Kunnen we proefdieren schrappen uit experimenten voor farmaceutische doeleinden?
De huid is de laatste decennia een gegeerd onderwerp, met name in de zoektocht naar nieuwe toedieningsroutes voor geneesmiddelen en absorptie van cosmetica. Jammer genoeg worden proeven op (levende) dieren worden nog steeds beschouwd als de gouden standaard in het verwerven van informatie over dit onderwerp, terwijl er degelijke alternatieven voor handen zijn. Naast in vitro methoden kunnen ook chromatografische technieken worden gebruikt. Wij deden de test voor u; is het mogelijk om de doorlaatbaarheid van de huid te bepalen ZONDER dieren schade te berokkenen?
In deze scriptie werd een nieuwe methode onderzocht om de doorlaatbaarheid van de huid te bepalen, namelijk met behulp van superkritische vloeistofchromatografie. Chromatografie is een soort scheidingstechniek waarvan in het verleden reeds is aangetoond dat bepaalde specifieke chromatografische technieken kunnen geëxtrapoleerd worden naar andere toepassingen, bijvoorbeeld de huid. De essentie van iedere chromatografische techniek is dezelfde: een mengsel wordt door een stilstaande stationaire fase gestuurd aan de hand van een van een mobiele fase (vb. een vloeistof, dewelke continu door de stationaire fase stroomt). De afzonderlijke stoffen uit het te testen mengsel stromen aan een verschillende snelheid door de stationaire fase. Deze snelheid is natuurlijk afhankelijk van de affiniteit van elke individuele stof met de stationaire fase. In dit geval werd er dus gebruikt gemaakt van een superkritische vloeistof als mobiele fase, dit is bijvoorbeeld CO2 dat, bij voldoende hoge temperatuur en druk, zich niet in de gas- of vloeistoffase bevindt, maar eigenlijk geen van beide en allebei tegelijk is. Deze specifieke techniek is nooit eerder getest voor het modelleren van de doorlaatbaarheid van de huid, hoewel het een snelle, goedkope en ethische benadering is.
Op basis van eerdere studies en databanken werden meerdere stationaire fasen geselecteerd (in de hoop dat 1 ervan zou aanleunen bij de huid), alsook 58 verschillende stoffen waarvan de huiddoorlaatbaarheid reeds was gekend door middel van dierenproeven. Met behulp van statistische modeleer-methoden werd er dus een soort van nieuwe formule gezocht, zodat een nieuw ontwikkelde stof meteen zou kunnen getest worden en de penetratie door de huid in een vroeg stadium benaderd en voorspeld kan worden. De beste kolom werd geselecteerd op basis van bijvoorbeeld voorspellend vermogen van het ontwikkelde model.
Het voordeel van deze techniek is dat het zeer snel kan worden uitgevoerd, alsook dat er een minimum aan afvalproducten wordt gevormd in vergelijking met andere chromatografische methoden. Echter is de gevonden nieuwe formule gebaseerd op een experimentele waarde, dit wil zeggen dat een nieuwe stof (zoals een geneesmiddel) effectief ontwikkeld moet worden vooraleer deze kan getest worden (en dit kan dus niet puur theoretisch).
Deze studie was een succes: het is mogelijk een model te creëren dat zeer nauw aansluit bij de realiteit, waardoor het volledig mijden van dierenproeven dichterbij komt. Dit is alleszins een stap in de goede richting en zoals Mahatma Gandhi ooit zei: “ik verafschuw dierproeven met mijn hele ziel; elke wetenschappelijke ontdekking die bevlekt is voor mij van geen enkel belang”.
