Voorstelling van haptonomische zwangerschapsbegeleiding, zwangerschapsyoga en hypnobirthing.

Haptonomische zwangerschapsbegeleiding

Visie

Haptonomie is ontwikkeld in de jaren 50 door Frans Veldman, het is de wetenschap van het gevoel, de tastzin en bestudeert relaties tussen mensen. Er wordt een evenwicht gezocht tussen denken en voelen. De haptonomische pre- en postnatale begeleiding van ouders en kind gaat ervan uit dat de relatie tussen ouders en kind al tijdens de zwangerschap kan opgebouwd worden, door zich te openen naar elkaar toe (VHZB, 2021).

Rol van de moeder

Er is aandacht voor de lichaamsbeleving en het zelfvertrouwen van de zwangere vrouw. Ze leert luisteren naar haar gevoel, haar behoeften en deze te volgen. Zonder zichzelf te verliezen, leert de moeder in contact te blijven met haar kind tijdens de zwangerschap, de geboorte en het postpartum (VHZB, 2021).

Rol van de partner

De partner (vader of meemoeder) heeft een actieve rol in deze begeleiding. Hij representeert voor het kind de wereld buiten de moeder. Via het affectieve contact kan hij al voor de geboorte een gevoelsmatige band opbouwen met het kind. Hij leert onder andere hoe hij zijn vrouw kan ondersteunen zowel tijdens de zwangerschap, de geboorte als nadien. De betrokkenheid van de partner zorgt voor een bevestiging van de vaderrol (VHZB, 2021).

Impact op het kind

Doorheen de sessies leren de ouders bevestigend aanraken waarmee ze hun kindje al in de schoot uitnodigen tot contact, zonder verwachtingen. Hierbij krijgt het kind de ruimte en vrijheid om op dit contact te antwoorden. Daardoor ontwikkelt het kind basisveiligheid en –vertrouwen, de grondslag voor een goede hechting wordt hier al tijdens de zwangerschap gelegd (VHZB, 2021).

Geboorte

De partner neemt een actieve rol op doorheen het volledige geboorteproces. Het is de bedoeling dat ze als koppel het kind laten geboren worden (VHZB, 2021).  

Ouderschap

Ouders leren zich afstemmen op elkaar en samen gevoel te krijgen voor hun kind. Zo ontstaat er al voor de geboorte een wederkerige en affectieve band met elkaar en laten ze het kind voelen dat het welkom is. Veranderingen binnen de relatie zijn bespreekbaar.  Door bewust bezig te zijn met de prenatale sessies, groeit het koppel toe naar de geboorte en zijn ze al deels voorbereid op nieuwe dimensie van het ouderschap (VHZB, 2021).

Postnataal

Na de geboorte leren de ouders het opgebouwde contact verder te integreren in de omgang met het opgroeiende kind. Het basisbevestigend dragen wordt aangeleerd. De begeleider zal luisteren naar de geboorte-ervaring en de ouders steunen in het samen vinden van een nieuw ritme (VHZB, 2021).

Groepsgrootte

Bij voorkeur samen met je partner, de begeleiding gebeurt per koppel (of individueel) en is daarom persoonlijk afgestemd (VHZB, 2021).  

Praktisch

Meestal wordt er gestart rond 18-20 weken zwangerschap. Ook in het geval van complicaties kan men hier terecht en kan de begeleiding vroeger starten. Prenataal zijn er een vijf tot acht lessen van 1 uur voorzien, postnataal een drietal (VHZB, 2021).

Kostprijs

Prijzen variëren rond de €50 per sessie. Afhankelijk van het aantal sessies komt het totaal meestal op ongeveer €400. Er is geen tegemoetkoming voorzien (VHZB, 2021).

Website

Via de Nederlandse beroepsvereniging kan je een begeleider in de buurt zoeken en meer informatie vinden. Scan de QR-code of surf naar www.vhzb.nl.

Fig. 2: Birten Pots (2021)

Zwangerschapsyoga

Visie

Yoga is een allesomvattende levenswetenschap die duizenden jaren geleden ontstond in India. Deze van oorsprong Oosterse filosofie is wereldwijd in populariteit toegenomen. De yoga praktijk bestaat uit houdingen, diepe ademhaling en meditatie.  Bij de prenatale yoga, zijn de oefeningen aangepast voor het zwangere lichaam (Yogafederatie, 2021).

Rol van de moeder

Yoga draagt bij tot een gezonde levensstijl. Het heeft positieve lichamelijke effecten zoals een betere bloedcirculatie, minder stress en het  versterken van spieren. Er is aandacht voor een goede lichaamshouding en ook specifiek voor het bekken en de bekkenbodemspieren. De zwangere vrouw zal ook ademhalingstechnieken leren om te ontspannen (Babbar et al., 2016).

Rol van de partner

In bepaalde lessen worden houdingen samen met de partner aangeleerd. Deze kunnen nuttig zijn tijdens de arbeid en de bevalling (Yogafederatie, 2021). 

Impact op het kind

Onrechtstreeks heeft het uitoefenen van yoga door de zwangere vrouw ook voordelen voor de baby. Het dalen van het stressniveau tijdens de zwangerschap brengt meer rust in het leven van de vrouw en deze ontspanning verbetert onder andere de bloedcirculatie naar het ongeboren kind (Babbar et al., 2016).  

Geboorte

Hoewel er nog meer onderzoek nodig is, lijkt yoga een impact te hebben op de pijnbeleving tijdens de bevalling en draagt bij aan een positieve geboorte-ervaring (Smith et al., 2018).

Ouderschap

De focus ligt hierbij vooral op het lichamelijke aspect van de zwangere vrouw. Zij zal door middel van de yoga minder stress en minder angst hebben, wat bevorderend is voor het ouderschap (Yogafederatie, 2021).

Postnataal

Er is een aanbod van postnatale yogasessies, vanaf 6 weken postpartum. Buik-, rug- en bekkenbodemspieren worden daarin op ieders tempo opnieuw versterkt.  Deze kunnen doorgaan met of zonder de baby (Yogafederatie, 2021).

Groepsgrootte

De yogasessies gaan door samen met andere zwangere vrouwen in groep. De grootte is meestal beperkt tot tien personen (Yogafederatie, 2021).

Praktisch

Starten met yoga kan vanaf 14 weken zwangerschapsduur. Men voorziet best makkelijke, sportieve kledij. Meestal brengt de deelnemer een eigen yogamatje en handdoek mee. Ervaring met yoga is geen vereiste (Yogafederatie, 2021).

Kostprijs

Voor een reeks van 10 lessen varieert de prijs tussen €100 en €200. Bepaalde ziekenfondsen in Vlaanderen betalen een deel van je inschrijvingsgeld terug, bevraag dit zeker  (Yogafederatie, 2021).  

Website

Bij de Belgische yogafederatie zijn alle erkende yogadocenten aangesloten. Op de website kan men ook specifiek zoeken naar een specialisatie in zwangeren. Scan de QR-code of surf naar www.yogafederatie.be .

Fig. 1: Birten Pots (2021)

Baars, Y. (2021). Vanuit ontspanning en vertrouwen liefdevol bevallen. Enjoy HypnoBirthing. https://www.enjoy-hypnobirthing.nl/hypnobirthing-zwangerschapscursus/   

Babbar, S., & Shyken, J. (2016). Yoga in Pregnancy. Clinical Obstetrics and Gynecology, 59(3), 600-612. https://doi.org/10.1097/GRF.0000000000000210  

Dekker, R. (2018). Hypnosis for Pain Relief during Labor. Evidence based birth. https://evidencebasedbirth.com/hypnosis-for-pain-relief-during-labor/  

HypnoBirthing. (2021). HypnoBirthing International: The Mongan Method. https://us.hypnobirthing.com/   

Nypels, C., Baars, Y., & Verheem, B. (2019). Studiegids voor de opleiding en wegwijzer voor je HypnoBirthing praktijk. Enjoy HypnoBirthing. https://www.enjoy-hypnobirthing.nl/wp-content/uploads/2019/10/Catch-the-Wave-Wegwijzer-2019_1.pdf  

Smith, C.,  Levett, K., Collins, C., Armour, M., Dahlen, H., & Suganuma, M. (2018). Relaxation techniques for pain management in labour. Cochrane Library: Cochrane Database of Systematic Reviews, 1-3. https://doi.org/10.1002/14651858.CD009514.pub2   

Vereniging Haptonomische Zwangerschapsbegeleiders. (2021). VHZB. www.vhzb.nl  

Yogafederatie van de Nederlandstaligen in België. (2021). Wat is Yoga? https://yogafederatie.be/yoga/watisyoga