Ecologie en Innovatie: Kiezen of Combineren?

Geitenwollen maatpak?

Bedrijven zijn continu op zoek naar talent. Door te investeren in een positief imago en een aantrekkelijke bedrijfscultuur hopen zij de meest waardevolle werknemers aan te trekken en te behouden. Dit is geen eenvoudige zaak, aangezien talloze concurrenten precies hetzelfde doel voor ogen hebben en ook zij al hun troeven zullen uitspelen om dit doel te bereiken. Maar wat zijn deze troeven dan precies? Welke organisatorische kenmerken maken dat een werkkracht zich aangetrokken voelt tot één specifiek bedrijf, in tegenstelling tot alle andere?

In deze scriptie stelde ik dezelfde vraag, maar ditmaal vanuit het oogpunt van de laatstejaarsstudent: Waar wil ik werken? Wat spreekt mij aan in een bedrijf? Meteen wordt deze kwestie erg herkenbaar voor jongeren die binnenkort afstuderen en twijfelen over hun volgende stap. Ook ik worstelde tijdens mijn masteropleiding met deze vraag, en besloot mijn eigen ervaring te gebruiken als uitgangspunt voor dit onderzoek.

Bij de zoektocht naar een job vind je vaak de meest sexy aanbiedingen: boeiende jobs in innovatieve bedrijven. Stageplaatsen om je eigen potentieel te ontdekken en optimaal te benutten waarbij je alle facetten van het bedrijf leert kennen – en dat alles liefst verspreid over een aantal continenten! Andere bedrijven spelen dan weer in op je maatschappelijk bewustzijn en leggen een grote nadruk op ecologie. Deze bedrijven promoten hun duurzame beleid en de actieve rol die jij daarin kan spelen. En inderdaad, steeds meer jongeren zijn bezorgd om hun eigen milieu-impact en proberen hier ook in hun beroepsleven iets aan te doen.

Dan is er nog een minderheid van bedrijven die beweren beide troeven te bezitten: zij innoveren op een ecologisch verantwoorde manier. Dit ideaalbeeld lijkt de keuzeproblematiek van jongeren op te lossen door hen een avontuurlijke doch ecologisch verantwoorde job aan te bieden. Maar is dit ook echt wat milieubewuste jongeren willen? Verkiezen zij innovatieve job, of houden zij het op zekerheid en stabiliteit?

Vanuit mijn eigen standpunt als werkzoekende vertrok ik van de hypothese dat mensen die groen gedrag vertonen een voorkeur zullen vertonen voor innovatieve bedrijfsculturen, waarbij mijn bewering werd gestaafd door diverse wetenschappelijke artikels. Het lijkt immers niet onlogisch dat mensen die zich in hun dagelijks leven inzetten voor een betere wereld in vooruitstrevende bedrijven willen werken waar ze de kans krijgen om hun vernieuwende, ecologische ideeën te uiten in groene initiatieven. Langs de andere kant is het mogelijk dat dynamische, innovatieve mensen “groen” momenteel zien als de laatste nieuwe trend die zij kunnen volgen en zich daardoor thuis zullen voelen in een bedrijf dat mee is met zijn tijd.

Ik legde een vragenlijst voor aan laatstejaarsstudenten uit alle faculteiten van Universiteit Antwerpen. De vragen peilden naar hun inzet voor het milieu enerzijds en naar hun voorkeur voor een innovatieve bedrijfscultuur anderzijds. Deze vragenlijst zou het bewijs leveren dat mensen die zich inzetten voor het milieu dit gedrag willen verderzetten in een innovatieve job.

Maar wat bleek? Het onderzoek bewees mijn eigen ongelijk: mensen die zich thuis milieubewust gedragen zijn niet te vinden voor innovatieve bedrijfsculturen. Het zijn net eerder de minder “groene” mensen die geïnteresseerd zijn in een innovatieve carrière. Omdat deze resultaten toch op zijn minst verbazingwekkend te noemen waren vroeg ik meer uitleg aan enkele respondenten. Hoe verklaren zij dit resultaat?

Er kwamen heel wat originele verklaringen uit de bus, waaronder deze: milieubewuste mensen zijn conservatief. Dit roept meteen het beeld op van de hippie met geitenwollen sokken die zijn eigen groenten teelt en af en toe een aardappelveld vertrappelt uit protest tegen genetische manipulatie. Hoewel dit natuurlijk overdreven is, zien we toch dat veel milieubewuste mensen hun oude gewoontes behouden, uit angst voor de gevolgen van innovatie. Bij hen zou de gedachte bestaan dat innovatie snel moet gaan, hoewel ecologische vernieuwingen vaak jaren in beslag nemen. Dit kan mensen die zich inzetten voor het milieu afschrikken om bij een innovatief bedrijf aan de slag te gaan. De meeste mensen lijken innovatie immers te linken met chaos en onzekerheid, niet met duurzaamheid of ecologie.

En wat als ik het resultaat omkeer: mensen die niet milieubewust zijn willen erg graag in innovatieve bedrijven werken. Dit doet dan weer denken aan een ambitieuze jongeman in maatpak die, koste wat het kost, zo snel mogelijk een fantastische carrière wilt uitbouwen. Om het milieu is hij in zijn dagelijks leven niet bekommerd. Ook als die fantastische, innoverende carrière kan vinden in een bedrijf zonder groene waarden. Jammer genoeg zit ook hier een kern van waarheid in, want voor veel starters zijn het loon en de doorgroeimogelijkheden doorslaggevend.

Al deze verklaringen maken het plots heel aannemelijk dat de hippie met geitenwollen sokken niet aan één bureau zit met de streber in maatpak. Het resultaat is zo gek nog niet, ook al ging ik van het tegengestelde uit. Hierin zit een belangrijke les verscholen: iets dat voor jou vanzelfsprekend lijkt, is niet noodzakelijk het enige juiste antwoord. Het is belangrijk dat je niet alles gelooft wat je vanuit je eigen standpunt kan verklaren – ga op onderzoek uit en verruim je visie.