De invloed van onze toekomstige politici: jongerenpartijen als drukkingsgroep

‘Jongeren zijn de toekomst van morgen’ is een vaak gehoorde uitspraak, maar wie zijn deze jongeren en op welke manier trachten ze vandaag de dag hun stempel al te drukken? Binnen dit artikel wordt een antwoord geboden op de vraag via welke weg jongerenafdelingen van politieke partijen een invloed uitoefenen op de keuzes en werking van hun moederpartij.

Jongerenpartijen

Het openslaan van de kiesbrief in het stemhokje is iets dat elk van ons herkent. Elke verkiezing duiken er nieuwe gezichten op in de media of op kieslijsten. Vaak hebben deze jongeren reeds heel wat politieke kennis opgedaan bij de jongerenafdeling van hun moederpartij. Dit noemt men de befaamde ‘rekruteringsfunctie’ van jongerenpartijen. Daarnaast vervullen jongerenpartijen echter ook een belangrijke ideologisch innoverende functie. Dit houdt in dat jongerenafdelingen een invloed kunnen uitoefenen en verandering kunnen teweeg brengen in het ideologisch denken van hun moederpartij. De vraag is echter hoe jongerenpartijen invulling geven aan deze functie om de moederpartij te beïnvloeden in het formuleren van strijd-en standpunten, het vormgeven van het beleid en/of de vertegenwoordiging van bepaalde groepen in de maatschappij.

Een belangrijke opmerking is dat jongerenpartijen vandaag de dag veel minder leden tellen dan in hun hoogdagen van de jaren ’30. Jongerenpartijen van de drie traditionele strekkingen zijnde de liberalen, socialisten en christendemocraten haalden in deze periode 20 tot 25.000 leden. Vandaag de dag beschikt geen enkele Vlaamse jongerenpartij over meer dan 5000 leden. Onder de Vlaamse jongerenpartijen, namelijk Vlaams Belang Jongeren (3056 leden), Jong N-VA (4039 leden), Jong VLD (1425 leden), Jong CD&V (3293 leden), Jongsocialisten (2800 leden), Jong Groen (4336 leden) en COMAC (800 leden) zijn het vooral de ‘nieuwe partijen’ die de hoogste ledenaantallen halen.

Methode

De dataverzameling gebeurde aan de hand van semi gestructureerde interviews, afgenomen bij negentien verschillende respondenten van vijf Vlaamse jongerenpartijen. In totaal werd 18 uur en 30 minuten aan data verzameld, dewelke vervolgens gecodeerd werd met behulp van het softwareprogramma NVIVO. Op die manier is het mogelijk de data aan elkaar te linken en met elkaar te vergelijken.

De doelstelling van dit onderzoek is om een antwoord te bieden op de vragen welke kanalen [1] Vlaamse jongerenpartijen hanteren om de moederpartij te beïnvloeden. Dit eerste deel is voornamelijk beschrijvend terwijl het tweede deel een vergelijkend aspect bevat. Dit tweede deel zoekt een antwoord op de vraag of de verschillen in ledenaantallen ook verschillen teweeg brengen in de gehanteerde beïnvloedingskanalen.

Verschillende wegen van beïnvloeding

Direct versus indirect

Jongerenpartijen zullen voornamelijk gebruik maken van directe kanalen ter beïnvloeding van de moederpartij. Indirecte kanalen zijn minder populair en worden dus minder gehanteerd. Leden van jongerenpartijen zullen steeds proberen om eerst de directe kanalen aan te spreken omdat hierin sprake is van een vaste vertegenwoordiging in de bestuursorganen van de moederpartij, die bovendien statutair is vastgelegd. Daarnaast heerst ook de perceptie dat de uiteindelijke invloed groter is door het gebruik van deze directe en interne beïnvloeding. Dit verklaart tevens de voorkeur voor deze directe manier van handelen.

Indien toch gebruik gemaakt wordt van de indirecte kanalen, is het vooral de sociale media die populair is bij jongeren. Via deze weg kunnen ze hun eigen standpunten kenbaar maken en soms kort op de bal spelen waarbij ze een standpunt innemen voor de moederpartij dat doet. Traditionele media is potentieel een goed kanaal. Het is echter moeilijk om als jongerenpartij opgepikt te worden door traditionele media waardoor dit een minder gehanteerd kanaal is. Ook niet-institutionele [2] vormen van beïnvloeding zoals petities of betogingen, worden niet gehanteerd ter beïnvloeding van de moederpartij.

Het partijbureau

Het partijbureau blijkt voor jongerenpartijen het meest gehanteerde en geschikte kanaal om een invloed te hebben op de politieke actualiteit. De voornaamste reden hiervoor is de formele vertegenwoordiging en de wekelijkse bijeenkomsten van dit orgaan. Hierbij moet wel de kanttekening gemaakt worden dat voor jongerenpartijen met een sterk persoonlijk contact met de voorzitter, dit minstens op gelijke hoogte staat met het partijbureau. Dit is voornamelijk het geval bij Jong Groen, Jong VLD en Jong CD&V. Bovendien beschikt Jong Groen niet over een vaste vertegenwoordiging in het partijbureau, waardoor voor hun de politieke raad als vervanger wordt gezien. Andere partijen beschrijven dit kanaal eerder als log en minder geschikt voor beïnvloeding.

De partijstudiedienst

Vervolgens blijkt, tegen de verwachtingen in, de partijstudiedienst geen belangrijke rol te spelen bij beïnvloeding door jongerenpartijen. Die verwachting kwam tot stand door de belangrijke rol van de studiedienst bij het opstellen van het partijprogramma. Dit blijkt echter louter een kanaal waar jongerenpartijen te rade gaan wanneer ze nood hebben aan meer informatie. Belangrijker voor de beïnvloeding van de bredere partijstandpunten zijn de partijcongressen, en dan vooral de ideologische congressen van de moederpartij. Jongeren kunnen hier via amendering mee vorm geven aan de beslissingen van de partij. Het enige nadeel hier is dat deze congressen niet frequent plaatsvinden waardoor ze voor jongerenpartijen, in kleine mate, aan kracht verliezen.

Het belang van leden

Hoewel er een verschil op te merken is in de ledenaantallen tussen de verschillende jongerenpartijen, blijkt dit van geen belang te zijn voor de beïnvloeding. Jongerenpartijen krijgen niet automatisch meer toegang tot bepaalde kanalen. Zij zullen ook niet bewust gebruik gaan maken van andere kanalen omdat zij over meer leden beschikken. Het is belangrijker om te kijken naar het aantal actieve leden en niet de absolute aantallen. De macht van het getal speelt hier dus niet zozeer een rol. Het draait puur om de bedrijvigheid van de jongeren om een invloed te realiseren.

De politici van de toekomst

Jongeren vervullen een belangrijke rol in de invloed op hun moederpartijen en bijgevolg ook onrechtstreeks op de verschillende regeringen. Bovendien zijn politieke partijen de mening toegedaan dat jongeren een enorme meerwaarde kunnen leveren voor hun werking en organisatie. Of zoals Pythagoras ooit zei: “The beginning of every government starts with the education of our youth”

[1] Verschillende wegen die jongerenpartijen hanteren ter beïnvloeding van de moederpartij zoals bijvoorbeeld media, partijbureau, persoonlijk contact, petities, etc.

[2] Politieke participatie die meestal slechts éénmalig plaatsvinden zoals bijvoorbeeld een betoging of petitie.