Het voorkomen van misbruik bij de zorgvolmacht, vanzelfsprekend?

Jolien
Theijbers

De zorgvolmacht is de laatste jaren enorm populair geworden. De vergrijzing van de bevolking en de bijkomende stijging aan ouderdomsziektes dragen bij aan deze enorme populariteit. Daarnaast wordt autonomie steeds belangrijker voor de mens. De mogelijkheid om zelf regelingen te kunnen treffen voor later is dan ook steeds meer gewenst. Maar zijn er ook nadelen aan deze regeling? De wetgever heeft namelijk slechts enkele wettelijke verplichtingen opgelegd voor een zorgvolmacht, om de autonomie van Belgen niet in te perken. Het gevolg hiervan is dat er een grote opening is voor misbruik.

 

Waarom is misbruik zo een groot gevaar?

 

Zoals eerder vermeld, zijn er amper wettelijke verplichtingen opgelegd bij een zorgvolmacht. Hierdoor is er een grote vrijheid voor de mensen om zelf te bepalen wat ze erin zetten. Dit wordt ook ‘contractsvrijheid’ genoemd. Daarnaast is er een groot gebrek aan rechterlijke controle, waardoor misbruik soms niet of minder snel wordt achterhaald.

 

Er zijn ook twee mogelijkheden om een zorgvolmacht op te stellen. De eerste mogelijkheid is via de tussenkomst van een notaris. Hierbij is er minder kans op misbruik, doordat de notaris een gepast controlesysteem zal inbouwen om dit zo veel mogelijk te voorkomen. Het probleem ligt vooral bij de tweede mogelijkheid, een zorgvolmacht die wordt opgesteld zonder de tussenkomst van een notaris. Bij deze zorgvolmachten worden er in het algemeen veel minder controlemaatregelen opgenomen. Mensen weten vaak niet welke mogelijkheden er allemaal zijn om een controlesysteem in te bouwen of onderschatten het belang hiervan.

 

Hoe kan misbruik voorkomen worden?

 

Er zijn oneindig veel mogelijkheden om misbruik te voorkomen bij een zorgvolmachten. De eerste en toch ook de belangrijkste is om een lasthebber aan te duiden die je volledig vertrouwt. Vertrouwen ligt namelijk aan de basis van een goed werkende zorgvolmacht, alsook het voorkomen van misbruik. Daarnaast is het aangeraden om langs een notaris te gaan. Zijn expertise is een essentieel element in het voorkomen van misbruik. Het is ook mogelijk om controlemaatregelen op te nemen in de overeenkomst zelf. Een voorbeeld hiervan is om meerdere lasthebbers of een vertrouwenspersoon aan te duiden. De mogelijkheden zijn echter oneindig.

 

Wat nu als er toch misbruik wordt gemaakt van de zorgvolmacht?

 

Indien er toch misbruik of en vermoeden van misbruik zou zijn, kan men naar de vrederechter stappen. dit wordt de ‘alarmbelprocedure’ genoemd. De vrederechter zal dan alle aspecten van de zorgvolmacht nagaan en indien nodig deze beëindigen.  

 

Conclusie

De zorgvolmacht is een zeer handig instrument waarmee Belgen zelf regelingen kunnen treffen, voor het geval ze hier later zelf niet meer toe in staat zouden zijn. Misbruik is echter een groot gevaar, als gevolg van de contractsvrijheid van personen. Hierdoor is het belangrijk dat er zelf controlemaatregelen worden genomen. Welke maatregelen dit zijn, is volledig persoonsgebonden. Er zijn oneindig veel mogelijkheden.

Download scriptie (1.44 MB)
Universiteit of Hogeschool
UC Leuven-Limburg
Thesis jaar
2023
Promotor(en)
Luc Hertecant