What Lurks in the Shadows: Can Transitional Justice Help Deal with Wartime Organized Crime in Post-Conflict Colombia?

Universiteit Gent
2023
Elias
Dessantis
Traditioneel werden conflicten aangepakt binnen het kader van transitional justice. Dit kader richt zich op verzoening, vergoedingen voor slachtoffers en het versterken van democratie en de rechtsstaat. Aanvankelijk werden deze concepten bekeken vanuit een liberaal paradigma, maar door kritiek heeft transitional justice zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een meer holistische benadering. Waar eerder alleen aandacht werd besteed aan de symptomen van een conflict (direct geweld), richt transitional justice zich nu op onderliggende factoren van het conflict. Deze ontwikkeling werd vertaald naar het vredesakkoord van 2016 tussen de Colombiaanse regering en de FARC, dat tot doel had een decennialange oorlog te beëindigen. Het richtte zich op de structurele problemen die bijdroegen aan het conflict. Echter, dit vredesakkoord heeft niet zoveel succes behaald als gehoopt. In 2023 worstelt Colombia met veel geweld, waarbij de drugproductie haar hoogtepunt bereikt. De demobilisatie van de FARC heeft een vacuüm gecreëerd dat niet door de regering, maar door gewapende groeperingen is opgevuld. De oorzaak hiervan ligt deels in een gebrek aan uitvoering en staatsaanwezigheid in lokale gebieden, en deels in verzet tegen het vredesakkoord. Hoewel transitional justice ervan uitgaat dat post- conflictgebieden worden gekenmerkt door eenheid, stuitte de Colombiaanse regering op veel weerstand. Het conflict heeft scheidslijnen gecreëerd tussen de staat en gemeenschappen, evenals tussen burgers onderling. Dit, in combinatie met een gebrek aan staatsaanwezigheid en capaciteit, maakte het voor gewapende groeperingen gemakkelijk om controle te krijgen over achtergebleven gebieden. Een oplossing voor dit probleem kan liggen in het kader van transformative justice. Dit kader legt de nadruk op lokale inbreng en hulpbronnen, waarbij het proces belangrijker is dan de uitkomst, en het uitdagen van ongelijke machtsverhoudingen en uitsluitende structuren. Begrippen zoals empowerment, verzet en participatie van slachtoffers en gemeenschappen staan centraal in dit kader. Deze scriptie onderzoekt in hoeverre transformative justice kan bijdragen aan de benadering van het vredesakkoord ten aanzien van georganiseerde misdaad, zoals gekenmerkt door transitional justice. Er wordt een theoretische vergelijking gemaakt tussen transformative justice, transitional justice en het vredesakkoord.
Meer lezen