende neurologische aandoeningen en treft ongeveer 0,8 % van de bevolking. Recent onderzoek heeft aangetoond dat het immuunsysteem een belangrijke rol speelt in het ontstaan en het optreden van epileptische aanvallen en dat het onderdrukken van deze immuunrespons een gunstig effect heeft op het aantal en de duur van deze aanvallen. Er is echter nog geen onderzoek verricht naar de manier waarop het immuunsysteem wordt geactiveerd.

 
Dioxines? Niet op mijn bord!
 
Wie herinnert zich de dioxinecrisis van 1999 niet? Tonnen kippen en zuivelproducten werden toen preventief vernietigd omdat dioxines in de voedselketen waren terechtgekomen. Maar weet je ook wat dioxines zijn en waarom iedereen er schrik van had? Dioxines zijn chemische verbindingen die extreem giftig zijn voor zowel dieren als mensen, zelfs bij zeer lage dosissen.

 Erfelijke aandoeningen worden veroorzaakt door een fout in ons genetisch materiaal, ons DNA. Het DNA kan onderverdeeld worden in kleinere eenheden, de genen. Door een goede orkestratie van genen bepaalt het DNA de werking van al onze cellen en bevat het informatie over onze kenmerken, zoals bijvoorbeeld de kleur van onze ogen. Een fout in het DNA, een mutatie genoemd, kan aanleiding geven tot ernstige afwijkingen. De schoolvoorbeelden van genetische aandoeningen zijn het Down syndroom, mucoviscidose en erfelijke borstkanker.

 
Binke HOEKEN
 
God en/of Darwin?
Het vraagstuk in principe opgelost.
 

De evolutietheorie* van Charles Darwin wordt vaak omschreven als het grootste idee dat ooit bij de mens is opgekomen. On the origin of species, waarin Darwin zijn theorie voorstelde, veroorzaakte een grote verandering in de manier waarop we naar onszelf kijken. Toch is zijn idee minstens even uitgespuwd en gevreesd als aanbeden.