Equity Crowdfunding: een evenwicht tussen flexibele financiering en investeerdersbescherming
Equity Crowdfunding: een evenwicht tussen flexibele financiering en investeerdersbescherming
Mijn masterproef behandelt een aantal aspecten van equity crowdfunding, een specifieke vorm van het fenomeen crowdfunding. Crowdfunding is een actueel thema dat de laatste twee jaar regelmatig aan bod kwam in de media. In het regeerakkoord van 9 oktober 2014 nam de regering zich voor om zich in te spannen om de financiering van projecten en ondernemingen via crowdfunding verder te stimuleren en de activiteiten van crowdfunding platformen beter te omkaderen. Daarenboven wordt de specifieke vorm equity crowdfunding gezien als een alternatieve financieringswijze voor KMO’s en start-ups die na de financiële crisis moeilijk financiële steun vinden. Op die manier heeft equity crowdfunding de potentie om te zorgen voor jobcreatie en economische groei. Het hoeft dan ook geen betoog dat een masterproef over dit onderwerp maatschappelijk relevant is.
Hoewel equity crowdfunding heel actueel is, bestaat er op dit moment in België geen duidelijk juridisch kader dat het equity crowdfunding proces regelt. Deze masterproef gaat na welke reglementering naar positief recht moet worden toegepast, of een aangepaste regelgeving noodzakelijk is en, zo ja, hoe die dan best wordt uitgewerkt.
Equity crowdfunding is slechts één van de verschillende vormen die onder het algemene begrip crowdfunding vallen. Het betreft een alternatieve financieringswijze voor ondernemers waarbij een grote groep mensen, voor kleine bedragen via de tussenkomst van een internetplatform participeert in het kapitaal van een vennootschap.
Om equity crowdfunding verder te laten ontwikkelen en om het vertrouwen van de investeerders te krijgen, is er nood aan rechtszekerheid. Die rechtszekerheid kan worden verkregen door een duidelijk wettelijk kader. Na het bestuderen van het huidige juridische kader voor equity crowdfunding, blijkt dat, afhankelijk van hoe de ondernemers en de platformen hun equity crowdfunding initiatief organiseren, verschillende regels toepassing kunnen vinden. Daarbij moet rekening worden gehouden met de prospectuswet, met de wet op de beleggingsondernemingen, met de wet op de betalingsinstellingen en met het consumentenrecht.
De equity crowdfunding platformen moeten op dit moment in de meeste gevallen zowel het statuut van beleggingsonderneming als het statuut van betalingsinstelling verkrijgen en de op deze instellingen toepasselijke wetgeving en vereisten naleven. De ondernemers zijn voor de kleinere projecten, waar slechts voor beperkte bedragen kan worden ingeschreven, vrijgesteld van de prospectusplicht. Desalniettemin moeten zij nog steeds de andere vereisten van de prospectuswet over reclame en andere documenten naleven. Voor de grotere projecten geldt toch nog steeds de prospectusplicht. De huidige regelgeving belemmert zowel de activiteiten van de equity crowdfunding platformen door ze te onderwerpen aan verschillende statuten, als van de ondernemers die voor grotere projecten op equity crowdfunding een beroep willen doen. Daarenboven is voor de investeerders geen specifieke bescherming voorzien wanneer de prospectusvrijstelling van toepassing is.
Na het vaststellen van deze belemmeringen werd op zoek gegaan naar een alternatieve reglementering, waarbij werd gezocht naar een evenwicht tussen enerzijds voldoende bescherming voor de investeerders en anderzijds een flexibele en niet te dure manier van financiering voor de ondernemers.
Op basis van de onderzochte literatuur wordt ten eerste voorgesteld om de Belgische vrijstelling van de prospectusplicht aan te passen. Enerzijds moeten de limieten worden verhoogd, zoals in Nederland, opdat grotere bedragen kunnen worden geïnvesteerd en grotere projecten financiering kunnen vinden via equity crowdfunding zonder hoge kosten met zich mee te brengen. Anderzijds moet, zoals in Amerika, aan de specifieke equity crowdfunding vrijstelling op de prospectusplicht als voorwaarde worden toegevoegd dat een beroep moet worden gedaan op een bij de FSMA geregistreerd equity crowdfunding platform. Ten tweede moeten dan aan deze geregistreerde equity crowdfunding platformen duidelijke gedragsregels worden opgelegd om zo de investeerders te beschermen.
Hoewel bepaalde van deze gedragsregels, zoals de due diligence plicht, (hoge) kosten met zich zullen meebrengen, kan worden geargumenteerd dat deze gedragsregels en de registratie bij de FSMA ook een positief effect zullen hebben op de equity crowdfunding markt en op die manier op de inkomsten van de platformen. Door het sterke signaal van betrouwbaarheid dat daarvan uitgaat, kan het vertrouwen van de ondernemers en de investeerders in de jonge en opkomende equity crowdfunding markt worden gevrijwaard, waardoor deze zich verder kan ontwikkelen en zowel meer investeerders als meer ondernemers zal aantrekken.
Bij de invulling van de gedragsregels voor de equity crowdfunding platformen moet ook rekening worden gehouden met het vennootschapsrecht. Het vennootschapsrecht voorziet de mogelijkheid om een vennootschap op te richten door middel van inschrijvingen waarbij een procedure moet worden gevolgd die uit drie fases bestaat. De equity crowdfunding platformen kunnen in elke fase een belangrijke rol spelen. Indien de gedragsregels van de platformen worden geschreven in het licht van deze oprichtingsprocedure, dan kan het gehele equity crowdfunding proces elektronisch en online plaatsvinden.
Naast het belang voor de equity crowdfunding platformen, heeft het vennootschapsrecht ook een belangrijke functie voor de ondernemers en de investeerders. De ondernemers moeten een afweging maken tussen enerzijds het behoud van de controle over de vennootschap (en hun idee), en anderzijds de inspraak die zij aan de investeerders willen geven. Het vennootschapsrecht biedt een aantal mogelijkheden om deze controle of inspraak te organiseren. De investeerders moeten beseffen dat de aandelen, die zij via equity crowdfunding kopen, bij gebrek aan een beurssysteem moeilijk verhandelbaar zijn. Indien zij aandelen kopen met het oog op een financiële return, dan is equity crowdfunding een zeer risicovolle investering. De investeerders moeten bovendien goed nagaan of er in de oprichtingsakte van de vennootschap waarin zij investeren, voldoende beschermingsmechanismen zijn ingebouwd om hun financiële return te vrijwaren bij een latere kapitaalverhoging of bij een overname.
De belangrijkste conclusie van mijn masterproef is dat equity crowdfunding zeer risicovol is. Wanneer een investeerder de investering niet doet uit altruïsme, om de startende ondernemer te steunen, maar enkel om een financiële return te krijgen, dan is de kans heel groot dat hij/zij ontgoocheld achterblijft. Vooral het gebrek aan een markt om de aangekochte aandelen te verhandelen maakt het in de meeste gevallen zeer moeilijk om de (potentiële) financiële return te verwezenlijken.
