Abortus Provocatus Een ver-van-mijn-bedshow voor elke vroedvrouw?

Abortus lijkt voor vele mensen een ver-van-mijn-bed-show, maar is dat wel zo? Een op vijf zwangerschappen wordt aanvankelijk als ongewenst ervaren. Stel dat elke vrouw slechts eenmaal zwanger wordt zijn er in een klas van twintig statistisch gezien 4 vrouwen die een ongewenste zwangerschap zullen ervaren. Die vrouwen komen allemaal voor hetzelfde dilemma te staan: zal ik het kind houden of afstaan voor adoptie of kies ik voor een abortus? Jaarlijks maken ongeveer 20.000 Belgische vrouwen een zwangerschapsafbreking door, die vrouwen staan er vaak niet alleen voor. Daardoor is de groep mensen die in contact komt met een abortus veel groter dan vaak vermoed wordt.

Bij een abortus is er vanzelfsprekend ook sprake van een zwangerschap en toch komt een vroedvrouw in België zelden of niet aan bod in het proces rond een abortus. Dit ondanks het feit dat een vroedvrouw opgeleid is om een koppel te begeleiden vanaf de zwangerschapswens tot een jaar na de bevalling. Het lijkt dan ook logisch dat ook de begeleiding bij een zwangerschapsafbreking tot het takenpakket van de vroedvrouw hoort.

“Een vroedvrouw in een abortuscentrum, dat klopt toch niet?”

In België wordt een abortus legaal en veilig uitgevoerd maar in landen waar een tekort is aan opgeleide hulpverleners wordt een abortus vaak onveilig uitgevoerd. Een taakverschuiving (naar de vroedvrouw) zou een oplossing kunnen zijn voor dit probleem. De rol van de vroedvrouw rijkt namelijk sowieso verder dan enkel de bevalling en het kraambed maar vaak wordt er niet gedacht aan een plaats binnen een abortuscentrum. Uit literatuurstudies blijkt wel dat een vroedvrouw zonder extra opleiding reeds enkele rollen kan opnemen binnen de abortushulpverlening en mits extra training zelf de abortus kan induceren op een veilige en effectieve manier. Dit laatste staat in sterk contrast met de abortuswetgeving in België en het beroepsprofiel van de Belgische vroedvrouw.

Zoals eerder gezegd is een taakverschuiving in België is nog niet strikt noodzakelijk maar in landen waar een tekort aan opgeleide hulpverleners is kan het helpen maternale sterftes die te wijten zijn aan een onveilige zwangerschapsbeëindiging tegen te gaan. Het zou daarnaast ook zorgen voor een stabieler personeelsbestand en optimalisatie van beschikbare hulpverleners met als gevolg een grotere toegankelijkheid en betere zorg.

De rol die de vroedvrouw zou kunnen opnemen.

Als eerste kan de vroedvrouw ingezet worden in de counseling omtrent de zwangerschapskeuze, het beslissingsproces en de mogelijke methoden van een abortus. Counseling behoort namelijk tot de basiscompetenties van een vroedvrouw. Daarnaast is het ook de taak van de vroedvrouw om informatie te verstrekken binnen het domein van anticonceptie. De vroedvrouw heeft kennis over het gebruik en voor- en nadelen van anticonceptiemiddelen. De Belgische vroedvrouw mag orale anticonceptie voorschrijven dit bevestigd naar mijn mening de kennis over dit anticonceptiemiddel. Vroedvrouwen in Engeland en Zweden mogen daarenboven zelfs spiraaltjes en implantaten plaatsen.

Ook het medisch onderzoek dat in België nu door een arts gebeurt zou kunnen worden uitgevoerd door een vroedvrouw wanneer een vroedvrouw wordt opgeleid om correct een echografie uit te voeren. Dit zorgt ervoor dat de vrouw een kortere tijd aanwezig is in het centrum aangezien ze anders op consultatie moet bij twee hulpverleners, namelijk de psychosociaal medewerker en de arts.

Daarnaast kan een vroedvrouw technisch gezien, na een extra opleiding, worden ingezet om een medicamenteuze en chirurgische abortus te verrichten en blijkt dit even efficiënt en veilig als een abortus uitgevoerd door een arts. In België staat dit in sterk contrast met de abortuswetgeving en het beroepsprofiel van de Belgische vroedvrouw aangezien het verboden is een zwangerschapsafbreking te induceren en de cervix te dilateren.

Tot slot kan een vroedvrouw zowel binnen als buiten een abortuscentrum helpen bij de rouwverwerking na een abortus, hierbij is het vooral van belang eigen beperkingen te kennen en tijdig door te sturen wanneer er sprake is van ernstige verwerkingsproblemen.

Praktijkdeel

In functie van deze bachelorproef werd een doorverwijsmap naar Engeland ontwikkeld. Deze doorverwijsmap kan een meerwaarde betekenen aangezien e Belgische abortuswetgeving voorschrijft dat vrouwen en koppels met een ongewenste zwangerschap maximaal tot 12 weken effectieve zwangerschap kunnen geholpen worden in België. Praktisch gezien mag de vrouw maximaal 11 weken en een dag zijn op de dag van de eerste consultatie omwille van de wettelijke wachttijd van 6 dagen. Hierdoor worden jaarlijks vanuit België meer dan 500 vrouwen doorverwezen naar het buitenland voor verder hulp.  Om deze stap voor de koppels vlotter te laten verlopen werd de doorverwijsmap ontwikkeld met daarin de contactgegevens van de organisaties die een abortus aanbieden, de kostprijs, wat mee te brengen bij een afspraak, vervoersmogelijkheden, verblijfsmogelijkheden en hoe men in de verschillende centra te werk gaat.

Tot slot!

De abortushulpverlening is zeker geen ver-van-mijn-bedshow te zijn voor een vroedvrouw. Het is wel zo dat de Belgische vroedvrouw beperkt is door de Belgische abortuswetgeving in de verschillende rollen die ze kan spelen. De belangrijkste rollen die een vroedvrouw kan opnemen in België bevinden zich naar mijn mening in de preventieve en informatieve rol. De vroedvrouw zal pas een grotere rol kunnen spelen binnen de abortushulpverlening wanneer er veranderingen optreden binnen de wetgeving en de opleiding.