De burgers zijn moe – naar een introductie van een nieuwe dimensie van ‘Red Tape’ op het Duitse lokale bestuursniveau
Er lijkt een groeiende weerstand te zijn van burgers tegen hervormingen in Westerse landen: ‘Genoeg is genoeg’, zo zou men dit sentiment kunnen samenvatten. Partijen van alle segmenten van het politieke spectrum zijn zich van deze ontwikkelingen bewust, en lijken in groeiende mate, uit electorale overwegingen minder geneigd hervormingen voor te stellen.
Deze ontwikkeling is in het bijzonder zichtbaar in Duitsland, waar zelfs de meest hervormingsgezinde partijen in toenemende mate een dergelijk anti-hervorming standpunt innemen. Hoe moeten we dit interpreteren? Leidt druk door burgers voor minder hervormingen inderdaad tot minder hervormingen door lokale overheden? Daarnaast is het geen geheim dat grote groepen burgers zich buitengesloten voelen. De vraag is echter in welke mate lokale overheden uiteindelijk luisteren naar burgers en hun houding tegenover zich snel opeenvolgende hervormingen.
In mijn meesterproef onderzoek ik of, en in welke mate, burgers de constante en permanente hervormingen van hun lokale overheden moe zijn. Mijn onderzoeksvraag is of hervormingsmoeheid bij burgers een negatieve impact heeft op lokale hervormingsactiviteiten. Ik heb daarbij kunnen concluderen, op basis van data van lokale Duitse overheden dat gemeentelijke overheden inderdaad minder geneigd zijn om hervormingen uit te voeren als gevolg van druk die zij ervaren van hun burgers.
Ik argumenteer dat burgers in Westerse samenlevingen uitgebreid gebruik maken van publieke dienstverlening en infrastructuur en daardoor over het algemeen ‘tevreden’ zijn met de aanwezige voorzieningen, in andere woorden dat burgers over het algemeen tevreden zijn met hun huidige levensstandaard. Groeiende hervormingsmoeheid is gegrond in dit niveau van ‘tevredenheid’ en is de reden waarom lokale overheden minder geneigd zijn om bestaande diensten en infrastructuur te veranderen of hervormen, ze zijn namelijk bang om zo op weerstand bij de burger te stuiten. Ambtenaren zijn rationele actoren die hun besluiten omtrent verdere hervormingen baseren op haalbaarheids en draagvlak. Naarmate burgers over het algemeen tevredener worden, vormt hun weerstand tegen verdere hervormingen een belangrijk obstakel dat verdere hervormingsactiviteiten zowel in het heden als in de toekomst in de weg kan staan.
Hervormingsmoeheid bij burgers kan in die zin beschouwd worden als een variant van ‘Red Tape’ bij lokale overheden. Voortbouwend op het model dat ik heb ontwikkeld in mijn paper, zouden onderzoekers moeten kunnen voorspellen dat ambtenaren, verantwoordelijk voor hervormingen de snelheid van de implementatie zullen vertragen in overeenstemming met waarneembare en meetbare weerstand van burgers, zelfs als respectievelijke hervormingen van belang zouden zijn voor diezelfde burgers (d.w.z. voorzieningen voor extra infrastructuur).
De meesterproef maakt gebruik van veranderingen in lokale investeringen doorheen de tijd. Deze tonen het tempo van lokale hervormingsactiviteiten. Daarbij verwacht ik een vermindering / afname in de tijd waar te nemen. Ik onderzoek dit in relatie tot het opleidingsniveau van burgers. Naarmate deze laatste generiek stijgt en burgers meer tevreden zijn met het dienstenaanbod van de overheid, beginnen ze aanvullende dienstverlening te beoordelen vanuit meer gedifferentieerde standpunten. Mijn argument is gebaseerd op het idee van institutionele pad-afhankelijkheid [1]. Daarom vereist de analyse een brede tijdsdimensie. Ik onderzoek het veronderstelde verband met een tijdsafhankelijk lange-termijnmodel, gericht op het gedrag van dezelfde entiteiten op verschillende tijdstippen.
Mijn meesterproef draagt bij aan onze kennis over waarom burgers ervoor zouden kiezen om zich tegen hervormingen te verzetten, ondanks het feit dat deze door lokale autoriteiten worden ontworpen met oog op 'het belang van hun burgers'. Daarnaast bied ik ook een manier voor toekomstige werken, om op coherente wijze te kunnen voorspellen wanneer en onder welke omstandigheden we minder of meer hervormingen in westerse samenlevingen mogen verwachten. Hoewel ik kan bewijzen dat lokale autoriteiten toch naar hun burgers luisteren, is het interessant om te zien dat burgers zich in feite verzetten tegen kwesties die voor hen in grote mate gunstig kunnen uitpakken, eenvoudigweg vanwege meer diepgewortelde problemen. Dit laat zien dat er nog veel te ontdekken valt door het gedrag van burgers in westerse samenlevingen te bestuderen, wanneer we bereid zijn terug te gaan naar de tekentafel en beginnen aan te nemen dat ‘out of the box denken’ tegenwoordig vaker voorkomt dan voorheen.
[1] Institutional path dependency
