Diagnostische waarde van pelviene enthesitis op MRI van de sacro-iliacale gewrichten in spondyloarthritis
Wat als stilzitten je rugpijn bezorgt?
Je wil je bukken en plots schiet er een hevige pijnscheut door je rug, iedereen kent het gevoel wel. Elke beweging die je wil maken lijkt de pijn alleen maar te doen toenemen. Meestal doet een paar dagen rusten wonderen en ben je zo weer de oude. Wat is er echter aan de hand als je net rugpijn krijgt van stilzitten? Patiënten met spondylitis ankylosans, beter bekend als de ziekte van Bechterew in de volksmond, hebben minder rugpijn als ze voldoende bewegen. De ziekte, die vooral bij jonge mensen voorkomt, kan ernstige gevolgen hebben wanneer er geen behandeling wordt gestart.
De ziekte van Bechterew is een inflammatoire aandoening. Dat wil zeggen dat de ziekte ontstaat door een chronische ontsteking. De klachten nemen toe bij lang in dezelfde houding zitten of staan. ’s Ochtends is er uitgesproken pijn en ook stramheid treedt op. Patiënten worden vaak net voor het ochtendgloren wakker van de pijn. De eerste passen na het opstaan zijn de pijnlijkste, geleidelijk aan gaat alles vlotter en na een halfuur is de pijn en stramheid al heel wat afgenomen.
Rugpijn, daar heeft iedereen toch wel eens last van? Wat maakt deze ziekte dan zo bijzonder? De ziekte van Bechterew komt bijna uitsluitend tot uiting bij jonge mensen. De eerste symptomen ontstaan namelijk in 80% van de gevallen voor de leeftijd van 30 jaar. Er kunnen ook nare gevolgen optreden wanneer je de ziekte niet op de juiste manier aanpakt. Onze rug bestaat namelijk uit allemaal verschillende ruggenwervels die verbonden zijn met een gewricht of discus. Als de ziekte onvoldoende behandeld wordt treedt er een ontsteking op van deze gewrichten. Dit kan dan op zijn beurt leiden tot het ontstaat van littekenweefsel aan de randen van het gewricht. Dat littekenweefsel zorgt voor verstijving en in ernstige gevallen zelfs verbening waardoor de wervelkolom volledig vast komt te zitten.
Bij jonge mensen die klagen van rugpijn is het niet altijd makkelijk vast te stellen of het gaat om de ziekte van Bechterew of er gezocht moet worden naar een andere oorzaak. De ziekte wordt soms eerst lange tijd miskend met frustraties van de patiënt tot gevolg. Om de diagnose te stellen zijn de symptomen een belangrijke leidraad maar deze zijn niet doorslaggevend. We kunnen maar met zekerheid over de ziekte van Bechterew spreken wanneer de ziekte radiologisch vastgesteld kan worden of wanneer er een bloedtest uitgevoerd wordt. Die bloedtest gaat op zoek naar HLA-B27 in een bloedstaal. HLA-B27 is een genetische risicofactor voor het ontwikkelen van de ziekte.
Om de ziekte radiologisch te kunnen onderscheiden wordt vaak gebruik gemaakt van een foto van het bekken, het sacro-iliacaal gewricht. Op zo’n foto is het voor een radioloog duidelijk waarneembaar of het om de ziekte van Bechterew gaat. Er is echter één probleem. Om de ziekte te kunnen vaststellen op een foto moet die zich al in een vergevorderd stadium bevinden. Er is op dat moment al littekenvorming opgetreden die onomkeerbaar is. De ziekte wordt uiteraard bij voorkeur opgespoord op een moment dat er nog geen onherstelbare schade aanwezig is. De behandeling heeft dan als doel de ziekte af te remmen en geen structurele schade te laten ontstaan.
Is het mogelijk om met een MRI-scanner de diagnose van de ziekte te stellen voor er onherstelbare schade is opgetreden? Ja, een MRI-scanner kan namelijk de ontsteking vaststellen nog voor er littekenvorming is opgetreden.
Het onderzoek dat daarnaar gevoerd werd ging als volgt in zijn werk. Het stukje weefsel waarmee onze spieren aan onze botten vast zitten wordt een enthese genoemd (figuur 1). Op beelden van 444 patiënten werden de enthesen bekeken. Bij mensen met de ziekte van Bechterew is vastgesteld dat die enthesen vaak ontstoken zijn. Er werd aangetoond dat de kans om de ziekte van Bechterew te hebben groot is wanneer er op MRI zo’n ontstoken overgangen te zien zijn. Het werd ook duidelijk dat wanneer er meerdere van die overgangen tegelijk ontstoken zijn de kans dat die patiënt de ziekte van Bechterew heeft alleen maar groter wordt. Het is ook in tijden van economische crisis niet onbelangrijk te vermelden dat een MRI een kosteneffectief onderzoek is bij jonge mensen met chronische rugpijn die heviger wordt wanneer de patiënt rust.
Iedereen heeft wel eens last van rugpijn. Wanneer je echter last hebt van rugpijn die niet verbetert door rust in te lassen is het mogelijk dat je te maken hebben met een inflammatoire ziekte. Het is dan heel belangrijk snel te starten met de behandeling om de symptomen te onderdrukken maar vooral om onherstelbare schade te voorkomen. Een MRI-scanner is de ideale manier om snel de diagnose te stellen en de ernst van de ziekte in te schatten.
