De pensioenproblematiek in België en het politieke beleid.

Het aanslepende probleem in België: de pensioenproblematiek!

Het onderwerp dat we tegenwoordig vaak te zien krijgen op het nieuws, in wetenschappelijke tijdschriften en kranten, in dagbladen enz. is de pensioenproblematiek. Iedereen zal wel eens gelezen of gehoord hebben dat de pensioenen in het gedrang komen en dat er dringende maatregelen moeten genomen vanuit het politieke beleid. Al vaker hebben we in onze postbus brochures gekregen van bankmaatschappijen die ons overrompelen met actueel economisch nieuws, allerlei beleggingsmogelijkheden en de voordelen van pensioensparen. Maar hoe goed kennen we de pensioenproblematiek en moeten we er wel van wakker liggen?

Repartitie: een solidair begrip.

Vanuit het politieke beleid worden er al decennialang maatregelen genomen om de vergrijzingskosten en de op pensioen gaande babyboomers op te vangen. Meerdere simulaties worden gemaakt over de demografische en budgettaire gevolgen van de vergrijzing. Er werd laat ingezien dat parametrische hervormingen niet meer voldoende zijn om een permanente oplossing te kunnen bieden voor de pensioenproblematiek. Hierdoor heeft het politieke beleid ingestemd dat er nood is aan een structurele pensioenhervorming; het puntensysteem. Deze zou ook spoedig moeten komen i.p.v. tegen de vooropgestelde datum van 2030. Het feit dat het pensioensysteem gebaseerd is op repartitie, en dus op het solidariteitsprincipe, maakt het wachten op de nodige oplossingen dat de jongere generaties nog verder benadeeld worden t.o.v. de huidige gepensionneerden. We weten reeds dat er in de toekomst langer gewerkt moet worden voor hetzelfde pensioen als vandaag.

‘Commissie Pensioenhervorming 2020-2040’

In 2014 werd onder de bevoegdheid van de voormalige Pensioenminister De Croo ‘Commissie Pensioenhervorming 2020-2040’ opgericht. De commissie is bezig met het uitwerken van een nieuw pensioensysteem dat gebaseerd is op een puntensysteem. Per gewerkt jaar zou iedereen dus sectorafhankelijk een punt toebedeeld krijgen. Wat de waarde van een punt moet zijn, wordt momenteel berekend en bespoken met de sociale partners. Tevens weten we dat de vakbonden ACLVB, ACV en ABVV beroep aantekenden bij het Grondwettelijk Hof ter vernietiging van sommige maatregelen van de regering-Michel, zoals bv. het verhogen van de wettelijke pensioenleeftijd en de loopbanen. De bestaande onvrede hier is mede het gevolg van het feit dat de hervormingen laat komen en dus zwaar aangevoeld zullen worden.

OESO-aanbevelingen.

Op basis van analyses en suggesties van de OESO hebben verschillende regeringen reeds meerdere maatregelen genomen. De OESO suggereerde dat de loonlasten relatief hoog zijn t.o.v. andere OESO-landen. Hierdoor heeft de huidige regering maatregelen genomen; de taxshift en de omstreden Turteltaks zijn hier een voorbeeld van. Ook tijdens de regering-Di Rupo werden ingrijpende hervormingen doorgevoerd die nu gevolgd worden door de huidige regering-Michel. De loopbaanjaren worden verlengd en voor de eerste keer werd er aan de ambtenarenpensioenen gesnoeid, mede door de afbouw van de diplomabonificatie. De mogelijke harmonisatie van pensioenen van verschillende statuten is hier ook een gevolg van, maar zou enkel mogen op voorwaarde dat de lonen ook gelijkaardig hoog zijn.

De pensioenmalus.

Onderzoek heeft aangetoond dat een penalisatie, zoals een pensioenmalus, een efficiëntere werking heeft dan een bonus om mensen langer te laten werken. Verder is gebleken dat er nog veel onzekerheden zijn over het puntensysteem. Een verdere nuancering hiervan vanwege het beleid is dus gewenst. Onderzoeken geven sturing aan het beleid en de publieke opinie is belangrijk bij het nemen van beleidsbeslissingen. Zo weten we dat een pensioenmalus een efficiënt middel is, maar moet hiervan ook nog de sociale onvrede onderzocht worden. Want we weten vanuit meerdere ervaringen dat grote onenigheden tot ophef leiden.

Doorbijten!

De vergrijzing is een alom bekend fenomeen en is één van de belangrijkste oorzaken van de problematiek, eveneens de stijgende levensverwachting. Uiteindelijk moeten wij als burgers ook onze bijdrage verlenen om het probleem te minimaliseren. Zo moet het besef dat er langer gewerkt moet worden – i.e. tot de wettelijke pensioenleeftijd – ingeburgerd zijn. Solidariteit is namelijk een wederzijds begrip!