Geboortebeperking: "Gaat heen en vermindert u"

Voor mijn scriptie koos ik een bijzonder en afwijkend onderwerp, namelijk geboortebeperking. De reden voor mijn onderwerpskeuze ligt voornamelijk bij persoonlijke interesse en fascinatie voor globale problematiek aangaande de mensheid. Binnen dit onderzoek wordt er gekeken over de grenzen heen en worden linken gelegd met verschillende aspecten van de samenleving.

Om een completer beeld te vormen over de inhoud is deze definitie van geboortebeperking een mooie samenvatting: " Het bewust beperken van het geboortecijfer ". Als we hierbij verder gaan filosoferen kunnen we heel wat vragen stellen: "Hoe komen we tot bewustheid?", "Is er wel een reden voor het inperken van het geboortecijfer?", "Zijn er misschien geen andere oplossingen dan het inperken van het geboortecijfer?", ... Hier gaan we verder in deze tekst iets dieper op in.

Geboortebeperking is een begrip dat zeer ruim besproken en bestudeerd dient te worden. Om een mening te vormen of een debat te voeren over dit onderwerp moet men verder kijken dan de algemene kennis waarover de mensen beschikken aangaande geboortebeperking (ik denk hierbij in de eerste plaats aan de maatregelen in China) en de reden voor een eventuele beperking van de wereldpopulatie (overbevolking). Mijn scriptie kijkt verder dan de dwingende maatregels die China hanteert. Naast dwangmatige pogingen om een groeiende populatie in te tomen zijn er ook voorbeelden met een minder dwingend karakter. Zo zijn er bijvoorbeeld Japan (abortus uit de illegaliteit halen) en Brazilië (de modernisering sinds de jaren '50). Als we deze voorbeelden wat nader bestuderen kunnen we naast een dwangmatige vorm van geboortebeperking ook een bewustmaking van de bevolking plaatsen.

Naast de verschillende vormen van geboortebeperking moeten we natuurlijk ook kijken naar de reden(en) om de wereldpopulatie in te perken. Wie geboortebeperking zegt, zegt in één adem overbevolking erbij. Ook hier dient men dieper op in te gaan! Is er wel overbevolking? Volgens velen wel. Bij dit punt wil ik even een opsplitsing maken door een definitie van overbevolking nader te bestuderen: "Overbevolking is een te grote bevolking in verhouding tot de draagkracht van een gebied." Het overschrijden van de draagkracht van de aarde "vieren" we op Earth Overshoot Day (de dag van een bepaald jaar wanneer -vanaf 1 januari geteld- de mensheid wereldwijd net zoveel van de aardse grondstoffen, voedingswaren, en dergelijke heeft opgebruikt als wat de aarde in één jaar tijd terug kan opbrengen). Hier krijgt de discussie over het al dan niet met teveel mensen zijn een andere dimensie! Binnen mijn eindwerk wijd ik hier een heel hoofdstuk aan (zie de kritische noot). Met simpele aanpassingen aan ons leefpatroon kunnen we de draagkracht van het gebied  waarop we leven (dit kan gaan van je eigen achtertuin tot de gehele aarde) drastisch inperken. Hiervoor hoeven we echt niet terug te keren naar de tijd van jagers- en voedselverzamelaars, een simpele aanpassing in ons eetgedrag (bijvoorbeeld het vleesverbruik verminderen) en het streven naar duurzaamheid ter vervanging van (over)consumptie zijn simpele en gemakkelijk in te voeren maatregelen. Dit kan zowel dwingend (bijvoorbeeld het herregulariseren van de vleesproductie) als bewustmakend (campagnes en een markt realiseren waarbij duurzame producten goedkoper zijn t.o.v. producten met een hogere invloed op de aarde).

Het effect van de mensheid op zijn omgeving is een onderwerp dat in deze tijd meer dan ooit onder de loep moet worden genomen. Toekomstgericht denken dient hierbij centraal te staan! Primaire basisbehoeften (in het bijzonder water, voedsel en zuivere lucht) dreigen luxeproducten te worden, in sommige derdewereldgebieden is het haast al zover. Eén derde van de wereldwijde voedselproductie gaat verloren (en dit niet enkel in de gemoderniseerde landen!) en drinkbaar water wordt op sommige plaatsen kwistig verspild terwijl op andere plaatsen de globale voorraad in sneltempo daalt. De manier waarop wij met al deze producten omgaan heeft dus niet enkel effect op onze omgeving, maar ook op de mensen waarmee wij momenteel op deze aarde leven en de toekomstige generaties ...

Met anders gaan leven en anders gaan eten lossen we al veel op, toch opteer ik persoonlijk om een vorm van geboortebeperking hieraan te koppelen. Het doel hoeft niet echt een daling van de huidige wereldpopulatie te zijn, een stagnering in combinatie met een bewustmaking van ons effect op de draagkracht van de aarde is al een zeer grote stap in de goede richting. Willen we dit bereiken, dan zullen we heel wat tegenstand moeten overwinnen, geboortebeperking (in welke zin dan ook) is wereldwijd een onpopulair concept! Het recht op vrijheid bijvoorbeeld wordt vaak aangehaald als tegenargument binnen geboortebeperkingsdebatten, dit is ook een zeer goed punt. Toch moeten we kijken waar we de lijn trekken! Momenteel lijden veel mensen aan ondervoeding en een tekort aan zuiver drinkwater, het huidige toekomstbeeld voorspelt dat dit alleen nog maar erger gaat worden. Waar hechten we als samenleving meer belang aan: het recht op individuele vrijheid of het zo veel mogelijk beperken van het menselijke lijden? Bovendien kan de wereldpopulatie ook worden ingeperkt d.m.v. bewustmaking en op deze manier worden er geen vrijheden afgenomen. Ook wordt vaak verwezen naar punten waarop het al eens is misgegaan met inmenging bij de voortplanting (hierbij denk ik aan het Darwinisme en de eugenetica). Deze vallen moeilijk te weerleggen, maar moeten ook binnen hun (tijds)context worden geplaatst en in zijn geheel worden bestudeerd (met alle pro's en contra's). Daarbuiten uit komt ook veel kritiek uit religieuze hoek. De plicht tot voortplanting, zich niet mengen in de wil van God/Allah/Jahweh, de cyclus van wedergeboorte niet verbreken (bijvoorbeeld binnen het Hindoeïsme), en ga zo maar door ...
Mensen en/of instituten met deze denkpatronen mee aan boord krijgen is haast een onmogelijke opdracht.

Binnen mijn scriptie probeer ik een zo ruim mogelijk beeld aan de lezer te bieden zodat deze gesterkt kan worden in het vormen van een opinie m.b.t. het onderwerp "geboortebeperking". Hiervoor haal ik verschillende studies/cijfers aan en laat ik experts (zoals Etiënne Vermeersch) mede aan het woord.

Ik wil u alvast bedanken voor het lezen van mijn tekst n.a.v. De Vlaamse scriptiewedstrijd. Voor meer voorbeelden, cijfermateriaal, grafieken en studies verwijs ik u graag door naar mijn eindwerk zelf.