Niet alle kinderen eten als ze honger hebben

“Baby’s of peuters zullen zichzelf niet uithongeren”, “Kinderen zullen wel eten als ze honger hebben”. Ouders krijgen dat regelmatig te horen. In eerste instantie klinkt het ook aannemelijk, ware het niet dat deze mythe niet klopt voor kinderen waar een eetstoornis sluimert. Meer nog, die overtuiging kan zelfs levensbedreigend zijn. Eetproblemen bij jonge kinderen zijn in Vlaanderen nog vrij onbekend en bijgevolg is er weinig hulpverlening voorhanden. Dát wilde ik graag veranderen. Ik schreef dan ook een scriptie over het onderwerp en gericht op impact met de start van EetMee, een multidisciplinaire groepspraktijk voor jonge kinderen met eetproblemen.

Inspiratiebron
Mijn dochter is mijn inspiratiebron voor dit thema. Als baby en peuter kampte ze met een ernstige eetstoornis. Door de onbekendheid en de laattijdige detectie van deze problematiek kwam ze als baby in een levensbedreigende toestand terecht. Gedurende twee jaar overleefde ze op sondevoeding. Doordat er te weinig hulp was, escaleerde haar eetstoornis waardoor ze uiteindelijk acht maanden in het Zeepreventorium verbleef om haar chronische voedselweigering met succes te behandelen. Toch was de impact op ons gezin en ons mentaal welzijn groot. Ik ondervond dus aan den lijve hoe weinig ondersteuningsmogelijkheden er in Vlaanderen zijn. Hét keerpunt waarop ik besloot hier eigenhandig iets aan te doen.

Ik startte de bacheloropleiding Gezinswetenschappen aan de Odisee Hogeschool en verdiepte mij wetenschappelijk in de thematiek. Ik volgde congressen en workshops rond eetproblemen en ARFID (Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder) in binnen- en buitenland en bouwde mijn netwerk van artsen en andere zorgprofessionals verder uit. Al die tijd had ik één groot doel voor ogen: een plek waar kinderen en ouders terecht kunnen. Een plek waar ze gehoord en geholpen worden. Een plek waar de gezinsvisie op de ondersteuning van jonge kinderen met eetproblemen centraal staat. In mijn scriptie bracht ik alle inzichten van de voorbije jaren samen.

Ik interviewde gezinnen met een kindje met eetproblemen en een kinderarts. Deze bevindingen legde ik naast elkaar waardoor het hiaat in de hulpverlening pijnlijk duidelijk werd. Zo moeten ouders vechten om gehoord te worden of de juiste hulp te vinden. De louter medische kijk op eetproblemen ervaren ze evenmin als helpend. De pediater zag twee grote tekortkomingen; de onbekendheid in de eerste- en tweedelijn en het gebrek aan geschoolde zorgverleners. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt de nood aan intensieve multidisciplinaire behandeling, wat ver voorbij de medische kijk gaat. Toch is dit onvoldoende gewaarborgd in het huidige Vlaamse zorglandschap. Dit alles nam ik mee om verandering te creëren.

Zorgpad
Vanuit een medisch en gezinsgericht perspectief kwam duidelijk naar voren dat de onbekendheid van de problematiek meermaals leidt tot laattijdige herkenning. Aangezien net dat escalatie in de hand werkt, is de nood aan sensibilisering hoog. Daarom ontwikkelde ik een zorgpad om in te zetten binnen de nulde- en de eerstelijn wat vroegdetectie en vroeginterventie mogelijk maakt. Het zorgpad heeft oog voor een goede beeldvorming van de eetproblemen waarbij zowel vraagverheldering als onderzoek belangrijke parameters zijn. Ik geef de signalen aan die alertheid en doorverwijzing vragen en reik enkele handvaten aan voor de nuldelijn om ouders te ondersteunen. Een tweede luik van het zorgpad brengt de doorverwijzingsmogelijkheden per zorglijn in kaart alsook de aangewezen disciplines qua behandeling. Bij het zorgpad hoort een brochure met uitleg over de – nog vrij onbekende – eetstoornis ARFID. Het is cruciaal dat Vlaamse zorgverleners hiermee vertrouwd raken. Het zorgpad legde ik voor aan het moeilijke etertjes team van het Zeepreventorium, een huisarts, Kind & Gezin en een arts van het CLB. In de toekomst zal ik dit in samenwerking met Kind & Gezin en het CLB verfijnen tot een werkbare tool op maat van hun organisatie. Ik kreeg ondertussen reeds vragen van huisartsenkoepels om hen hierrond te informeren. Iets wat de hoge nood onderstreept.

Een scriptie met impact op het Vlaamse zorglandschap
Naast het praktijkgerichte onderzoek bereidde ik in mijn scriptie ook het oprichten van de praktijk 'EetMee' voor, dat op 2 september 2023 de deuren opende. Daarmee wil ik impact creëren in het werkveld.

Hoewel er al andere multidisciplinaire groepspraktijken bestaan, is EetMee een uniek concept. Er zijn amper groepspraktijken die zich uitsluitend focussen op eetproblemen. Bovendien richten veel hulpverleners zich op kinderen vanaf 6 jaar. Maar vaak is het kwaad dan al geschied waardoor eetpatronen nog maar moeilijk te veranderen zijn. Nochtans zijn eetproblemen al veel vroeger te detecteren en dus ook behandelbaar. Uit mijn wetenschappelijke verdieping en onderbouwing in de scriptie bleek dat vroegdetectie namelijk cruciaal is. Daarom begeleiden we bij EetMee baby’s van bij het prille begin.

Om kwaliteitsvolle behandeling te kunnen bieden, stelde ik een team samen met de nodige expertise. EetMee heeft een preverbale logopedist, diëtist, klinisch psycholoog/systeemtherapeut en kinderpsychiater. Zelf neem ik naast de rol van praktijkcoördinator de gezinsondersteuning en contextbegeleiding voor mijn rekening. Mijn focus ligt dus niet enkel op het kind, wél op heel het gezin namelijk ouders, broers en zussen. Mijn ervaringsdeskundigheid en de opleidingen maken dat ik de empathische brugfiguur ben tussen gezinnen en therapeuten. Voor de praktijk werkte ik – naast het zakelijke luik – ook het behandelprotocol uit. Daarbij ontwikkelde ik een screeningsdocument om de aard en de ernst van eetproblemen breed in kaart te brengen. Deze tool heb ik reeds bij meerdere gezinnen gebruikt op mijn stageplaats -een centrum voor ambulante revalidatie. Hij werd niet alleen uitvoerig getest, maar ook geëvalueerd en verfijnd in samenwerking met het multidisciplinaire team van het CAR. De tool is ondertussen al uitvoerig gebruikt om de eerste cliënten van EetMee te ontvangen.

Naast het ondersteuningsaanbod, biedt EetMee ook een vormingsaanbod aan, zowel voor ouders als zorgprofessionals. Dat zal ertoe bijdragen dat eetproblemen sneller gedetecteerd worden en men bijgevolg vroeger kan ingrijpen. Ook geef ik ouders praktische handvaten en tips mee voor de dagelijkse praktijk.

Tot slot blijft het mijn missie om de onbekendheid van eetproblemen bij jonge kinderen en ARFID te doorbreken door in te zetten op sensibilisering. De mythe dat kinderen zichzelf niet zullen uithongeren en dus wel zullen eten als ze honger hebben, wil ik daarmee graag de wereld uithelpen!