‘Poor Little Belgium’: de juridische verwerking van de Duitse oorlogsmisdaden in België na de Eerste Wereldoorlog“De menschen zijn opgewonden, Er dreigt geen revolutie, maar als zij de attendu’s van het vonnis lezen, dan kookt hun bloed.” – Een reactie op het proces tegen Max Ramdohr in Leipzig, De Standaard (13 juni 1921) ‘The Rape of Belgium’Wat zeggen de strafprocessen van Leipzig u? De kans is groot dat u op deze vraag ‘niets’ moet antwoorden.

Kleurnamen bepalen hoe we tinten herinnerenMeidoornrood, tortelduifgrijs of zelfs Minion-geel, kleuren krijgen vaak tot de verbeelding sprekende namen. Een marketingtrucje dat het voorwerp in kwestie in een mooier jasje giet? Of heeft het naamgeven van kleuren verder reikende effecten?

Littekens als leidraad. Herbesteming van de adijhoeve te Sint-Truiden.What we need is continuity. Historic preservation is not sentimentality but a psychological necessity. We must learn to cherish history and to preserve worthy old buildings. We must learn how to preserve them, not as pathetic museum pieces, but by giving them new uses (Huxtable, 1973).LittekensEen litteken is een overgebleven deel. Het is een herinnering aan een gebeurtenis en het zal altijd zichtbaar blijven.

DE KUNST VAN DE HERINNERINGWAAROM WE FEDERICO FELLINI NOOIT ZULLEN VERGETENHet filmfestival van Gent eert dit najaar de Italiaanse cineast Federico Fellini (1920-1993) met een grote overzichtstentoonstelling. Na de liefdesverklaring van Paolo Sorrentino’s oscarfilm La Grande Belezza lijkt Fellini’s herinnering levendiger dan ooit. Maar wist je dat herinneringen eigenlijk dichter aansluiten bij de verbeelding dan bij de realiteit?

P { margin-bottom: 0.21cm; }
Seropositief als adolescentenmeisje in straatsituatie Iedere dag opnieuw worden er jonge meisjes op straat besmet met HIV. Er zijn vele factoren in hun leven die maken dat ze vroeg of laat met dit virus in contact komen. Dit betekent echter niet dat ze na hun diagnose steevast kiezen voor behandeling.  HIV is één van de belangrijkste doodsoorzaken op aarde. Michel Sibidé, voorzitter van de Joint United Nations Programme on HIV/aids (UNAIDS), wijst erop dat er vooruitgang geboekt is in de strijd tegen aids.

Contrasterende herinneringen aan het leven in Belgisch-CongoIk heb in mijn thesis voor de opleiding master in de geschiedenis niet gepoogd om dé geschiedenis van ons koloniaal verleden in Belgisch-Congo te gaan neerpennen. Ik heb me doorheen het onderzoeksproces toegelegd op het beschrijven en contrasteren van verschillende geschiedenissen van het koloniale verleden.

Dit was de filosofie om het leerzorgbeleid van een bepaalde school uit te werken en te concretiseren. Bedoeling was om gemeenschappelijkheid te creëren in de manier waarop leerkrachten te werk gaan. Binnen die gemeenschappelijkheid heeft elke leerkracht uiteraard de vrijheid om op een eigen manier het ‘wonder te wijzen’. Er bestaat namelijk niet één aanpak dat voor elk onderwerp en voor elke klasgroep werkt. Wél is het aangewezen om als leerkracht te zorgen voor afwisseling en verrassing tijdens de lessen.

De Kunst van het meningsverschil“Het lijkt mij wel duidelijk dat er op Cultuur nog serieus bespaard kan worden.

Eerste Minister machtiger bij gratie van partijvoorzittersEen kwarteeuw lang stond een Vlaamse christendemocratische premier aan het roer van ons land. Maar liefst dertien regeringen onder leiding van achtereenvolgens Leo Tindemans, Wilfried Martens en Jean-Luc Dehaene bestuurden België van 1974 tot 1999. Van twee namen we onlangs afscheid, één is hoogbejaard. Elk van hen liet zijn beschouwingen achter in memoires. Wat leren hun herinneringen ons over de macht van de Eerste Minister? Is de premier doorheen de jaren een machtiger figuur geworden?

Metaforen verraden wie je bentMetaforen kunnen méér zijn dan mooie zinsconstructies en poëtisch taalgebruik. Hannah Pinnoo (UGent) heeft in haar masterscriptie ontdekt dat het taalgebruik van Stephan Enter bijdraagt aan de betekenis van de romans Spel en Grip. Beeldspraak verklapt namelijk iets over de personages en diept de roman thematisch verder uit. Op die manier wordt ook de leeservaring van de ‘gewone lezer’ versterkt.Dit onderzoek zal geen levens redden of baanbrekende resultaten opleveren. Toch is dit onderzoek de moeite waard.

Het Huis van de Europese Geschiedenis - Het creëren van een plaats voor reflectie en debat of het construeren van een meta-narratief voor Europa?In 2015 zal de droom van de vorige President van het Europese Parlement, Hans-Gert Pöttering, uitkomen: het Huis van de Europese Geschiedenis zal openen in Brussel.

Het geheugen van architectuur en de zoektocht naar een eigen culturele identiteitVan kinds af aan krijgen we geschiedenis op een zilveren blaadje gepresenteerd. In klaslokalen worden uren gespendeerd aan de levens van onze voorgangers en ook de media bieden dagelijks een ‘gezonde portie’ geschiedenis aan. We worden tegenwoordig overspoeld met historische feiten en weten niet langer wat belangrijk genoeg is om ingeblikt te worden voor de volgende generatie.

Op de vlucht in de zestiende eeuw: vallen, opstaan en weer doorgaanHet waren barre tijden in de zestiende eeuw. België en Nederland vormden nog samen een eenheid, de Nederlanden genoemd, maar de regio stond op het punt om verscheurd te worden door de opstand tegen de Spaanse overheerser Filips II (1527-1598). Deze rebellie was al in de jaren 1560 tot een gewelddadige uitbarsting gekomen. Filips hief hoge belastingen en maakte korte metten met het protestantisme dat steeds nadrukkelijker de kop op stak in de zuidelijke gebieden.

Heksenkinderen: wijdverspreid in Afrika, maar alleen op de wereld?Ndoki, Aje, Abazimu of Mfiti in Malawi, zijn de namen waarmee duizenden kinderen in verschillende landen in Sub-Sahara Afrika dagelijks worden gebrandmerkt.  Vanaf het moment dat iemand hen in associatie brengt met een van die stempels, die alle “heks” betekenen, begint voor hen een leven vol angst. Ze worden verstoten uit de samenleving. Hierna volgt voor velen een leven op straat, onder andere in de prostitutie.

 Geprojecteerd VerledenOver de representatie van herinneringen in film He remembers those vanished yearsAs though looking through a dusty window pane,The past is something he could see, but not touch.And everything he sees is blurred and indistinct.  Dit wondermooi stukje tekst, dat zich aan het eind van Wong Kar-Wai's In the Mood for Love als coda op het scherm presenteert, attesteert in de eerste plaats de wazigheid van ons geheugen. In het bijzonder roept dit gedicht, en in het verlengde daarvan, de ganse film, de vraag op welke relatie narratieve film heeft tot ons herinneringsproces.

 Een monumentaal verleden 11 November 1918 de oorlog is voorbij. Vier jaar lang heeft het Engelse leger Ieper succesvol verdedigd tegen de Duitsers. Meer dan 200.000 soldaten zijn er gestorven, van de stad zelf blijft geen steen overeind.  Moet dit gevierd worden? Of kan men enkel nog rouwen?  In de directe nasleep van WOI wisten de Britten het zelf niet goed en de Menenpoort in Ieper weerspiegelt dit.  Aan de buitenzijde is het Britse monument een triomfboog, binnenin is het een tombe. Meer dan 50.000 namen van Britse soldaten sieren de muren.

Preventie en aanpak van faalangstEen nieuw schooljaar staat is net gestart. Voor veel studenten brengt dit leuke herinneringen naar boven: nieuwe lessen, terug op kot, de eerste cantus, … Voor andere studenten staat  dit gelijk aan periodes met veel spanning en onzekerheid. Soms neemt dit zelfs de overhand.Faalangst is een onderschat probleem binnen het Vlaams onderwijssysteem.

 HET GEHEUGEN VAN GUATEMALAOf het verleden dat niet voorbij gaat In de Guatemalteekse hooglanden worden de herinneringen aan de genocide nu al een tiental jaar letterlijk bovengehaald. Forensisch antropologen voeren er opgravingen uit van clandestiene massagraven die tijdens de burgeroorlog (1960-1996) gevuld zijn geraakt met de stoffelijke resten van vele slachtoffers. De inheemse Rosalina L., die de burgeroorlog overleefde, neemt de botresten van haar vader opgerold in plastiek mee in haar rugzak: “Het doet pijn ze te dragen… Het is alsof ik de dood meedraag.

Hoe werken onze hersenen? Zullen we ze ooit volledig begrijpen? Zullen we verstaan hoe een gedachte tot stand komt, wat een herinnering is en hoe een waarneming tot een welbepaalde actie leidt? Om die vragen te beantwoorden hebben we niet genoeg aan de traditionele aanpak van de psychologie. We moeten begrijpen hoe het er aan toe gaat op het kleinste niveau in ons brein, hoe de individuele zenuwcellen met elkaar communiceren en netwerken vormen en hoe dit leidt tot acties, herinneringen en leerprocessen.

 De schaduw van een gewelddadig verledenNaast adembenemende Incaruïnes verbergt het Peruaanse Andesgebergte ook nog een minder glorieus en meer recent verleden. Amper drie decennia geleden, van 1980 tot 2000, werd Peru verscheurd door een wreed burgerconflict. De oorlog sloeg diepe wonden die het land nog steeds likt in een moeizaam verwerkingsproces. Historica Eva Willems ging op zoek naar deze historische wonden bij slachtoffers in Peru. RevolutieEen sprong in de tijd: Chuschi, Ayacucho (Peru), 17 mei 1980.

PIJNSTILLING EN KALMEERMIDDELEN BIJ KUNSTMATIG BEADEMDE PATIËNTEN OP EEN DIENST MEDISCHE INTENSIEVE ZORGEN Wie maakte het nog niet mee dat een dierbaar familielid op een medische intensieve zorgen opgenomen werd ? Eén van de meest prangende vragen die ons dan bezig houdt – buiten het genezen, beter worden van ons kind, ouder, broer, zus of echtgeno(o)t(e), is wel dat hij of zij niet zal ‘afzien’ en ‘lijden’.

De zoete pijn van een vergeten dichter: Joseph Brodsky als melancholicusGepest en verstoten, bespuwd, gekleineerd, mishandeld en weggestuurd. Dat was het droeve lot van Joseph Brodsky, de grootste dichter die Rusland sinds de Tweede Wereldoorlog heeft voortgebracht. Terwijl hij door het Soviet-regime werd vervolgd, werd hij in literaire kringen geroemd als de grootste levende dichter van Rusland, de meest welluidende, invloedrijke stem van de moderne Russische letteren.

Het Oudgrieks als hulpmiddel op een kritiek moment in de geschiedenis
 
Het Oudgrieks is een dode taal. Met haar laatste sprekers, in de zachte overgangen, wandelingen en groeiprocessen van hun taalgebruik, stierf ze een langzame dood. Nu nog echter leeft ze voort in de harten, herinneringen, en vooral in de hoofden van enkelingen.
Her eternal summer shall not fade, nor lose possession of that fair she owes.
 
Het Oudgrieks leefde ook in Martin Luther Kings hoofd.

Deelvertaling naar het Nederlands van Daniel Bielensteins Duitstalige roman Max und Isabelle
 
Afgaan op vooroordelen en daar je verdere leven van laten afhangen? Wat doen de meeste mensen – en wat doen Max en Isabelle?
 
Zo maar in het wilde weg beginnen te vertalen of eerst je brontekst analyseren en een vertaalstrategie voor ogen houden? Ik koos voor de tweede optie en probeerde daarnaast mijn vertaalprincipes niet te verwaarlozen.
 
Bij Max en Isabelle gaat het net andersom. Max is 31, een beroemde tv-presentator en net niet meer samen met Jana.

 
De ontwikkeling van het vrouwelijke hoofdpersonage in de fantasieverhalen De kleine Odessa, door Peter van Olmen, en Isa’s droom, door Marco Kunst.
 
Jeugdboeken zijn vaak een belangrijk onderdeel van de kindertijd en zijn iets waar veel goede herinneringen aan overgehouden worden. Uit een gevoel van nostalgie en een diepe belangstelling in literatuur heb ik mijn interesse voor jeugdliteratuur omgezet tot een grondige studie ervan. Een jeugdboek is vaak complexer dan men zou verwachten.