De relatie tussen gender, identiteitsconstructie en geweld
Relaties zowel familiaal als in partnerverband, zijn niet altijd even rooskleurig. De grens tussen verbondenheid en destructie binnen een relatie is soms heel dun. Familiaal geweld is een veel voorkomend fenomeen, dat in alle landen van de wereld voorkomt. Ecuador heeft, net als die andere landen, ook te kampen met deze problematiek. Echter heerst er in Ecuador een groot taboe op het spreken over geweld in een familiecontext. Dit taboe werd mede in stand gehouden door “culturele opvattingen en “mythes”, die het geweld normaliseren. Vele gemeenschappen hebben grenzen die bepalen, welke vormen van geweld zijn toegelaten, vaak binnen de context het bewaren van discipline binnen sociale instituties zoals bv. het huwelijk. Niet toelaatbare vormen van geweld, worden gecategoriseerd onder de definitie van misbruik. In Ecuador vormen te veel grenzen de sociale realiteit. Culturele opvattingen zoals machismo laten mee toe, dat geweld bestaat. De vrouwelijke adolescenten in Cuenca zijn een kwetsbare groep in deze kwestie, omdat ze meer vatbaarder zijn voor geweld in de ontwikkelingsfase. In deze masterproef werd er onderzocht waarom geweld in stand wordt gehouden door dergelijke culturele opvattingen in de Cuencaanse samenleving. Zo werd de relatie tussen gender, identiteitsconstructie en geweld bestudeerd bij vrouwelijke adolescenten in Cuenca, te Ecuador. Deze masterproef kadert in een bilateraal interuniversitair samenwerkingsproject tussen de KULeuven en de Universidad de Cuenca, namelijk "social medicine in human sexuality and reproduction promoting sexual health in high school teenagers in Cuenca, Ecuador".
In deze masterproef werd de relatie tussen gender, identiteitsconstructie en geweld bestudeerd bij vrouwelijke adolescenten in Cuenca, te Ecuador. Dit gebeurde aan de hand van een literatuurstudie en een focusgroep onderzoek, uitgevoerd in september en oktober 2009. Uit de literatuurstudie werd gedetermineerd dat arme vrouwelijke adolescenten in Cuenca een minderwaardige identiteitsconstructie vormen door de bestaande assumpties van patriarchale tradities en onderwerping van de vrouw. Verder blijkt er een sterke associatie tussen tienerzwangerschappen in Cuenca met partnergeweld. Uit de literatuurstudie werd er besloten dat er een gebrek is aan wetenschappelijke kennis over specifiek aangepaste preventieprogramma’s voor adolescenten. Er werd gekozen om een kwalitatief onderzoek uit te voeren, aan de hand van drie focusgroepen in de privé-school CEDFI, in Cuenca te Ecuador. Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat de gender-concepten, een asymmetrische man-vrouw verhouding worden geïnternaliseerd door de vrouwelijke adolescenten. Cuenca karakteriseert zich als een patriarchale samenleving, die machismo in het algemeen aanvaardt. Hiernaast wordt de Cuencaanse samenleving gekenmerkt door zijn apathische houding ten opzichte van geweld. Echter worden niet alle mannen onder de noemer van het machismo geplaatst, zo bestaat er ook heel wat variatie bij de mannen. De keuze is dan aan de vrouw zelf. Meisjes, die toch voor een machoman kiezen, hebben een gebrek aan zelfwaarde en zelfvertrouwen. Deze minderwaardige identiteitsconstructie is geassocieerd met een onzekere romantische relatiestijl. Een gepreoccupeerde romantische relatiestijl zorgt ervoor dat de meisjes zichzelf volledig opofferen voor hun partner. Deze onzeker romantische relatiestijl gaat gepaard met het niet durven opkomen voor hun mening, dus een gebrek aan communicatievaardigheden. Een gebrek aan communicatievaardigheden, laat vaak onrespectvol handelen toe. Dit leidt tot een tolerantie van seksueel en intrafamiliaal geweld door de vrouwelijke adolescenten en gewoontevorming binnen het koppel. Een open transparante communicatie zou dan ook een belangrijke vorm van preventie zijn voor het tot stand komen van geweld. Verder heeft een gebrek aan verantwoordelijkheid opgenomen door de ouders, belangrijke implicaties naar de toekomst toe van de adolescenten. In sommige gezinnen in Cuenca is er een sterke vorm van parentificatie merkbaar, waardoor het moeilijk wordt een eigen leven op te bouwen. Machtsmisbruik door vertrouwenspersonen, komt vaker voor bij de adolescenten met een moeilijkere opvoedingssituatie, bijvoorbeeld als de ouders zijn gemigreerd. Tenslotte zouden vrouwen uit de lagere scholing extra kwetsbaar zijn voor geweld, aangezien ze zich vlugger opofferen voor hun man.
Tot besluit blijkt dat vrouwelijke adolescenten, bestaande gender-concepten, de superioriteit van het machismo en een asymmetrische man-vrouw relatie internaliseren. Hierdoor wordt een minderwaardige identiteitsconstructie gevormd, waardoor ze zich zwakker gaan opstellen in hun communicatieve en relationele vaardigheden ten opzichte van de partner. Hierdoor zijn ze vatbaarder voor geweld. Preventieprogramma’s dienen dan ook extra aandacht te schenken aan het verhogen van de assertiviteit en communicatievaardigheden van vrouwelijke adolescenten.
