Framing van de asielzoeker in de Belgische audiovisuele media in 2013: vergelijkend onderzoek tussen VRT, VTM, RTBF en RTL-TVI
De centrale onderzoeksvraag is: In welke mate verschillen de televisiejournaals op VRT, VTM, RTBF en RTL-TVI inzake de framing van asielzoekers in 2013? Bij VRT is er een afwijkende framing van de asielzoeker vastgesteld t.o.v. VTM, RTBF en RTL, die alle drie verrassend een meer gelijklopende framing deelden. In de journaalitems van VTM, RTBF en RTL werd het Slachtoffer-frame 3 keer zo vaak vastgesteld als het Indringer-frame. Bij VRT was dit zelfs 4,5 keer zoveel.
Een deelvraag van dit onderzoek is: Zijn er bij de zenders verschillen in het aan bod komen van framesponsors/politieke actoren, en beeldgebruik? Zo lieten in 2013 de publieke zenders de ngo’s, die het als framesponsor van het Slachtoffer-frame opnemen voor asielzoekers en vluchtelingen, het vaakst aan bod komen, terwijl Maggie De Block als staatssecretaris voor Asiel en Migratie vaker een platform kreeg bij de commerciële zenders.
De Block kwam als staatssecretaris minder aan bod in de Franstalige journaals, terwijl ze bevoegd was voor de volledige federale staat België. De Nederlandstalige kijkers kregen ook 63 journaalitems over asielzoekers meer aangeboden dan de Franstalige kijkers, vooral omwille van VRT die ongeveer 80% meer journaalitems heeft uitgezonden dan de drie andere zenders afzonderlijk. Daardoor is het Franstalige publiek minder geïnformeerd over het asiel- en migratiebeleid van de federale regering. We merken dus het ontbreken van een echte federale publieke sfeer, wat een democratisch deficit van het federale België aantoont.
De federale oppositiepartijen N-VA en Vlaams Belang (de laatste als framesponsor van het Indringer-frame) zijn volgens dit onderzoek niet vaak opgedoken in journaalitems over asielzoekers.
De gebruikte beelden in de journaalitems ondersteunen bij de vier zenders overduidelijk het slachtoffer-frame. Wel dient beklemtoond te worden dat de resultaten van dit onderdeel best kritisch worden benaderd omwille van methodologische beperkingen.
Een andere deelvraag van dit onderzoek is: In welke mate treden frameverschuivingen op voor en na de Lampedusa-ramp van 2013? Vier weken na de ramp trad bij de vier zenders een herneming op van het patroon zoals voor de ramp, zowel voor het Slachtoffer-frame als voor het Indringer-frame.
