Overdracht van de gezinswoning: planningstechnieken en hun fiscale gevolgen
Bij het schenken van de gezinswoning in volle eigendom zijn voortaan in de drie gewesten dezelfde fiscale tarieven van toepassing. De vrijstelling in de erfbelasting voor de langstlevende partner is licht verschillend in de drie gewesten, waardoor men zeer goed moet nagaan wanneer men hier wel of niet zal onder vallen. De tariefschijven in de erfbelasting buiten deze vrijstelling zijn daarentegen zeer verschillend over de drie gewesten. Afstammelingen zullen, in tegenstelling tot de langstlevende partner, steeds in hoge tariefschijven terecht komen wanneer zij de gezinswoning vererven.
Naast schenken of erven zijn er ook andere verkrijgingstechnieken die elk op hun beurt andere fiscale gevolgen teweegbrengen. Echtgenoten kunnen de gezinswoning erven vrij van erfbelasting, maar kunnen dit ook op andere manieren regelen. Rekening houdend met hun andere goederen zal de ene al dan niet de andere techniek fiscaal gunstiger zijn. De ongehuwde partner daarentegen doet er goed aan om ook andere verkrijgingstechnieken te overwegen, onder meer gelet op de afwezigheid van een vrijstelling in de erfbelasting voor de gezinswoning voor de feitelijk samenwonende partner in het Waals en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Een combinatie van het beding van aanwas en een testament blijft een vertrouwde planningstechniek en ook het beding van anticipatieve inbreng kan soelaas bieden wanneer partners (nog) niet getrouwd zijn bij de aankoop van hun gezinswoning.
Voornamelijk wanneer men de gezinswoning wil laten toekomen aan de kinderen, is het sterk aangeraden één van de verkrijgingstechnieken te kiezen die werden beschreven in de scriptie, zoals de gesplitste aankoop of schenken onder voorbehoud van vruchtgebruik. Zo kan vermeden worden dat kinderen in de hogere tariefschijven van de erfbelasting vallen.
Bij al deze keuzes moet men vandaag de dag in Vlaanderen ook nog rekening houden met een aantal aandachtspunten. Zo is bij vererving het asbestattest niet verplicht, maar wel bij schenking of bij overdracht van een vruchtgebruik. Ook zal men in bepaalde gevallen rekening moeten houden met de renovatieverplichting voor residentiële gebouwen.
In onze buurlanden bestaat geen specifieke vrijstelling voor de gezinswoning in de erfbelasting, maar geldt er een heel ander regime, zowel in de schenk- als in de erfbelasting, met ruimere vrijstellingen. Deze regelgevingen zouden een inspiratie kunnen vormen voor België, waar heel wat Vlaamse politieke partijen telkens weer met hun eigen voorstel op de proppen komen.
