Chronotherapie: De Timing van Geneesmiddelen voor Chronisch Zieke Patiënten

Laura
Vandecasteele

Natuurlijke Ritmes: Het Geheim van Ons Innerlijke Klok

figuur 1

Figuur 1. Circadiaanse ritmes

In de wereld van de wetenschap worden natuurlijke biologische ritmes bestudeerd, die de cyclische schommelingen in gedrag, fysiologische processen en moleculaire activiteiten in alle levende organismen reguleren. Deze ritmes, die worden ingedeeld op basis van hun duur, spelen een cruciale rol in ons dagelijks leven. Ons lichaam herbergt een complex systeem van biologische klokken die verantwoordelijk zijn voor het genereren en synchroniseren van deze ritmes.

Een van de belangrijkste klokken, de "meesterklok", bevindt zich in de suprachiasmatische nucleus (SCN) in de hersenen en speelt een cruciale rol bij het afstemmen van ons lichaam op het natuurlijke dag-nacht ritme. Naast de SCN reguleren perifere klokken in verschillende organen en weefsels lokale circadiane ritmes en coördineren deze. Als deze ritmes worden verstoord, bijvoorbeeld door gebrek aan regelmatige licht-donkercycli, kunnen slaapstoornissen en andere gezondheidsproblemen ontstaan.

Chronotherapie in de farmacologie onderzoekt hoe het tijdstip van medicijninname van invloed is op de effectiviteit en veiligheid ervan vanwege circadiane ritmes, die de absorptie, distributie, metabolisme en uitscheiding van geneesmiddelen beïnvloeden. Deze variaties gedurende de dag kunnen leiden tot verschillen in de werkzaamheid en veiligheid van medicijnen. Chronotherapie draait om het aanpassen van het tijdstip van medicatie om in lijn te zijn met de biologische ritmes van het lichaam om therapeutische resultaten te optimaliseren en bijwerkingen te minimaliseren.

De thesis richt zich op het onderzoeken van de oorzaken van ziekten die worden gekenmerkt door circadiaanse ritmepatronen, met name hypertensie (hoge bloeddruk) en reumatoïde artritis. Daarnaast beoogt het onderzoek te begrijpen hoe circadiane ritmes de farmacokinetiek en farmacodynamiek van medicijnen beïnvloeden.

Timing is Alles: Chronotherapie bij Hypertensie en Rheumatoïde arthritis

Hypertensie, gekenmerkt door verhoogde bloeddruk in de slagaders, brengt aanzienlijke gezondheidsrisico's met zich mee. Chronotherapie, waarbij de timing van medicatie wordt afgestemd op circadiane bloeddrukpatronen, wordt steeds belangrijker. Traditioneel worden medicijnen tegen hypertensie 's ochtends ingenomen, maar chronotherapie suggereert dat avonddosering kan helpen om de ochtendstijging van de bloeddruk te voorkomen. Speciale medicijnformuleringen zijn ontwikkeld om therapeutische niveaus tijdens de slaap te handhaven.

Chronotherapie heeft aangetoond dat het de proteïnurie vermindert, de nierfunctie verbetert en het cardiovasculaire risico verlaagt. Over het algemeen biedt het gepersonaliseerde behandeling die aansluit bij het circadiane ritme van de patiënt, wat mogelijk de bloeddrukcontrole verbetert en gezondheidsrisico's vermindert.

Afbeelding verwijderd.

Figuur 2. Hypertensie en chronotherapie: pathogenese, voordelen en nadelen.

 

Reumatoïde artritis (RA) is een chronische inflammatoire ziekte die voornamelijk de gewrichten aantast en ernstig ongemak, stijfheid en invaliditeit kan veroorzaken. RA-symptomen hebben een aanzienlijke invloed op de kwaliteit van leven van patiënten. Het immuunsysteem speelt een cruciale rol bij de ontsteking en circadiane ritmes spelen een rol in de ernst van deze symptomen.

Verschillende geneesmiddelbehandelingen zijn beschikbaar voor RA, en het tijdstip van toediening van deze medicijnen is cruciaal. Chronotherapie heeft veelbelovende resultaten laten zien in de behandeling van RA. Zo kunnen glucocorticoïden zoals prednisone, wanneer ze 's nachts worden toegediend, ochtendstijfheid en vermoeidheid beter verlichten. Op dezelfde manier is gebleken dat het timing van NSAID-doses in de avond effectiever is bij de behandeling van ochtendsymptomen van RA.

PK/PD Magie: Het Geheim van Effectieve Medicijntiming

De thesis richt zich ook op farmacokinetische/farmacodynamische (PK/PD) modellering om de effecten van prednisone en prednisolone te begrijpen. De timing en dosering van deze medicijnen moeten worden geoptimaliseerd om overeen te komen met de natuurlijke fluctuaties van cortisol in het lichaam en de ritmes van het immuunsysteem. De resultaten van deze modellering laten zien dat hogere doses prednisone 's ochtends nodig zijn voor effectieve onderdrukking, terwijl dosering 's avonds efficiënter is.

Chronotherapie: Het Klokje Rond voor Betere Gezondheid

In de behandeling van hypertensie biedt avondtoediening van antihypertensieve medicijnen voordelen, waaronder verbeterde bloeddrukcontrole en verminderd cardiovasculair risico. Chronotherapie bij reumatoïde artritis richt zich op de nachtelijke toename van ontstekingsreacties, wat leidt tot verbeterde symptoombeheersing en verminderde vermoeidheid.

Hoewel veelbelovende resultaten zijn behaald, is verder onderzoek nodig om langetermijnresultaten, variabiliteit bij patiënten en de invloed van chronotherapie op klinische eindpunten te beoordelen. Gepersonaliseerde dosering op basis van PK/PD-modellering biedt potentieel voor het optimaliseren van de behandelingsdoeltreffendheid en het minimaliseren van bijwerkingen.

Al met al laat dit onderzoek zien hoe het begrip van circadiane ritmes en de toepassing van chronotherapie kunnen bijdragen aan een effectievere en gepersonaliseerde behandeling van chronisch zieke patiënten.

Download scriptie (8.31 MB)
Universiteit of Hogeschool
Universiteit Gent
Thesis jaar
2023
Promotor(en)
Vermeulen An