Van innovatief concept naar concreet project van, voor en door ouderen richting zelf-heruitgevonden autonomie, zelfontwikkeling en traumaverwerking op hogere leeftijd. (Innerlijke) Groeiruimte als psychotherapeutisch basisidee, in een fysieke en bewust daartoe aangepaste locatie binnen een woonzorgcentrum. Een haalbare kaart binnen de ouderenzorg van vandaag en morgen.

Deze masterscriptie biedt een analyse van het thema ‘godsdienst’ in de debuutroman De avond is ongemak van Marieke Lucas Rijneveld. De roman vertelt het verhaal van een gereformeerd boerengezin dat uiteenvalt na het overlijden van de oudste zoon. Het hoofdpersonage Jas laat zich leiden door een religieuze schuldneurose waarbij ze sterke twijfels uit omtrent het bestaan van God. Ze heeft het gevoel dat Hij niet aanwezig is. Hoewel het lijkt dat ze zich steeds meer distantieert van de Almachtige Vader, komt ze toch steeds dichter bij Hem te staan. De ijzigheid van de godsdienst en het verlangen naar liefde en affectie vormen de rode draad doorheen het verhaal. Om het thema ‘godsdienst’ te bespreken, zal er eerst een algemeen kader worden geschetst dat de roman situeert in een bevindelijk gereformeerd milieu. Daarna zoomt de inhoudelijke analyse in op de religieuze ruimte, de personages en hun Bijbelse overeenkomsten, het Exodusverhaal en het verband tussen de psychoanalyse en godsdienst. Deze scriptie hoopt, naast een inhoudelijke analyse van de roman, ook een beeld te schetsen van de bevindelijk gereformeerde samenleving.

Onderzoek naar de betekenis en functie van de vroegzestiende-eeuwse, Nederlandse portretten van Maria Magdalena onthult het belang van geur in de christelijke rituele praktijk. Bovendien wordt nagegaan waarom Maria Magdalena's dualiteit juist op dat moment tot een piek leidde in haar cultus.

Kan schaamte als machtsmiddel gebruikt worden? Speelt zij een rol in het categoriseren van mensen met een fysieke, cognitieve of psychologische kwetsbaarheid? In onze Westerse maatschappij zijn onafhankelijkheid en onkwetsbaarheid 'normaal', een beperking leidt dan weer al te vaak tot schaamte. Schaamte speelt zelfs een rol in het omvormen van beperking tot stoornis. Het laatste hoofdstuk van deze thesis gaat op zoek naar plaatsen waar schaamte overwonnen wordt.

De representatie van de vrouw en het thema van de moeder in het oeuvre van de hedendaagse Ierse schrijver John Banville. Aan de hand van intertekstuele en psychoanalytische bronnen werd de blik van de narcistische mannelijke ik-verteller op de vrouwelijke personages geanalyseerd.

Bestaat God?  Is er leven na de de dood?  En hoe zit het voor de geboorte?Bestaan spoken, geesten, demonen, engelen en bij uitbreiding een volledige geestelijkehiërarchie?

Deze Masterproef behandelt het onderwerp van de male gaze (mannelijke blik) in film en televisie studies. De gaze is een complex begrip dat we kunnen verbinden met de machtsrelatie tussen de observeerder en datgene dat geobserveerd wordt. We kunnen dit dan ook gemakkelijk associëren met fantasie en verlangen, namelijk de wens van het subject om het bekeken object te beheersen. De gaze is een concept dat overgenomen werd uit de wereld van psychoanalyse, waar het door Jacques Lacan geïntroduceerd werd.

 
 
 
Freuds studie van de Gradiva van Jensen
 
Freuds essay over de novelle Gradiva van Jensen inaugureerde de zogenaamde toegepaste psychoanalyse. Zowel dit essay als de novelle zelf werden naderhand herhaald onderwerp van kritische lezing. In deze literatuurstudie bestuderen we in een eerste luik de verzamelde secundaire literatuur en confronteren deze enerzijds met Freuds essay, anderzijds met de oorspronkelijke tekst van Jensens novelle.

'Rechter Tie, dat ben ik.' Een Freudiaanse kijk op Robert van Gulik en zijn werk.Dit artikel tracht ons iets te leren over de psychoanalyse via het werk van de in 1910 geboren Nederlandse schrijver Dr. Robert van Gulik. Uit het uitgebreide oevre werden de rechter Tie romans gekozen daar ze ons een buitengewoon interessante kijk geven op van Guliks relatie tot de wet, de vader en het verlangen, de vrouw-moeder, dit zijnde twee kanten van dezelfde medaille, namelijk de verhouding tot het object van zijn verlangen.

Betekenisgeving als medicijnWanneer we ziek worden, gaan we naar de dokter.  We krijgen een diagnose en een pilletje voorgeschreven.  Meestal voelen we ons dan beter.  Maar wat als dat niet zo is, of erger nog, de dokter vindt niets?  Dan hebben we stress, en ook daar zijn pilletjes voor.  Een pilletje graag, dokter.Een gangbare denkwijze in onze Westerse cultuur is het dualisme.

 
Boeddhisme vanuit een westers – psychologisch perspectief.
Wij – westerlingen – hebben het altijd al moeilijk gehad om het boeddhisme te kunnen begrijpen. Onze verbeelding slaat gemakkelijk op hol als we horen over deze oude, oosterse leer. De meeste mensen hebben ooit wel eens gehoord over karma, nirvāṇa of wedergeboorte. Deze ideeën wekken al snel het idee op dat het boeddhisme een vreemde, bijgelovige religie is.

 Marian Verstraeten, drager van een cultuur
Geschiedenis is een veelvoud aan paden waarop we worden geleid door ‘compagnons de route’. Deze ‘reisleiders’ zijn de historische bronnen, verhalen of figuren die ons langs gebeurtenissen loodsen en ons helpen ze in het juiste licht te zien – of alleszins in een nieuw licht. De kunstgeschiedenis, en bij uitbreiding de cultuurgeschiedenis, in Vlaanderen volgt al decennia dezelfde afgetreden paden: zij laat zich gidsen door steeds dezelfde protagonisten en ideeën om een welbekend verhaal te reproduceren. Deze historische wandeling is reducerend.

 
De ontwikkeling van het vrouwelijke hoofdpersonage in de fantasieverhalen De kleine Odessa, door Peter van Olmen, en Isa’s droom, door Marco Kunst.
 
Jeugdboeken zijn vaak een belangrijk onderdeel van de kindertijd en zijn iets waar veel goede herinneringen aan overgehouden worden. Uit een gevoel van nostalgie en een diepe belangstelling in literatuur heb ik mijn interesse voor jeugdliteratuur omgezet tot een grondige studie ervan. Een jeugdboek is vaak complexer dan men zou verwachten.

 
Geerts Evelien
 
Luce Irigaray.

DE FILOSOOF EN DE FANTASIE
De pen van Sarah Kofman
 
Een pen heeft een geschiedenis, alleen weet niemand welke. Op de werktafel van Sarah Kofman lag een pen die klungelig met plakband was gerepareerd, zo’n vulpen die niet meer wordt gemaakt en die je met inkt moest vullen. Ze lag voor haar en dwong haar te schrijven, te schrijven. Het was de pen van haar vader, een herinnering, een spoor. Het was persoonlijk.

De psychoticus is nog zo zot niet
Over de psychoticus, in de populaire taal beter gekend als ‘de gek’, doen vele verhalen de ronde. Een voorbeeld hiervan zijn o.a. de talloze moppen die over hem verteld worden waarbij de pointe vaak wordt gevormd door het vernoemen van diens absurde redeneringen.
Vanuit een meer filosofische hoek zullen sommigen opmerken dat deze zotten ook een kern van inhoudelijke waarheid bezitten in hun spreken. Deze opvatting heeft er echter niet zelden toe geleid dat de zot ineens werd verheven tot het voorbeeld van de innerlijke vrijheid.

In september 2005 verscheen een zwaarlijvig boek dat in intellectueel en therapeutisch Frankrijk een storm van protest ontketende: Le Livre Noir de la Psychanalyse. Meer dan veertig historici, filosofen, psychologen en gedupeerde patiënten maken er een kritische balans op van een eeuw psychoanalyse.In la douce France was dit zwartboek een donderslag bij relatief heldere hemel, maar in Angelsaksische contreien pakten zich al langer donkere wolken samen boven de psychoanalyse.

Dialoog met de waanzin - Arne Saeys
 
Stemmen horen die anderen niet horen, wartaal uitkramen, het einde van de wereld verkondigen... Een psychose wordt dit genoemd in psychiatrische kringen. Iemand die gedurende een langere periode hallucinaties, wanen en verwardheid vertoont, wordt al gauw gediagnosticeerd als iemand die lijdt aan schizofrenie.
‘Wie ben ik?’ is de centrale vraag in de schizofrene psychose. Deze vraag is niet te vergelijken met de zoektocht van een puber naar zijn plaats in de maatschappij. Een schizofreen verkeert in existentiële angst rond zijn identiteit.

De fascinatie voorbij. Ont-moetingen zonder vertoon.
Rita Daneels
 
Contact tussen mensen uit verschillende culturen is meer dan ooit een hype, zowel als uitdaging dan als schijnbare onmogelijkheid. In toerisme en in reisbrochures is ‘contact met culturen’ zelfs een product met een bepaalde marktwaarde en met een variërend exotisme-gehalte. Al te vaak raakt men op reis echter verstrikt in de pure fascinatie voor het vreemde en in herhaalde pogingen om het beeld van de andere, ook letterlijk, vruchteloos te capteren.

Midden jaren tachtig publiceerde de Franse filosoof Gilles Deleuze twee boeken over film. Hoewel Deleuze een aantal vernieuwende inzichten aanreikt voor het denken over film in het algemeen maar ook met betrekking tot bepaalde regisseurs werd er totnogtoe -mits een korte hetze in de jaren negentig- weinig aandacht aan besteed. Één van de redenen hiervoor is dat Deleuze van filmtheoretici enerzijds een grote filosofische voorkennis verwacht en van de filosofen dan weer een bijna cinefiele kennis van de filmgeschiedenis.

Virginia Woolf, en haar oeuvre als spiegel van de ziel


Of ‘de onmogelijkheid tot rouwen’




Ooit schreef Virginia Woolf: “books are the mirrors of the soul”. En dit geldt ook voor haar eigen boeken. In mijn thesis probeerde ik het verband tussen het werk van deze onvolprezen schrijfster en haar psyche aan te tonen -een boeiende ontdekkingstocht. Deze vorm van literatuurkritiek is niet nieuw. Reeds Freud, de alombekende vader van de psychoanalyse, paste als eerste een dergelijke psychoanalytische benadering van kunst toe.