Hoe als leerkracht omgaan met een 'gekleurde' klasgroep?

Bijna één derde van de totale Belgische bevolking heeft een migratieachtergrond. Niet alleen in onze samenleving, maar ook in het onderwijs weerspiegelt de steeds toenemende mate van etnische diversiteit zich. Hoewel dit in het buitenland niet anders is, wordt hier wel veel meer aandacht aan gegeven. Het probleem bij ons is dat leerkrachten hier meestal niet mee leren omgaan tijdens de lerarenopleiding. Ook zijn er amper tot geen Nederlandstalige instructies of handboeken te vinden die leerkrachten voorschrijven hoe ze met een etnisch diverse klasgroep kunnen omgaan. Wat hierbij ook opvalt is dat in Vlaanderen de prestatiekloof tussen leerlingen met en zonder een migratieachtergrond bijzonder hoog is in vergelijking met andere Europese landen. Dit maakt het belangrijk dat er hier extra aandacht naartoe gaat zodat deze kloof in de toekomst verkleind kan worden. Er wordt dus nog te weinig aandacht besteed aan de manieren waarop leerkrachten met een 'gekleurde' klasgroep kunnen omgaan. Terwij er uit wetenschappelijk onderzoek juist wel blijkt dat aandacht voor etnische diversiteit voordelig is voor alle leerlingen. 

Onderzoeksdesign

In dit kwalitatief onderzoek werden door middel van tien diepte-interviews de ervaringen nagegaan van leerkrachten met een etnisch diverse klasgroep. De focus ligt hierbij enerzijds op de houding van leerkrachten tegenover etnische diversiteit en anderzijds welke praktijken leerkrachten hiervoor hanteren in de klas. Het onderzoek vond plaats in drie scholen met elk een uiteenlopende hoeveelheid aan etnisch diverse leerlingen. Dit onderzoek brengt enkele goede praktijken van leerkrachten uit de praktijk als de theorie samen.

(Etnische) diversiteit en het lerarentekort

Het staat als een paal boven water dat beginnende Vlaamse leerkrachten het moeilijk hebben. Bijna de helft van hen haakt binnen de vijf jaar af. Hiervoor zijn er enkele oorzaken die meespelen. In de eerste plaats beschikken ze nog over onvoldoende ervaring om met een gekleurde klasgroep om te gaan. De reden hiervoor is dat de lerarenopleiding op dit vlak te kort schiet. Er is nog een te grote kloof tussen de theorie

en de praktijkstages uit de lerarenopleiding enerzijds en de klaservaring in de praktijk anderzijds. Daarbij komt nog dat beginnende leerkrachten het gevoel hebben dat zij onvoorbereid zijn om met een diverse klasgroep om te gaan. Dit zijn oorzaken die bijdragen tot het structureel lerarentekort waarmee Vlaamse scholen vandaag de dag mee te kampen hebben. 

Aanbevelingen voor (beginnende) leerkrachten

Om leerkrachten wegwijs en bewust te maken hoe zij met een etnisch diverse klasgroep kunnen omgaan schrijft dit onderzoek enkele wetenschappelijk onderbouwde aanbevelingen voor die door elke leerkracht gevolgd kan worden. Deze aanbevelingen zijn niet alleen gebaseerd op wetenschappelijke artikels. Ook de toegepaste prakijkten van ervaren leerkrachten zorgen voor een praktische kijk op het thema.

Te weinig aandacht voor 'gekleurde' leerlingen in 'witte' scholen

Uit dit onderzoek blijkt voornamelijk dat er in de school met de hoogste mate van etnische diversiteit ook het meeste multiculturele praktijken werden toegepast. Ook nemen leerkrachten uit deze school een positievere houding aan tegenover etnische diversiteit. De manier waarop zij hiermee omgaan kan een voorbeeld zijn voor andere leerkrachten die minder aandacht hebben voor leerlingen met een migratieachtergrond bij hun klaspraktijken. Het hangt dus in sommige gevallen van het aantal etnisch diverse leerlingen af of de leerkracht ook effectief rekening houdt met hun diverse achtergrond. Het zou best wel jammer zijn als er geen rekening gehouden wordt met de diversiteit van zo een grote groep leerlingen. Leren omgaan met diversiteit is dus niet enkel voordelig voor alle leerlingen, maar ook voor de leerkrachten zelf.