GESLACHT X: TRANS-FORMATIE VAN HET STRAFRECHT?

EEN KORTE INTRODUCTIE

De hedendaagse samenlevingscultuur is op vandaag nog altijd een cultuur van tweeledigheid en OF-denken. Een samenleving met nood aan vaste structuren en zekerheden. Een nood aan het bekende en genormaliseerde denken. Een denken zonder twijfels en bij voorkeur zonder al te veel ‘ver van mijn bed-diversiteit.’

Hokjesliefhebberij om veilig weg te steken, om de samenleving als complexe materie enigszins te beheersen, te controleren en te begrijpen.

Hokjesliefhebberij voor over dezelfde kam scherende keikoppen, maar ook voor chaos-oriënterende structuurdenkers.

“Ben jij een man of een vrouw?”

Een standaardkwestie, een automatische redenering bij een eerste ontmoeting of een zijdelings passeren.

Een vraag met twee mogelijke antwoorden, maar nooit met een overlap. Een overlap betekent in veel gevallen namelijk ‘error’, onbegrip of minstens een lichte verwarring.

“Ben jij een man of een vrouw?”

Onder invloed van mensenrechtelijke experts en transorganisaties wordt de samenleving steeds meer klaargestoomd voor een genderhervorming, een genderevolutie. Iedereen verdient daarin een op maat gemaakte erkenning, ongeacht het fysieke geslacht waarmee men is geboren. Transgenderisme, transseksualiteit en travestie zijn een aantal bekende voorbeelden, waarbij een persoon zich niet meer volgens de klassieke verwachtingspatronen van het geboortegeslacht gaat gedragen.

Binnen deze hervorming is plaats voor de innerlijk beleefde genderidentiteit van personen, anders dan de loutere waarneming van het fysieke geslacht. Hoe iemand zich voelt, zal dan belangrijker zijn dan diens uiterlijke kenmerken.

De genderidentiteit van personen kan daarbij binair zijn, waardoor iemand zich man of vrouw voelt.

Iemands genderidentiteit kan daarentegen ook non-binair zijn, waardoor deze persoon zich niet identificeert met het mannelijke of het vrouwelijke geslacht. De non-binaire genderidentiteit is daarmee volledig onafhankelijk van het klassieke mannelijke of vrouwelijke denkpatroon.

De genderhervorming voorziet daarmee een sociologische erkenning onder mensen, maar beoogt daarnaast ook een juridische erkenning in het geldende rechtsstelsel.

EEN CHRONOLOGIE VAN DE TRANSRECHTEN

Na een evolutie in de Belgische transgenderwetgeving, kwam het Grondwettelijk Hof in juni 2019 naar buiten met een spraakmakend arrest.

Concreet oordeelde het Hof dat de geslachtscategorieën (M) en (V) niet langer voldoende zijn om de gehele samenleving juridisch te ordenen en te erkennen.

De genderevolutie wordt daarmee ineens revolutionair bewogen en de bestaande fundamenten van het Belgische rechtsstelsel gaan daarmee onverwacht aan het wankelen.

Dergelijke verandering heeft immers een belangrijke invloed op alle takken van het recht. Zo ook op het strafrecht. Het strafrecht is als rechtstak, uit het leven gegrepen.

Het is tot de verbeelding sprekend en belangrijk beïnvloed door feitelijke gegevens en de menselijke realiteit.

Aangezien vandaag nog geen concrete oplossing bestaat voor de juridische erkenning van non-binairen werd voor het onderzoek een hypothetische situatie gecreëerd waarbij de wetgever een derde geslachtscategorie (X) heeft ingevoerd. Deze derde geslachtscategorie is genderneutraal en kan niet gekoppeld worden aan het mannelijke of vrouwelijke geslacht.

Deze hypothetische situatie werd vervolgens gekoppeld aan de bestaande regels van het strafrecht om zo de impact van een derde geslacht op het Belgische (straf)recht te analyseren.

Binnen de Belgische strafwetgeving bestaan een aantal misdrijven waarbij het (fysieke) geslacht wel degelijk een rol speelt. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de misdrijven inzake aanranding van de eerbaarheid, verkrachting, en genitale verminking. Deze misdrijven werden voor het onderzoek gekoppeld aan de creatie van een derde geslacht (X), waarna werd onderzocht in hoeverre een genderneutrale wetgeving wenselijk of net onwenselijk zou zijn.

STRAFBAAR FEIT

Het legaliteitsbeginsel is een van de belangrijkste bouwstenen van het strafrecht. Dit beginsel veronderstelt dat misdrijven expliciet in de wet moeten staan omschreven, vooraleer iemand daarvoor bestraft kan worden. Er wordt daarbij strikt gekeken naar de taalkundige interpretatie van de bewoordingen. Wanneer bepalingen niet genderneutraal zijn geformuleerd, bestaat dus het risico dat personen met het geslacht (X) niet door de wetsbepaling worden beschermd of bestraft.

Voor het misdrijf aanranding van de eerbaarheid veronderstelt men bijvoorbeeld:

 “Een aanranding van de eerbaarheid gepleegd op personen van het mannelijke of het vrouwelijke geslacht.”

Strikt genomen betekent dit dat een persoon van het geslacht X nooit het slachtoffer kan zijn van een aanranding van de eerbaarheid.

BEWIJS

Vervolgens werden binnen het onderzoek ook potentiële problemen met het bewijs vastgesteld.

Bij personen met het geslacht (X) valt het juridische geslacht immers niet langer samen met het fysieke geslacht.

Iemands fysieke geslacht met zekerheid vaststellen, impliceert dan steeds verregaande bewijsmethoden. Dergelijke bewijsmethoden gaan iemands lichamelijke integriteit en privacy immers verregaand gaan ondermijnen. Voor bepaalde misdrijven zoals verkrachting en genitale verminking blijft het daarentegen wel nog altijd belangrijk om te weten hoe iemand anatomisch is opgebouwd.

Een derde geslachtscategorie opent daarnaast ook een aantal mogelijkheden tot identiteitsfraude voor criminelen. Personen gaan dan het geslacht aanpassen met de bedoeling om de wet te gaan ontduiken of het recht te gaan misbruiken. Strafbepalingen met specifiek mannelijke of vrouwelijke daders worden dan bijvoorbeeld ontdoken wanneer iemand het geslacht laat veranderen in (X). Er kan hier echter nooit worden bewezen of iemand het geslacht liet aanpassen omwille van de eigen genderidentiteit, dan wel om effectief een misdrijf te gaan plegen.

CONCLUSIE

Voorgaande voorbeelden zijn slechts een kleine selectie uit de verschillende bevindingen, die uit het onderzoek zijn voortgekomen. Een belangrijke- en vanzelfsprekende- bevinding blijft dat elke dader- en elke slachtoffergroep door de Belgische wetgeving voldoende dient te worden overkoepeld en opgevangen.

Een derde geslachtscategorie verplicht de wetgever om helemaal anders na te denken over wet en beleid. Bestaande wetgevingen in stand houden, zou voor ernstige ongelijkheden kunnen zorgen. Er is dan nood aan een genderneutraal recht, waarbij iedereen gelijkwaardig is voor de wet.

Het Grondwettelijk Hof stuurt met haar arrest van 2019 dus sneller dan verwacht aan op een ware genderrevolutie.

Een standaardkwestie bij een zijdelings passeren wordt dan een vraag met oneindige antwoordmogelijkheid. Een overlap betekent in veel gevallen hopelijk erkenning, menselijk begrip of minstens een lichte nieuwsgierigheid.