Is springend DNA een mogelijke oorzaak van kanker en de ziekte van Alzheimer?

De ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson en kanker zijn aandoeningen die niet onbekend in de oren klinken. Vroeg of laat word je er misschien (on)rechtstreeks mee geconfronteerd. Een vriend, familielid of geliefde wordt gediagnosticeerd met één van deze aandoeningen. Verschrikkelijk nieuws dat niemand wordt toegewenst.

Wetenschap en geneeskunde zijn de afgelopen jaren erg geëvolueerd, maar desondanks zijn er voor veel aandoeningen enkel symptomatische geneesmiddelen beschikbaar. Vaak is dit omdat de oorzaak van de aandoening nog niet volledig gekend is. Dit is onder andere het geval bij de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Parkinson. Wetenschappelijk onderzoek speelt hierin een cruciale rol. Experimenten in het labo zorgen voor een beter zicht in het ziekteverloop waardoor geneesmiddelen mogelijks worden ontwikkeld om deze ziekten te behandelen.

Springend DNA  

Vaak is een fout in ons DNA de oorzaak van het ontstaan van een aandoening. DNA is de drager van ons erfelijk materiaal. Ons DNA bevindt zich in de kern van onze cellen en bepaalt wie je bent en hoe je eruitziet. Sommige DNA-fragmenten hebben het vermogen om via een kopieer- en plakmechanisme zich te verplaatsen naar een ander locatie op de DNA-streng. Deze fragmenten worden ook wel springende genen genoemd. Vergelijk het met een boek waarbij een pagina wordt gekopieerd en op een willekeurige plaats terug in het boek wordt geplakt. Gebeurt dit te veel dan is het verhaal in het boek niet meer duidelijk. Dit is ook het geval voor deze springende DNA-fragmenten. Dit proces moet onder controle worden gehouden en mag niet te veel optreden, anders kan dit zorgen voor het ontwikkelen van verschillende aandoeningen. Onderzoek toont aan dat springende genen een rol spelen in de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson en verschillende kankers. Springende genen worden met een wetenschappelijke term retrotransposons genoemd.

Het kopieer- en plakmechanisme van deze retrotransposons is reeds (grotendeels) in kaart gebracht, maar de verschillende factoren die dit proces beïnvloeden zijn voor een groot deel onbekend terrein. De onderzoekers van het labo voor Moleculaire Virologie en Gentherapie in Leuven onder leiding van Prof. Dr. Debyser focussen zich op het identificeren van deze verschillende factoren. Zo is na het uitvoeren van meerdere experimenten ontdekt dat twee eiwitten een complex vormen dat invloed heeft op het retrotranspositie proces. Deze eiwitten zijn LEDGF en MeCP2.

Experimenteren om inzicht te krijgen

Deze studie focust zich op dit eiwitcomplex en bestaat uit twee grote delen. Enerzijds wordt de interactie tussen de eiwitten onderzocht om het complex beter te begrijpen. Anderzijds wordt de invloed van het eiwitcomplex op de springende genen onderzocht. De studie legt geen directe link met de aandoeningen, maar dient als basis om later verschillende ziektebeelden beter te begrijpen. In een volgende fase kan onderzoek gevoerd worden naar nieuwe behandelingen en geneesmiddelen zodat wanneer een vriend, familielid, geliefde of jezelf geconfronteerd wordt met het verschrikkelijk nieuws, de toekomst er hoopvoller kan uitzien.