De herbestemming van het Théâtre des Variétés, een vergeten erfgoed uit het interbellum.
Binnen de opleiding Interieur Architectuur aan de Universiteit Hasselt bestaan 4 onderliggende opleidingsmogelijkheden, namelijk herbestemming, meubel, retail en scenografie. In mijn master heb ik voor herbestemming gekozen aangezien mijn interesses rond monumentenzorg, restauratie, nieuwe invullingen en voorafgaand onderzoek van gebouwen hier het dichtste bij aanleunen. Een herbestemming van een gebouw is een uitdagende onderneming, waarbij verschillende niet voor de hand liggende mogelijkheden aan bod kunnen komen, Cinéma Nova (z.j.) schrijft op hun website: Sommige mensen slaken een kreet van verrukking, anderen vragen voorzichtig: “Zijn jullie nog aan het verbouwen?”. Achter een niets vermoedende gevel kan een unieke en veel bepalende ruimte verscholen zitten, die de moeite is te ontdekken of die herontdekt moet worden na een periode van verval. In deze scriptie heb ik zo getracht een geschikte herbestemming uit te werken voor het voormalige Théâtre des Variétés te Brussel. Het modernistische gebouw “Cinéma Variétés” aan de hand van Victor Bourgeois en Maurice Gridaine was in 1937 ontworpen als een Vaudeville theater, maar werd al snel verbouwd tot een bioscoop in 1960-1961 door Paul en Marcel Mignot. Door deze verbouwing is het belangrijke Art Deco interieur verloren gegaan. Mijn voorafgaand onderzoek voor de nieuwe invulling van het gebouw heb ik als volgende opgedeeld; 1. Het interbellum, 2. Casestudies, 3. Le Théâtre des Variétés, 4. Ontwerp en 5. Conclusie. Hoofdstukken 1, 2 en 3 geven enerzijds een beeld van de tijdsgeest, ideologie, visie van de architecten, ..., maar anderzijds ook enkele spraakmakende voorbeelden van reeds uitgevoerde herbestemmingen. In hoofdstuk 4 heb ik een ontwerpvoorstel opgesteld die er van uit gaat om het gebouw opnieuw van een culturele invulling te voorzien, waarbij het ontwerp geïnspireerd is op het originele ontwerp uit 1937 maar rekening houdend met de huidige waarden en normen.
Aangezien het uiteindelijke ontwerp pas aan de jury werd voorgesteld nadat de scriptie was ingeleverd, zijn er nog enkele aanpassingen aan het ontwerp gebeurd. Aan het concept en de ruimtebepaling werd niets gewijzigd, maar het ontwerp en de materialisatie werd diepgaander uitgewerkt. Om het volledige beeld te krijgen van het ontwerp, zal ik hier een korte beschrijving geven, aangevuld met illustraties. Op de illustratie 1 zien we het aangepaste grondplan waar enkel planmatig de bar verplaatst is tot net achter de sasdeuren, verder heb ik nieuwe materialen voorzien op de vloer. In de inkom wordt er een marmer composiet vloer voorzien die de grandeur van een theater benadrukt, in de achterliggende foyer wordt een linoleum voorzien die het geluid dempt en makkelijk in onderhoud is. Tot slotte voorzie ik de traphelling met tapijt voor een aangename ondergrond die het geluid ook dempt.
Illustratie 2 is een huidig beeld van de inkom, 3 is een visuele weergave waarbij de originele draagmuur wordt benadrukt en waarachter zich de kassa en sas tot de theaterzaal bevindt. Ook heb ik de blauwe kleur opnieuw benadrukt die origineel ook in 1937 gebruikt is geweest. Het visuele beeld is op ongeveer dezelfde plaats genomen om zo een goed beeld te krijgen van hoe het er zou kunnen uitzien.
Illustraties 4 & 5 zijn een zicht op de zaal vanaf het podium. Een opvallend element is de verticale accentueringen die dienen als een akoestische buffer, waarachter het met ledverlichting wordt geaccentueerd. Het grote dambord patroon op het plafond, een ontwerp uit 1937 krijgt opnieuw zijn mooie vorm en hier heb ik opnieuw de blauwe kleur gebruikt. Illustratie 5 is een isometrie van het grondplan waarbij de verschillende ruimtes verduidelijkt worden, hoe deze ruimtes in verhouding staan tot elkaar.
Illustratie 7 geeft het niveau +1 weer, waar de nadruk ligt op de circulatie tot het bovenliggende balkon en het café dat afzonderlijk van het theater moet kunnen functioneren. In de circulatie is opnieuw het marmer composiet gebruikt en in het café heb ik gekozen voor een kopshouten vloer. De bar heb ik in de houtsoort afzelia ontworpen, waarbij het een uitstraling krijgt zoals uit de Art Deco. In het originele plan was het plafond voorzien gebogen vormen, uitgelicht met indirect licht. Ik heb deze vorm van decoratie opnieuw toegepast maar geaccentueerd rond de toog en het zitgedeelte, waar een hoogteverschil zich voordoet. Op illustraties 8 & 9 zie je dit visueel.
Illustraties 10 & 11 zijn isometrieën van niveau 1 en 3, opnieuw ter verduidelijking van de verhouding in de ruimte, waarbij illustratie 11 een goed beeld geeft van de theater met het hogere balkon.
Illustratie 12 geeft de stoel layout van het theater weer op niveau +3. Illustratie 13 & 14 zijn nog 2 zichten van de zitpositie op het balkon naar het podium.
