De Koninck van Antwerpen - Van ambacht tot industrie 1950 - '59

Brouwerij De Koninck viert dit jaar zijn 175ste verjaardag. Als enige brouwerij van de stad zijn zowel haar verleden als haar toekomst onlosmakelijk verbonden met de metropool. Daarenboven is de onderneming erin geslaagd om haar naam en product permanent te linken aan de identiteit van Antwerpen en haar inwoners.

Het vraagstuk omtrent de oorsprong van deze brouwerij inspireerde me tot een zoektocht naar de bron van haar succes. De stad Antwerpen telde immers ooit tientallen gelijkaardige brouwerijen. Niettemin slaagde enkel Brouwerij De Koninck erin haar voortbestaan te vrijwaren. Dat het succes van dit bedrijf reeds inherent aanwezig was in haar oervorm van 1833 zou een teleologische blik op de geschiedenis verraden. Het doet ook afbreuk aan de moderne geschiedenis van de brouwerij en haar ontwikkelingsproces van artisanale onderneming tot modern industriebedrijf. De zoektocht naar hoe en wanneer het unieke succes van de huidige Brouwerij De Koninck tot stand kwam vormt de aanleiding voor mijn onderzoek.

Begin 1950 brak een decennium aan dat voor de ontwikkeling en het succes van de brouwerij van even groot belang zal blijken als haar oprichting tot kleine familiale huisbrouwerij in 1833. Ze omhelsde dan ook een doorgedreven renovatie en modernisering van de bedrijfsinfrastructuur. Het productieapparaat werd daarbij volledig vernieuwd. De hiermee gepaard gaande expansiepolitiek culmineerde in 1960 tot de oprichting van een nieuwe vennootschap ‘Brouwerij De Koninck N.V.’. De naam waaronder de onderneming vandaag nog steeds bekend is. Op dat moment was het bedrijf uitgegroeid tot een volwaardige industriële instelling aangepast aan de eisen en de noden van de twintigste eeuw. In deze vorm zou de brouwerij er uiteindelijk in slagen om uit te groeien tot de enige bierproducent op het grondgebied van de stad Antwerpen. Met alle bijhorende gevolgen voor het imago en de identiteit van haar producten.

Vele bedrijven beroepen zich op een eeuwenoude (ambachtelijke) traditie als onderdeel voor de verklaring van hun huidige succes. Ook Brouwerij De Koninck verwijst veelvuldig naar het ‘artisanale’ karakter van haar hedendaags productieproces. Is dit echter wel terecht? Of gaat het louter om een marketingstrategie die de uitstraling van het bedrijf in kwestie ten goede moet komen. Er straalt namelijk degelijkheid af van een instelling die beroep kan doen op een ver en rijk verleden.

Of dit de toekomst van het bedrijf zal kunnen verzekeren in het huidige multinationale brouwerijklimaat is maar zeer de vraag. Het belang dat gehecht wordt aan het verleden zou ook wel eens een hinderpaal kunnen vormen voor de toekomst.











Hans Van Grieken

Licentiaat Moderne Geschiedenis