De "inner circle" in België: onderzoek naar de binnenlandse economische elite
Inleiding
Wie trekt er aan de touwtjes binnen de grote bedrijven in onze binnenlandse economie? Vanwaar komt de belangrijke informatie over andere bedrijven en het economisch klimaat waarin het bedrijf zich bevindt? Is er een groep van mensen die onze economie stuurt, en deze dus duidelijk een richting geeft? Wordt onze politiek sterk beïnvloedt door een groep van mensen uit het bedrijfswezen , of door deze individuen apart? Al deze vragen zijn interessant, maar zoals zoveel voorkomt bij interessante vragen, zijn ze heel moeilijk te beantwoorden. Als je deze vragen wilt beantwoorden, duiken er constant extra vragen op zoals: welke informatie er belangrijk is, wat nu precies de belangrijke functies binnen bedrijven zijn, wanneer mensen een groep zijn, wat voor invloed er uitgeoefend wordt,... In dit onderzoek werd geprobeerd enkele van deze vragen te beantwoorden. Hiervoor was het echter nodig om mijn visvijver voor deze mensen te bepalen, en om te bepalen op welke manier ik mijn vissen ga beoordelen. Ga ik voor grote vissen, snelle vissen, vette vissen,...? De visvijver waaruit ik de mensen ga halen die de economie kunnen sturen en belangrijke informatie hebben en overbrengen, is de groep van meervoudige bestuursraadsleden van de 1043 grootste bedrijven in België. Meervoudige bestuursraadsleden zijn mensen die niet in één, maar in meerdere raden van bestuur van deze 1043 bedrijven zetelen. In deze raden van bestuur worden strategische beslissingen genomen voor het bedrijf. Deze beslissingen worden beïnvloed door de mensen in de raden van bestuur en hun informatie. Als deze mensen in verschillende raden zitten, hebben ze “een geïntegreerde visie” op de binnenlandse economie. Ze zien de noden en kansen in de hele economie, niet enkel in een deeltje ervan. Zijn er dus mensen die in belangrijke grote bedrijven zijn binnengedrongen en indien ze een groep vormen, de economie sterk kunnen sturen?
Midden
Om de belangrijke groep mensen (de inner circle) te identificeren, werden twee maten voor centraliteit gekozen, die dan losgelaten werden op het netwerk van deze meervoudige bestuursraadsleden. Alle meervoudige bestuursraadsleden werden beoordeeld op vlak van het dichtbij andere bestuursraadsleden staan en een belangrijke schakel zijn bij informatieverspreiding. De eerste maat meet dus in hoeveel stappen (hoeveel mensen) je bij alle andere bestuursraadsleden geraakt. De tweede maat keek in welke mate de persoon een brug vormt tussen groepen bestuursraadsleden. Op basis van deze maten werden dan 59 mensen geselecteerd die het meest centraal stonden. Dezemensen zijn theorethisch de invloedrijkste mensen tussen de meervoudige bestuursraadsleden.
Nu de groep van 59 personen werd geselecteerd, kon er gekeken worden wie deze mensen zijn, wat voor mensen dit zijn, en hoe ze aan hun belangrijke plaats komen. Ten eerste zitten er in deze groep amper 10 vrouwen. Verder zijn alle leden van deze groep hoog opgeleid, in universiteiten en hogescholen, in veel verschillende disciplines. Ook zijn ze tamelijk oud, de gemiddelde leeftijd is 58 jaar. Hun proffesionele eigenschappen zijn bovendien ook interessant. De belangrijkste bevinding is dat de meerderheid van de groep in de energiesector zit met de meerderheid van hun zetels in raden van bestuur. Deze mensen zijn oftewel enkel actief in deze sector, oftewel vormen zij de verbinding tussen de energiesector en andere sectoren. Er is echter ook een groep die niets met de energiesector te maken heeft. Ook belangrijk zijn de mandaten in grote bedrijven. Verschillende leden van deze groep heeft zetels in raden van bestuur van de BEL20, de groep van de twintig grootste beursgenoteerde bedrijven van België. Dit is een bewijs dat een deel van leden van de groep ook echt de mensen zijn waar ik naar op zoek was.
De verbinding tussen deze groep mensen en de politieke wereld is ook zeer interessant. Zo is een deel van de groep rechtstreeks actief in de politiek, als schepen, burgemeester of parlementslid. Zelfs tot op het Europese politieke niveau is deze groep actief. Dit is echter niet de enige manier waarop invloed wordt uitoefend op de politiek, en dus op het beleid. Enkele van de leden van deze groep is ook bestuursraadslid bij belangengroepen zoals VBO en UNIZO. Via deze organisaties richten zij publieke opinie en beïnvloeden zij het politiek beleid.
Slot
De groep van invloedrijke meervoudige bestuursraadsleden kan dus worden gevonden en bestudeerd. Ze zijn tamelijk oud, voornamelijk mannelijk en hoog opgeleid. Verder zijn ze verbonden aan de energiesector en aan de BEL20. Tot slot hebben ze een duidelijke invloed op het beleid. Deze mensen verdienen veel geld, krijgen aanzien in onze maatschappij en hebben een impact op ons beleid. Als zij samen plannen zouden beramen, kunnen ze de Belgische economie in een bepaalde richting sturen. Aangezien ze elkaar regelmatig zien, kennen ze elkaar waarschijnlijk. De whiskey en de sigaren denk je er hier zelf maar bij. Het is dan enkel nog hopen op de goede bedoelingen van deze groep.
