Match made in heaven: de ervaren en de startende Brusselse leraar

Brussel en zijn leraren, het blijkt geen eenvoudige relatie te zijn. Brussel kampt met een groot lerarentekort. Jaar na jaar verschijnen er in augustus artikels over het toenemende lerarentekort. Voor sommige vakken is het voor directeurs zeer moeilijk geworden om nog leraren te vinden. Dit lerarentekort heeft een negatief effect op de kwaliteit van het onderwijs. Er is geen eenvoudige oplossing om het lerarentekort in Brussel tegen te gaan maar een deel van de oplossing valt zeker te vinden bij de ervaren Brusselse leraren. Er zijn immers ook heel wat succesverhalen over lesgeven in Brussel te vinden. Een positief verhaal over onderwijs, dat is wat Brussel nodig heeft en verdient.

De startende leraar in Brussel

Nergens anders in ons land beginnen er jaarlijks maar startende leraren met lesgeven dan in Brussel. Er is een grote doorstroom van de lerarenopleiding naar de Brusselse scholen. Dit is op zich wel logisch, door de vele vacatures kunnen starters redelijk vlot aan de slag. Brussel is goed bereikbaar en de meeste starters zien de uitdaging van lesgeven in een grootstad wel zitten. Helaas stopt bijna de helft van de startende leraren binnen een periode van vijf jaar met lesgeven in Brussel. Een deel gaat op een andere plaats lesgeven, een ander deel keert het onderwijs definitief de rug toe. Dit heeft een grote negatieve impact op het lerarentekort. Er zijn heel wat factoren die de tevredenheid van startende leraren bepalen. Het belangrijkste is dat starters het gevoel hebben dat ze hun lessen kunnen geven en dat ze hiermee leerlingen vooruit helpen. Ook de ondersteuning van de school en de band met de collega’s en directie spelen een grote rol.

Is er een ervaren leraar in de zaal?

Wanneer de uitstroomcijfers bij startende leraren zo dramatisch zijn, rijst de vraag ‘Wat houdt de ervaren Brusselse leraren gemotiveerd?’. Brussel heeft immers ook een grote groep leraren die al vele jaren lesgeven in Brussel en dit waarschijnlijk tot het einde van hun carrière zullen blijven doen. Een groep van leraren die gemotiveerd zijn om les te geven, met een passie voor hun vak, hun leerlingen en voor de context Brussel. Deze leraren hebben hun klassen steeds diverser zien worden en zij moesten steeds op zoek naar nieuwe methodes om hun leerstof over te brengen. Hun verhaal en hun ervaring krijgen veel te weinig aandacht. Deze ervaren leraren kunnen startende leraren motiveren en vooruit helpen.

Wat motiveert u om les te blijven geven?

Om te weten te komen wat ervaren Brusselse leraren motiveert, werden negen leraren, met meer dan twintig jaar ervaring op de teller, geïnterviewd. Zij werden bevraagd over hun loopbaan, de hindernissen die zij ervaren hebben, wat hen motiveert en over de context Brussel. Niet alleen deelden zij hun verhaal, ze gaven ook concrete tips voor startende leraren over klasmanagement, organisatie, je inwerken in een schoolcultuur en taalontwikkelend lesgeven. Al deze informatie werd samengevoegd in een brochure die kan gebruikt worden bij de aanvangsbegeleiding van startende leraren in Brussel. Deze brochure kreeg de naam ‘Lesgeven in BXL’. Negen leraren betekent negen verschillende manieren van lesgeven, elke starter zal zich met een van de leraren beter kunnen identificeren. Ze kunnen zichzelf herkennen in de moeilijkheden die ervaren leraren beschrijven en motivatie putten uit hun succesverhalen.

Lesgeven in BXL? Ja, graag!

Motivatie is een heel persoonlijk en veranderlijk gegeven. Toch kwamen uit de interviews enkele duidelijke factoren naar voor die cruciaal waren voor ervaren leraren om in het onderwijs werkzaam te blijven. Eerst en vooral is de band die je als leraar hebt met je leerlingen heel belangrijk voor je motivatie. Deze band opbouwen en je leerlingen zien groeien heeft een grote impact op je welbevinden. De eerste tip die de ervaren leraren aan starters wilden geven, was dan ook om hun leerlingen zo goed mogelijk te leren kennen.  De ervaren leraren gaven ook aan dat ze hun klasmanagement beter beheren doordat ze hun leerlingen goed kennen. Momenten buiten de klas, tijdens schoolreizen en excursies, vinden ze ook heel waardevol omdat ze de leerlingen in een andere context te zien krijgen.

Daarnaast hebben al de geïnterviewde leraren een grote interne motivatie. Ze hebben een passie voor lesgeven en voor hun vak. Ze vinden het dan ook belangrijk dat starters de vakken kunnen geven waarvoor ze gestudeerd hebben.



Ook de band met de collega’s is belangrijk. Goed kunnen samenwerken en een hecht team vormen vergroten het welbevinden. Als starter is het dan ook belangrijk dat je je collega’s leert kennen en hen om hulp durft te vragen.

Brussel is een unieke context die enkele uitdagingen met zich meebrengt. De geïnterviewde leraren hebben van Brussel een motiverende factor kunnen maken. Ze hebben de uitdagingen omarmd en putten motivatie uit de successen die ze boeken. Ze gaan goed om met de diversiteit in culturere achtergrond en thuissituatie alsook met de diversiteit in taal. Het is voor starters dan ook belangrijk om vertrouwd te geraken met de context Brussel en hiermee aan de slag te gaan.

Ten slotte vinden leraren het belangrijk om te kunnen blijven groeien en innoveren binnen hun beroep. Het is motiverend om bij te leren over je vak en vakdidactiek. Ze blijven ook uitgedaagd door binnen de school extra taken op zich te nemen. Door rekening te houden met deze factoren bij de aanvangsbegeleiding van startende leraren, is de kans groter dat zij in het onderwijs willen blijven werken.  

Een oplossing voor het lerarentekort in Brussel is nog niet meteen in zicht. Net daarom is het zo belangrijk om ook de positieve onderwijsverhalen te vertellen. Zo kunnen we jongeren motiveren om een carrière in het Brusselse onderwijs een kans te geven. Wanneer startende en ervaren leraren kunnen samenwerken, wanneer ze de kans krijgen om van elkaar te leren en elkaar te inspireren, dan worden ze sterker en veerkrachtiger. Leraar zijn is een prachtig beroep, elke dag opnieuw kan je voor heel wat leerlingen een verschil maken. De verhalen van deze ervaren leraren zijn een verrijking voor het onderwijs in Brussel, bedankt om ze te delen.