Ben ik dom of is die website nu te moeilijk? Laat jouw 86 miljard hersencellen spreken!

Gebruiksvriendelijkheid van een website of applicatie onderzoeken kan ondertussen op talloze manieren. De technologie vandaag de dag laat het toe om objectievere methoden te gaan toepassen. Daarom is er voor dit onderzoek opzoek gegaan naar een manier om een score te geven aan de cognitieve belasting die een website met zich mee zou dragen aan zijn gebruikers. Om deze score objectief te houden werd er gebruikgemaakt van EEG-apparatuur om zo rechtstreeks het brein te kunnen lezen van de testpersonen.

Van aap naar…wel…slimmere en verbonden aap.

Vanaf die eerste vreemde aap twee stenen tegen elkaar sloeg en zo vuur had gevonden is onze evolutie niet blijven stilstaan. Andere apen wisten niet waar die ene gek mee bezig was, maar volgden zijn wilde plannen.

De geëvolueerde apen van vandaag de dag surfen nu zo met miljarden tegelijk in een reusachtige bron van informatie en interageren continue met apen mogelijks aan de andere kant van de wereld. Gemiddeld 7 uur per dag gebruikt een persoon het internet.

De reden dat we zoveel tijd hieraan spenderen is omdat er reeds enorm veel onderzoek is gebeurd naar de gebruikservaring van het internet, specifieke webpagina’s of applicaties. Websites en apps willen jou zo goed mogelijk helpen en er een aangename ervaring aan koppelen zodat je ze opnieuw wilt gebruiken of je ze in je achterhoofd blijft houden. Onderzoek hiernaar heet User Experience research of kortweg UX.

Technology is (brain)power.

De technologie voor websites is zich razendsnel blijven ontwikkelen, maar dat is die ook voor UX-onderzoek blijven doen. Zo hebben we tegenwoordig de mogelijkheid om breinactiviteit te meten en sterker nog, op een vrij mobiele manier. Met EEG-apparatuur kan breinactiviteit gemeten worden als elektrische signalen die worden opgewekt door de gemiddeld 86 miljard aanwezige hersencellen in een menselijk brein.

Methoden voor EEG zijn vandaag de dag zodanig geavanceerd dat dit vrij toegankelijk is voor onderzoek mee te doen waarbij de testpersoon relatief mobiel kan blijven. Dit is niet het geval bij andere technieken zoals (f)MRI. Door gebruik te maken van EEG kan men objectieve informatie gaan analyseren en dat is exact wat er voor dit onderzoek is gebeurd.

Mensen zijn niet te vertrouwen, meten dan maar!

Resultaten van UX onderzoek waren vaak gebaseerd op de meningen van testpersonen, maar zo’n mening kan in veel gevallen niet voldoende zijn, incorrecte resultaten bieden of niet representatief zijn. Maar als we rechtstreeks het brein van testpersonen gaan meten kunnen we mogelijks allerlei conclusies trekken waarvan de participant zelf misschien niet eens op de hoogte was.

De resultaten van zo’n meting zijn moeilijk om te analyseren met het blote oog. Het zijn enorm veel datalijnen die meerdere metingen per seconde uitvoeren. Gelukkig hebben enkele slimme apen de computer uitgevonden, waarmee er efficiënt algoritmes kunnen worden uitgevoerd om deze enorme hoeveelheid aan data te gaan verwerken. Verscheidene methoden die in dit onderzoek worden behandeld bieden uiteindelijk mogelijke toekomst.

Websites scoren

Het finale doel is om onderdelen van een website of applicatie te gaan scoren en dat aan de hand van hoeveel cognitieve ballast dat deel met zich meedraagt. Anders gezegd, we willen objectief meten hoeveel meer werk de hersenen moeten uitvoeren voor bepaalde elementen of functies dat een website of app aanbiedt. Als we dit zo laag mogelijk houden, zal de gebruiker een positievere gebruikservaring hebben.

Om te testen of een gebruikt algoritme deed wat we nodig hadden, stelden we een proef op waarbij iedere testpersoon een aantal stimuli doorliep. Onder deze stimuli bevonden zich twee websites waarvan we bij de eerste wisten dat deze een aangename en gekende gebruikservaring teweeg bracht en we bij de tweede het omgekeerde verwachtten.

“Wat heb’n we vandaag geleerd?” – Piet H.

Jammer genoeg faalden enkele testen waardoor het onderzoek met een te kleine dataset viel om concrete conclusies te trekken. Niettemin gaf het onderzoek wel een zicht op wat er nodig zou zijn in volgende studies en dat er zeker toekomst in de methode zit. Het onderzoek toonde ook aan dat het gebruikte algoritme, namelijk Frontal Asymmetry, zeker potentieel had omdat bij de relatief kleine hoeveelheid bruikbare data bijna volledige overeenkomst was met de verwachtte resultaten.

Aan de andere kant toonde het onderzoek ook wel aan dat het maar over zeer kleine waarnemingen gaat en dat het moeilijk is om hiervan een algemeen besluit op te stellen voor een breed publiek aan website- of applicatiegebruikers.

Gelukkig werd er ook het lichtpuntje bovengehaald dat EEG en de dataverwerking ervan nog hevig in ontwikkeling zijn en dat nog lang niet alles gekend is van deze technologie. Een onderwerp dat dus zeker nog de moeite is om dieper te gaan onderzoeken. Een interessant en uitgebreid gebied dat diepgaande kennis van computer en menselijke werking verbindt. Daarnaast vormt het ook een mooie intrede om mens en computer zelf nauwer te leren verbinden. Klinkt dit als een pad dat jij wilt bewandelen? Dan is dit onderzoek het perfecte entry point waarbij je snel bijleert over de werking van de menselijke hersenen en wordt jou mogelijks uit te voeren onderzoek kant en klaar voorgeschoteld.