Blended Food. Where food and social life blend together.

Inleiding Het gebruik van blended food kent de laatste jaren een enorme toename. Aangezien dit een relatief nieuwe manier is van voeden via de sonde, is hierover tot op heden vrij weinig wetenschappelijke evidentie terug te vinden en bestaan er nog maar een beperkt aantal tools hieromtrent. Ook vanuit het Universitair Ziekenhuis Antwerpen werd op basis van praktijkervaring deze nood aan enkele efficiënte tools vastgesteld met betrekking tot blended food. Naar aanleiding van hun hulpvraag besloten we de handen in elkaar te slaan en ons te verdiepen in de wereld van blended food om op die manier het werkveld te ondersteunen.  

Gedurende onze integrale eindopdracht werd dus dieper ingegaan op het onderwerp blended food, meer bepaald bij kinderen van één tot en met veertien jaar. De hoofdonderzoeksvraag die vanuit het werkveld naar boven komt, luidt: 

‘Welke voordelen biedt blended food ten opzichte van klassieke sondevoeding en kunnen we aan de hand daarvan de verschillende visies op blended food met elkaar verenigen?’. 

Wat is blended food? Blended food wordt in de literatuur omschreven als een gemixte gezinsvoeding die via een voedingssonde wordt toegediend en die als volledige of gedeeltelijke vervanging van kant- en klare sondevoeding kan worden gebruikt, bij zowel kinderen als jongeren en volwassenen. 

Zoals reeds eerder beschreven, is er de laatste jaren een sterke toename van het gebruik van blended food bij enteraal gevoede kinderen. Deze toename is te wijten aan verschillende factoren.  

Zo is er een stijging van het aantal kinderen en jongeren met complexe, vaak meervoudige pathologieën waarbij kauw- en slikproblemen frequent voorkomen. Om deze kauw- en slikproblemen te omzeilen, kan het noodzakelijk zijn om een alternatieve voedingsweg te gebruiken, waarvan enterale toediening met blended food een voorbeeld is.  

Daarnaast kiezen ook ouders van enteraal gevoede kinderen steeds vaker voor blended food omwille van het psychologische aspect. Blended food maakt het namelijk mogelijk om het maaltijdgebeuren van het hele gezin te normaliseren, maar stelt de ouders ook opnieuw in staat om de zorg voor de voeding van hun kind op zich te nemen.  

Loodrecht op deze visie, staat de visie van verschillende artsen en diëtisten. Zij zijn eerder bezorgd dat het gebruik van blended food niet volledig voorziet in de specifieke behoeften van het kind en dat dit op hygiënisch vlak minder veilig zou zijn dan commerciële sondevoeding. 

Voorwaarden en (contra-)indicaties Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er verschillende voorwaarden, indicaties en contra-indicaties zijn voor het toedienen van blended food.  

Zo zijn er enkele voorwaarden op te merken waaraan het kind en zijn omgeving moeten voldoen om blended food in een zo optimaal mogelijke situatie te kunnen opstarten. Zo is het van belang dat het kind medisch stabiel is, dat er voldoende ondersteuning van zorgverleners is en dat men beschikt over geschikte keukenfaciliteiten. Als vierde puntje dient het kind te beschikken over een gastrostomiesonde met een minimale Charrière van 14, mits de gastrostomiesite ook goed genezen is. 

Verder ontdekten we dat er bepaalde indicaties zijn voor het toedienen van blended food. Er kan geopteerd worden voor blended food wanneer een kind bijvoorbeeld maag- darmklachten ervaart bij toediening van commerciële sondevoeding, maar ook wanneer commerciële sondevoeding enkel bij zeer lage toedieningssnelheid wordt verdragen en wanneer er over het algemeen verteringsproblemen optreden bij het voeden. Ook is blended food een goed hulpmiddel bij de overgang van sondevoeding naar orale voeding. 

Echter zijn er ook enkele situaties waarin het volgens professionals niet aan te raden is om te starten met blended food. Zo is het volgens enkele onderzoekers niet aan te bevelen om blended food toe te dienen bij kinderen die gedurende een langere periode (> 2 uur) gevoed moeten worden omdat het risico op bacteriële besmetting hierdoor vergroot en de voedselveiligheid dus in het gedrang komt.  

Bovendien wordt ook bij kinderen met een zeer hoge energiebehoefte - bijvoorbeeld bij kinderen met hypertonie - blended food beter niet aangeraden, omdat ze hiermee nauwelijks aan hun energiebehoeften zullen kunnen voldoen zonder dat het tolereerbare volume overschreden wordt. 

Ten slotte komen ook kinderen of jongeren met een acute ziekte, immunosuppressie, een vochtbeperking of een restrictief dieet bij voorkeur niet in aanmerking voor blended food. 

Voor- en nadelen Als we gaan kijken naar de gezondheidsvoordelen gekoppeld aan blended food, zien we dat uit verschillende onderzoeken een algemene verbetering van de gezondheid van het kind op te merken is en dit zowel op gastro-intestinaal, respiratoir als immunologisch gebied. Verder wordt er bij blended food vaak een betere tolerantie van grotere volumes voeding gezien en is er doormiddel van blended food meer variatie aan te brengen in het voedingspatroon van het kind.  

Aanvullend hierop worden enkele algemene voordelen opgemerkt. Zo zorgt blended food voor een verbetering van de levenskwaliteit van het kind op lange termijn, wat op zijn beurt resulteert in een verbetering van de ouder-kindrelatie en de gezinstevredenheid. Aanvullend hierbij is blended food over het algemeen een relatief goedkoop alternatief voor commerciële sondevoeding.  

Uiteraard moeten we ook de keerzijde van de medaille bekijken. Zo botsten we in de literatuur ook op enkele nadelen van blended food die aansluiten bij de bezorgdheden van de professionals, namelijk de extra hygiënemaatregelen en bezorgdheid over specifieke behoeften. Een belangrijke nuance hierbij is wel dat deze nadelen perfect beperkt kunnen worden mits een goede professionele begeleiding en opvolging. 

Tools Het hoofddoel van onze integrale eindopdracht bestond er in de eerste plaats uit om de eerdergenoemde visies van enerzijds de ouders en anderzijds de artsen en diëtisten met elkaar te verenigen. Daarnaast was het ook ons doel gedurende deze integrale eindopdracht om ouders ondersteuning te bieden bij het gebruik van blended food én om blended food extra onder de aandacht te brengen.  

Om deze hoofddoelen te bereiken, stelden we enkele subdoelen op. Het eerste subdoel was het ontwikkelen van een receptenbundel. Deze receptenbundel heeft als doel om de ouders van kinderen die blended food toegediend zullen krijgen, inspiratie aan te reiken voor het samenstellen en bereiden van een voedzame en volwaardige maaltijd om op die manier tegemoet te komen aan de bezorgdheden van de professionals.   

Een tweede subdoel was het ontwikkelen van een tweede tool, namelijk een infobrochure omtrent blended food. Het doel hiervan is om ouders meer informatie te verstrekken omtrent blended food, om de praktische uitwerking ervan te vergemakkelijken.  

Besluit Blended food biedt verschillende voordelen ten opzichte van commerciële enterale voeding, zowel op gastro-enterologisch als psychosociaal, nutritioneel en financieel vlak. Om deze voordelen zo optimaal mogelijk te ervaren, is het echter wel noodzakelijk om blended food uit te voeren onder professionele begeleiding. 

Met behulp van de ontwikkelde tools wordt het mogelijk om blended food toe te passen op een veilige manier, waarmee ook aan de voedingsbehoeften van een gemiddeld actief kind wordt voldaan. Aanvullend kan door de tools ook de praktische kant van blended food vereenvoudigd worden, door de ouders te ondersteunen met praktische tips & tricks. 

Echter moet men zich er wel bewust van zijn dat blended food ook nadelen met zich mee kan brengen en dat er tot op heden slechts een geringe wetenschappelijke evidentie terug te vinden is over blended food. Er kan dus geconcludeerd worden dat er nog meer wetenschappelijk onderzoek nodig is om een ruimer beeld te krijgen over de voor- en nadelen van blended food.